لايحه نسل کشى ارامنه در کنگره ؛ چرا؟

مطرح شدن پرونده نسل کشی ارامنه در مجلس نمایندگان آمریکا و درگیریهای حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) در مرز ترکیه و عراق دو بحران بزرگی است که در روزهای اخیر سیاست داخلی وخارجی کشور ترکیه را به چالش کشید.

 

لابی ارامنه و یهودیها در آمریکا، نمایندگان احزاب جمهوری خواه و دموکرات این کشور را تحت فشار قرار دادند تا  مساله نسل کشی ارامنه بوسیله ترک ها در سال 1915 در مجلس نمایندگان تصویب شود.لایحه ای  که در 40 کشور جهان تصویب شده است.

 

دکتر سید اسد الله اطهری مریان استاد دانشگاه وکارشناس ارشد مسایل ترکیه این موضوع را در گفت وگویی اختصاصی با دیپلماسی ایرانی کالبد شکافی کرد.

 

مساله نسل کشی ارامنه در مجلس نمایندگان آمریکا سر وصدای زیادی به راه انداخت. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

 

به باور من اختلاف میان جمهوری خواهان و دموکرات ها سبب ساز مطرح شدن پرونده نسل کشی ارامنه در مجلس سنا شده است.

 

این موضوع درزمان کلینتون هم مطرح شد که او آن را وتو کرد. البته این مصوبه حالت اجرایی ندارد. به هر حال مبارزاتی است که میان جمهوری خواهان ودموکرات ها وجود دارد. نانسی پلوسی دراین باره گفت وگوی جالبی کرده است.

 

وی اظهار داشته است که ما در زمان جنگ سرد می خواستیم این مصوبه را تصویب کنیم گفتند جایگاه ترکیه ژئوپلتیک است. در زمان جنگ خلیج فارس گفتند به ترکیه نیاز داریم. اکنون نیزمی گویند پایگاه اینجرلیک ترکیه را استفاده می کنیم.  

 

این سخنان خانم پلوسی به خوبی اختلاف های دموکرات ها وجمهوری خواهان را در مورد ترکیه نشان می دهد.

 

از طرف دیگر این پرونده در40 کشور دنیا وحتی سازمان ملل متحد هم به تصویب رسیده است. مشکل ترکیه نبود یک بستر فرهنگی در کشور است  تا  بتواند همانند ژاپنی ها در برابر چینی ها عمل کنند.

 

علاوه بر لابی ارامنه در آمریکا لابی اسرائیلی ها هم کوشید تا مساله نسل کشی ارامنه در آمریکا مطرح شود. دلیلش چیست؟

اگر این مصوبه در مجلس آمریکا تایید شود می تواند یک کارنامه منفی برای حزب حاکم عدالت وتوسعه باشد. چون حزب عدالت توسعه از لحاظ اقتصادی، سیاست داخلی وخارجی موفق عمل کرده است و ازوجهه خوبی میان افکارعمومی ترکیه برخوردار است و اسرائیلی ها خیلی تمایل دارند حزب عدالت وتوسعه را تضعیف کنند. 

 

 

بیشتر این قراردادها در زمان نخست وزیری نجم الدین اربکان بسته شده است. اگرچه اربکان در این قراردادها دخیل نبوده است. اربکان در زمان نخست وزیری سیاست ضد اسرائیلی داشت. به ایران، لیبی وچند کشور بزرگ اسلامی سفر کرد.

 

گروه هشت کشور اسلامی(دی هشت) را مطرح کرد اما هرگز به اسرائیل نرفت در حالی که حزب عدالت وتوسعه رابطه خوبی با اسرائیل دارد.

 

همچنان که اشاره شد علی باباجان وزیر امورخارجه این کشور چندی پیش به اسرائیل سفر کرد اما واقعیت جامعه ترکیه چیز دیگری است. افکار عمومی در ترکیه از رابطه دولت با اسرائیل ناخرسندند واین موضوع را اسرائیلی ها خوب درک می کنند.

 

یعنی هر زمانی که حزب عدالت و توسعه به قدرت رسیده است میزان نفوذ اسرائیل در ترکیه کاهش یافته است. اسرائیل خوب می داند که دولت ترکیه از جنبش حماس حمایت می کند واین ها مسایل خیلی مهم است. بنابراین آنها درصدد تضعیف این دولت برآمده اند.

 

 

این موضوع آنقدر برای ترک ها مهم است که آنها اعلام کردند درصورتی که آمریکایی ها این پرونده را در مجلس نمایندگان مطرح نکنند ترکیه از حمله به شمال عراق دست بر می دارد.

 

 

مانند مدل فرانسه می شود. ترکها به فرانسوی ها اجازه پرواز در حریم هواییشان را نمی دهد. شاخص های اقتصادی فرانسوی ها را پایین آوردند وحجم روابط اقتصادی با این کشور را کاهش دادند. این موضوع به ویژه میان احزاب ملی گرا از حساسیت زیادی برخوردار است. در صورت تصویب مساله نسل کشی ارامنه در مجلس نمایندگان آمریکا ترک ها دست به اقدامات تلافی جویانه خواهند زد.

 

آیا فکر نمی کنید که اصرار ترکیه بر ادامه همکاری در بخش انرژی به ویژه پارس جنوبی موجب مطرح شدن این پرونده در مجلس نمایندگان آمریکا شده است تا به ترکیه برای عدم همکاری با ایران فشار آورند؟

 

من این را خیلی جدی نمی بینم. اما نقش این همکاری را هم بی تاثیر نمی دانم. مساله نسل کشی ارامنه هر سال در مجلس نمایندگان امریکا مطرح می شود. حرف های نانسی پلوسی که به آن اشاره کردم بی تاثیر نیست. اما این موضوع را باید پذیرفت که ارزش استراتژیکی ترکیه برای آمریکا دیگر مثل جنگ سرد نیست.

 

حمله آمریکا به عراق بدون مشارکت با ترکیه نشان داد که ارزش استراتژیک ترکیه برای عراق چه میزان است. ترک ها این را متوجه شده اند. سعی می کنند دوباره اهداف ملی شان را تعریف و خود را بازسازی کنند.

 

 

بله. ترکیه عضو پیمان ناتو است. در کوزوو و افغانستان کنار نیروهای آمریکایی بوده و هزینه های زیادی داده. آمریکایی ها باید حسن نیت خودشان را به نوعی به ترک ها نشان دهند. در واقع آمریکایی ها قصد دلجویی از ترک ها را دارند.

 

از طرف دیگر آن ها دوست ندارند شمال عراق که تنها منطقه با ثبات این کشور است بر هم بریزد. از طرف دیگر حزب حاکم جمهوری خواه آمریکا همواره اعلام کرده است ما به ترکیه نیاز داریم. 75درصد پروازهای ما از آسمان ترکیه است.

 

پایگاه اینجرلیک در اختیار ما است و ترکیه به رغم اینکه نقش خودش را نسبت به زمان جنگ سرد از دست داده اما هنوز یک متحد برای امریکایی ها باقی مانده است.