مخاطرات دعوت پادشاه عربستان و نگرانى عراقى‌ها
ديپلماسى ايرانى: ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودى، روز شنبه 30 اکتبر از تمام گروه‌هاى سياسى عراقى دعوت کرد تا در نشستى فراگير در رياض پايتخت عربستان، مسئله تشکيل دولت را بررسى کرده و ضمن حل اختلاف‌هاى خود اقدام به تشکيل دولت کنند. وى با صدور بيانيه‌اى با تمجيد از کشور و ملت عراق خواست که سران عراقى براى پايان دادن به بحران جارى در کشور در رياض گردهم آيند و تشکيل حکومت را نهايى کنند.
به گفته منابع خبرى عراقى، قبل از اعلام دعوت رسمى پادشاه عربستان براى گرد آمدن گروه‌هاى سياسى در رياض سعود الفيصل، وزير امور خارجه‌اش با جلال طالبانى، رئيس جمهورى عراق تماس تلفنى گرفت و طرح ملک عبدالله را با او در ميان گذاشت.
منابع عربستانى اعلام کرده‌اند که تاريخ پيشنهادى عربستانى‌ها براى تشکيل اين جلسه اواسط ماه نوامبر و پس از پايان موسم حج است.
طرح پادشاه عربستان چندان مورد توجه گروه‌هاى عراقى قرار نگرفته است. بسيارى از گروه‌ها ضمن احترام به تقاضاى پادشاه عربستان اين حرکت را به نوعى دخالت در امور داخلى عراق دانسته‌اند. ظاهرا اين حرکت عربستان در پاسخ به حضور پررنگ ايران در عرصه سياسى عراق و احساس غيبت جامعه عربى از اين که در تحولات عراق نقشى ندارد، صورت گرفته است. جامعه عربى و در راس آنها عربستان سعودى و مصر که خود را داعيه‌دار مسائل ديپلماتيک و سياسى جامعه عربى مى‌دانند و معتقدند که نقش اساسى و اصلى را در دنياى عرب ايفا مى‌کنند از اين که ايران در عراق نقش اساسى دارد و در بسيارى موارد جريان‌هاى سياسى عراق براى مشورت و کسب حمايت به جاى سفر به پايتخت‌هاى کشورهاى عربى به تهران سفر مى‌کنند، ناخرسندند. اين ناخرسندى را در سفر نورى مالکى نخست‌وزير عراق به تهران کاملا شاهد بوديم. در حالى که مالکى اعلام کرده بود به کشورهاى حاشيه خليج فارس از جمله عربستان سعودى نيز سفر خواهد کرد ولى تا کنون اين سفر محقق نشده است. عربستان سعودى از اين که مى‌بيند نورى مالکى بدون مشورت با کشورهاى عربى و تنها با کمک و حمايت کشورهاى غير عربى به سمت تشکيل دولت حرکت مى‌کند، ناخرسند است و احساس مى‌کند که در عرصه سياسى عراق ناديده گرفته شده است. تصميم به دعوت از رهبران جريان‌هاى سياسى عراق به رياض را در همين راستا مى‌تواند تفسير کرد.
البته پيش‌بينى مى‌شود، اين دعوت اولتيماتومى از سوى عربستان به عراق نيز محسوب شود. جريان‌هاى سنى عراقى به خصوص رهبران سنى فهرست العراقيه به شدت متمايل به عربستان هستند و اين احتمال وجود دارد که مالکى بدون حضور آنها اقدام به تشکيل دولت کند. در اين صورت مى‌توان از اين زاويه نيز به دعوت پادشاه عربستان نگريست که وى با اين کار اولتيماتومى به عراقى‌ها داده است که اگر به دعوتش محل ندهند، عواقب سياسى اين بى‌محلى نيز متوجهشان خواهد بود. کمترين اتفاق مى‌تواند قهر جامعه عربى و کشورهاى حاشيه خليج فارس از دولت آينده عراق و به تبع آن حرکت‌هاى ايذايى از جانب آنها باشد. هم‌زمانى صدور بيانيه دعوت پادشاه عربستان و اظهارات اياد علاوى، رئيس فهرست العراقيه در مصاحبه با روزنامه الدستور اردن که تهديد به کنار کشيدن از حرکت سياسى در صورت بى‌توجهى به خواسته‌هايش شده، مى‌تواند دليلى براى اين ادعا باشد.
