اتحادیه آسیایی؛ رویاها و واقعیت‌ها
دیپلماسی ایرانی: این روزها تهران میزبان نهمین اجلاس وزرای امور خارجه مجمع گفت‌وگوی آسیایی است. مجمع گفت‌وگوی آسیایی، نهادی منطقهای است که از سال 2002 با هدف ارتقاى همگرايى بين کشورهاى آسيايى، گسترش بازار تجارى و مالى، تبديل آسيا به شريک توانمند براى تعامل ديگر نقاط جهان و ارتقاى نقش آسيا براى تاثيرگذارى در معادلات جهانی تشکیل شده است و امروزه تقریبا همه کشورهای آسیایی عضو آن هستند.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران در افتتاحیه این نشست گفت: جمهورى اسلامى ايران که از سپتامبر 2010 رياست مجمع را به عهده گرفته آمادگى خود را جهت تقويت آن، تجديد ساختار و گسترش همکارى‌ها بين اعضا اعلام مى‌دارد و از هيچ تلاشى براى تقويت مجمع و ارتقای سطح همکارى‌هاى آن دريغ نخواهد کرد و تسهيلات لازم را جهت اجراى سريع و موفق برنامه‌ها فراهم مى‌کند.
گرچه مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیایی به گفته وزیر امور خارجه با داشتن سی و یک عضو، بزرگترین نهاد منطقهای است که دارای بيش از 9 تريليون دلار حجم تجارت خارجى با دنيا، بيش از 22 تريليون توليد ناخالص داخلى است و از توانمندى بسيار بالايى در تبديل آسيا از يک قاره به يک بلوک تاثيرگذار در معادلات منطقه‌اى و بين‌المللى برخوردار است، اما موانع پیش روی این نهاد برای همکاری منطقهای بسیار است.
ایده تشکیل اتحادیه آسیایی که در این نشست توسط وزیر امور خارجه کشورمان مطرح شده است گرچه ایده‌ای است که در صورت تحقق نقش آسیا را در معادلات بین المللی بالا می‌برد و میزان رفاه و پیشرفت اقتصادی اعضا را به مراتب ارتقا می‌دهد، اما هنوز همگرایی میان کشورهای آسیایی آن قدر گسترش نیافته است که بتوان در آینده نزدیک به ایجاد چنین نهادی چندان امیدوار بود.
البته نباید از نظر دور داشت که دستاورد‌های مجمع گفت‌وگوی آسیایی به نسبت سابقه هشت ساله آن، در راستای ایجاد ارتباط میان کشورهای عضو نقشی به سزا داشته است اما راهی طولانی برای رسیدن به اهداف مطرح شده در سند تاسیس خود پیش رو دارد.
تجربه اتحادیه اروپا با سابقه چندین ساله خود نشان داده است که میان اراده کشورها برای ایجاد چنین همگرایی منطقه ای و به وقوع پیوستن آن فاصله ای قابل توجه وجود دارد. این فاصله برای کشورهای آسیایی که تفاوت‌های چشمگیری از نظر توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با یک دیگر دارند و اراده ای جدی نیز برای تحقق چنین اتحادیه ای در سر نمی پرورانند به مراتب بیشتر است.
علاوه بر این حل شدن و ادغام اقتصاد کشورهای آسیایی در اقتصاد و بازار جهانی و محکم شدن پیوند‌های اقتصادی آن‌ها با کشورهای مختلف حاضر در بازار جهانی، امکان همکاری‌های اقتصادی کشورهای عضو این قاره را سخت تر می کند.
مانع دیگری که پیش روی کشورهای آسیایی برای حرکت به سمت یک اتحادیه وجود دارد، اختلافات زبانی و فرهنگی است. آسیا، مهد تمدن‌ها باید برای اختلافات فرهنگی موجود میان کشورهای خود که بعضا با یک دیگر در تناقض و تضاد به سر می برند، چاره ای بیندیشد.
بنابراین سخن گفتن از ایجاد یک اتحادیه آسیایی اگرچه ایده بسیار خوبی است که می تواند قدرت ایفای نقش این قاره کهن را در جهان افزایش دهد، اما طرح این ایده بدون توجه به موانع و مشکلات موجود بر سر راه تحقق آن و چاره اندیشی برای رفع و حل این موانع و مشکلات، نمی تواند در طولانی مدت آن طور که باید تاثیر گذار باشد.
نظر شما :