تغییر متکی؛ شایعه لباس واقعیت می‌پوشد؟

دیپلماسی ایرانی: وقتی محمود احمدی نژاد از تصمیم خود برای انتصاب نمایندگان ویژه در سیاست خارجی عقب نشینی کرد، برخی پیش بینی کردند که به زودی احمدی نژاد تغییر وزیر خارجه را در دستور کار خود خواهد گذاشت. اختلاف احمدی نژاد با وزیر خارجه‌اش منوچهر متکی بحث تازه‌ای نیست و شایعه برکناری او در دی 85 و آبان 86 نیز منتشر شده بود با این حال به دلایل خاصی از جمله پادرمیانی بزرگان، او یکی از معدود وزرایی بود که در 5 سال گذشته در جای خود باقی ماند. با این وجود جنجالی که به واسطه انتصاب نمایندگان ویژه از سوی رئیس جمهور به پا شد و پاسخ تند و تیز متکی را به این تصمیم به دنبال داشت،  موجب شد که برخی او را وزیری بعدی بدانند که از صفحه شطرنج کابینه حذف خواهد شد.

از این رو وقتی صبح امروز این شایعه دوباره در راهروهای مجلس پیچید که احمدی نژاد تصمیم به جایگزین کردن فردی دیگر به جای متکی گرفته است کسی چندان تعجب نکرد با این حال مطرح شدن نام علاء الدین بروجردی به عنوان جانشین متکی تعجب برانگیز بود.

وقتی احمدی نژاد با انتصاب نمایندگان ویژه به نوعی قصد دور زدن متکی را داشت برخی تحلیل کردند که دلیل این که احمدی نژاد اقدام به تغییر متکی نمی‌کنند عدم همراهی مجلس است. چرا که متکی به واسطه نزدیکی با علی لاریجانی رابطه خوبی با مجلسیان داشته و دارد. حال چنانچه شایعات درست باشد به نظر می‌رسد احمدی نژاد با انتخاب کسی چون علاء الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس قصد دارد همراهی مجلس را به دست آورد.

علاوه بر نام علاءالدين بروجردى، نام افرادی چون سعيد جليلى، دبير شوراى عالى امنيت ملى، ثمره هاشمی‌، مشاور ارشد رئيس‌جمهورى و مصطفوى، رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات به عنوان جانشین‌های احتمالی متکی مطرح شده است.

نام جلیلی و ثمره هاشمی ‌پیش از این نیز مطرح بود ولی مطرح شدن بروجردی شاید بیانگر این است که احمدی نژاد توانسته است به توافقی با مجلسیان بر سر برکناری متکی دست یابد.

هرچند برخی معتقدند احمدی نژاد به دلیل نزدیکی متکی به لاریجانی او را هیچ‌گاه گزینه مطلوب خود برای وزارت خارجه نمی‌دانست ولی به هر حال او را 5 سال به عنوان وزیر خود حفظ کرد. با این حال انتصاب 4 نماینده ویژه رئیس جمهور در امور آسیا، خاورمیانه، خزر و افغانستان به خصوص از میان نزدیکان رئیس جمهور که  سابقه‌ای در وزارت خارجه نداشتند، موجب شد عدم اعتماد رئیس جمهور به وزیر خارجه‌اش علنی شود. 

این اقدام رئیس جمهور هرچند بلافاصه با مخالفت کمیسیون امنیت ملی مجلس مواجه شد اما مدتی طول کشید تا وزیر خارجه لب به گلایه باز کند. وقتی در دیدار هیئت دولت با رهبری به مناسبت هفته دولت، ایشان تحرک دیپلماتیک دولت را قابل تشکر دانستند و عنوان کردند که «وزارت امور خارجه مسئول هدایت منسجم و برنامه ریزی شده همه مسائلی است که به نوعی با سیاست خارجی و روابط با دیگر کشورها مربوط می‌شود» متکی نیز فرصت را برای بیان حرف‌های دلش مناسب تشخیص داد.

منوچهر متکی در واکنش به اظهارات بقایی در مورد تعیین دو نماینده جدید در آمریکای لاتین و آفریقا، ضمن یادآوری اشتباه بقایی در مورد کشتار ارامنه گفت: «مشخص نیست آقای بقایی بر اساس کدام مسئولیت و از چه جایگاهی این گونه سخنان نسنجیده را بیان می‌کند در حالی که هنوز آثار منفی اظهارات اخیر وی که موجب بروز مشکل در روابط خارجی شد از بین نرفته است.»

او همچنین با فصل الخطاب دانستن نظر صریح رهبری در مورد پرهیز از موازی کاری در سیاست خارجی، گفته بود که: «تضعیف دستگاه دیپلماسی کشور به ویژه در شرایط کنونی آن هم توسط برخی از افراد دولت مصداق بارز بر شاخه نشستن و بن بریدن است.»

وقتی احمدی نژاد همچنان بر تصمیم خود اصرار کرد 122 نماینده مجلس در تذکری به محمود احمدی نژاد در مورد تعیین نمایندگان ویژه در سیاست خارجی لزوم تبعیت از دستورات رهبری را به او گوشزد کردند.

نمایندگان در تذکر خود تاکید کرده‌اند که انتصاب نمایندگان ویژه رئیس جمهور درعرصه سیاست خارجی خلاف قانون است و رئیس جمهور باید از موازی کاری در سیاست خارجی و انتصاب نمایندگان ویژه در مناطق مختلف جهان پرهیز کند.

در نهایت احمدی نژاد از تصمیم خود عقب نشست و حکم نماینده ویژه را به حکم مشاور تغییر داد تا دعوا موقتا خاتمه یابد. حال به نظر می‌رسد احمدی نژاد راه حل میانه‌ای یافته است که هم وزیر خارجه‌اش را تغییر دهد و هم مجلس را راضی نگه دارد. حال باید دید علاء الدین بروجردی که علمدار مخالفت با احمدی نژاد در مورد انتصاب نمایندگان ویژه بود می‌پذیرد که جانشین متکی شود؟