احتياط عراقى‌ها
در حالى که دعوت مسعود بارزانى، رئيس اقليم کردستان عراق از رهبران گروه‌هاى سياسى براى تشکيل جلسه فراگير در اربيل براى حل بحران تشکيل دولت به دليل شروط نورى مالکى، نامزد ائتلاف هم‌پيمانى ملى تا کنون عملى نشده، طرح پادشاه عربستان سعودى در اين شرايط کمى براى جريان‌هاى سياسى عراقى غير قابل هضم تلقى شده است.
مسعود بارزانى، رئيس اقليم کردستان عراق گفته است که ترجيح مى‌دهد درباره اين دعوت بررسى بيشترى صورت گيرد و احتمالا نظر خود را تا پايان روز يک‌شنبه 31 اکتبر اعلام مى‌کند.
محمود عثمان، از سران پيمان کردستانى در اين باره گفت: «دعوت پادشاه عربستان تلاش‌هاى عراقى‌ها براى تشکيل حکومت را به چالش مى‌کشد و تاثيرات سلبى بر آن خواهد گذاشت.»
وى از کشورهاى همسايه خواست که به عراقى‌ها اجازه دهند خودشان بحرانشان را حل کنند و در امور داخلى‌شان دخالت نکنند.
به اعتقاد محمود عثمان طرح پادشاه عربستان نه تنها بحران جارى در عراق را حل نمى‌کند بلکه وضعيت سياسى را به خانه اول خود باز مى‌گرداند و مشکلى تازه به مشکلات عراق مى‌افزايد. در عين حال دعوت دولت سعودى با طرح پيشنهادى مسعود بارزانى، رئيس منطقه کردستان که خواستار برگزارى يک ميزگرد در اربيل بوده، در تعارض است. اتحاديه عرب از طرح بارزانى حمايت کرده است اما طرح سعودى‌ها فراکسيون العراقيه را براى مخالفت و رد با طرح بارزانى ترغيب مى‌کند.
حسن السنيد، از نزديکان نورى مالکى و از رهبران ائتلاف دولت قانون نيز گفت: «بسيارى بر اين اعتقادند که دعوت پادشاه عربستان بيش از آن که حقيقى باشد، در حقيقت تلاشى به نفع العراقيه و مجلس اعلا است. براى بسيارى از سياسيون عراق اين دعوت نکات استفهامى بسيارى ايجاد کرده و به اعتقاد آنها چنين دعوتى نه تنها به نفع عراق و تشکيل حکومت آينده نخواهد بود، بلکه باعث ضربه زدن به حرکت سياسى کشور نيز خواهد شد.»
با اين حال هم‌پيمانى ملى که ائتلاف دولت قانون فراکسيون بزرگ آن محسوب مى‌شود، اعلام کرده که پيشنهاد پادشاه عربستان را مورد بررسى قرار خواهد داد. اگر چه برخى منابع مى‌گويند که ايران از متحدان خود در هم‌پيمانى ملى خواهد خواست که اين طرح را نپذيرند.
جريان‌هاى سياسى فعال در جنوب عراق نيز دعوت پادشاه عربستان را موجب نگرانى دانسته‌اند و خواستار شفاف‌سازى بيشتر در اين زمينه شده‌اند.
با اين حال العراقيه از طرح پادشاه عربستان استقبال کرده است. شاکر کتاب، يکى از رهبران اين فهرست گفته که العراقيه آماده پذيرش اين دعوت است.
طارق الهاشمى، از سران فهرست العراقيه نيز ضمن استقبال از طرح ملک عبدالله با صدور بيانيه‌اى از احزاب عراقى خواست تا فرصت به وجود آمده را از دست ندهند.
در حالى که کش‌مکش‌هاى سياسى براى تشکيل دولت همچنان ادامه دارد، حزب فضيلت که تا کنون در کنار مجلس اعلا و العراقيه ايستاده بود و با اتخاذ مواضعى مشابه مخالف نخست‌وزيرى مالکى شده بود، اعلام کرده است که از نخست‌وزيرى مالکى حمايت خواهد کرد. مالکى در حال حاضر حمايت 130 پارلمان را در اختيار دارد که بدين ترتيب شمار حاميانش به 136 کرسى ارتقا مى‌يابد.
نظر شما :