ايران و هزارپيچ تحريم‌ها
دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما رئيس‌جمهورى ايالات متحده دور جديدى از تحريم‌ها عليه ايران را کليد زده است. بسيارى اين حرکت اوباما آمريکايى را به تلافى سخنان محمود احمدى نژاد در مجمع عمومى سازمان ملل در خصوص يازدهم سپتامبر ارتباط مى‌دهند. رويترز در تازه‌ترين تحليل خود در اين خصوص مى‌نويسد:
ايران در حال حاضر با مشکلات سياسى در داخل و بحران اقتصادى پيش رو روبه‌رو است. جامعه جهانى به دنبال منزوى کردن تهران است. محمود احمدى نژاد که کشورش با تحريم در حوزه نفت و انرژى هم دست و پنجه نرم مى‌کند در داخل کشور حتى از سوى اصولگرايان هم براى مهار اين حجم از فشار خارجى تحت فشار قرار گرفته است. اعتبار وى در دومين دوره تکيه زدن بر کرسى رياست جمهورى منوط به موفقيت ايران در برابر حجمه تحريم‌هاى غرب است.
رويترز در ادامه مى‌نويسد: محمود احمدى نژاد از حمايت رهبرى ايران برخوردار است و سپاه پاسداران هم پشت سر وى ايستاده است. او با در دست داشتن همين حمايت‌ها به دنبال قطع کردن يارانه‌هاى عمومى است که سالانه 100 ميليارد دلار خرج بر دست دولت ايران مى‌گذارد. قطع اين يارانه‌ها را مى‌توان پاشنه آشيل سياست‌هاى احمدى نژاد دانست. اين در حالى‌ست که دولت ايران بايد به ارامى در خصوص قطع يارانه‌ها اقدام کند چرا که هرگونه تعجيل و تهييج احساسات عمومى مى‌تواند نارضايتى عمومى را فراهم کرده و عامل تکرار حوادث پس از انتخابات رياست جمهورى سال گذشته در ايران شود.
رويترز در ادامه به بررسى ريسک هاى سياسى اين تحريم‌ها و اعمال فشارها بر ايران پرداخته و مى‌نويسد:
نخستين مساله‌اى که بايد مد نظر قرار گيرد فشارهاى ناشى از اين تحريم‌ها است. کشورهاى غربى عزم خود را جزم کرده‌اند که با اعمال فشار اقتصادى بر ايران اين کشور را از ادامه تلاش‌ها براى تبديل شدن به قدرت هسته‌اى بر حذر دارند. غربى‌ها ادعا مى‌کنند که ايران به دنبال تسليحات هسته‌اى است. تهران نيز هر بار اين ادعا را تکذيب مى‌کند. تحريم‌هاى تصويب شده در شوراى امنيت، کنگره ايالات متحده و اتحاديه اروپا از دو ماه پيش آغاز شده است و با اين وجود اندک تغييرى در رفتار ايرانى‌ها مشاهده نمى‌شود. در روزهاى نخست اعمال اين تحريم‌ها کارشناسان تاکيد داشتند که تيم اوباما بايد از اعمال تحريم‌هايى که عموم مردم در ايران و نه دولت را تحت فشار قرار مى‌دهد پرهيز کنند. اين روزها اما با توجه به سکوت دولت به نظر مى‌رسد که اين تحريم‌ها ره به جايى نبرده‌اند مگر انکه با بالا رفتن نرخ تورم در ايران عامه مردم را ترسانده باشند. رويترز در ادامه ادعا مى‌کند که در داخل ايران کم نيستند کسانى که سياست‌هاى رئيس‌جمهورى را در بخش هسته‌اى به باد انتقاد گرفته‌اند.
وزرات نفت در حال حاضر بايد هزينه فروش نفت خام را به 25 ميليارد دلار در سال برساند. اين رقم مبلغى است که گفته مى‌شود براى حفظ صادران نفت به شکل ثابت مورد نياز است. رشد اقتصادى و معامله‌هاى بين‌المللى ايران بسيار به قيمت نفت وابسته است. 60 درصد اقتصاد ايران به فروش نفت وابستگى مستقيم دارد.
رهبرى ايران که در حوزه سياست خارجى حرف نخست را مى‌زند تا‌کنون بارها تاکيد کرده است که برنامه هسته‌اى تهران اندکى تفاوت نخواهد کرد. دولت ايران هم براى گفتگو در خصوص برنامه هسته‌اى خود اعلام امادگى کرده است اما تاکيد دارد که بايد حقوق اين کشور در دستيابى به تکنولوژى صلح آميز هسته‌اى رعايت شود. احمدى نژاد در سخنان خود در شوراى امنيت سازمان ملل تاکيد کرد که غرب مى‌تواند اين ماه با ايران بر سر پرونده هسته‌اى وارد تعامل و مصالحه شود.
احتمالات پيش رو:
· خارج شدن کمپانى‌هاى بيشتر از چرخه اقتصاد ايران
· احتمال به راه افتادن ناآرامى‌هاى اجتماعى
· احتمال آغاز مذاکرات هسته‌اى
· احتمال افزايش فشارها و دست کشيدن ايران از برنامه هسته‌اى
· تحريم‌هاى بيشتر و تنگ‌تر شدن حلقه
آيا ايران تغيير رفتار مى‌دهد؟
تاثير سپاه پاسداران انقلاب اسلامى بر مسائل سياسى و اقتصادى از پس از به قدرت رسيدن احمدى نژاد در سال 2005 ميلادى افزايش يافته است. اين سپاه بود که در جريان انتخابات رياست جمهورى سال گذشته به مهار ناآرامى‌ها کمک کرد. برخى منتقدان احمدی نژاد ادعا مى‌کنند که وى قدرت را از دست روحانيون گرفته و به نظاميان سپرده است. برخى حتى فضاى حاکم بر ايران را فضاى نظامى مى‌خوانند. در ميانه اينچنين تحليل‌هايى به نظر مى‌رسد که افزايش فعاليت نظاميان مى‌تواند بر تنش در رده‌هاى بالاى مملکتى بيفزايد. البته سپاه پاسداران همواره حافظ منافع انقلاب اسلامى بوده است:
آنچه بايد مد نظر گرفته شود:
· ايجاد شکاف ميان رهبرى نظامى و سياسى کشور
· سپاه پاسداران بر چه حوزه‌هايى تسلط دارد؟
· آيا سپاه مى‌تواند پاى خود را از فعاليت‌هاى مالى بيرون بکشد؟
· آيا تحريم‌ها مى‌تواند بر نفوذ سپاه بر مسائل اقتصادى پايان دهد؟
تضاد نظامى
ايالات متحده و اسرائيل بارها هشدار داده‌اند که هرگونه حمله نظامى به تاسيسات هسته‌اى ايران مى‌تواند گزينه ديگرى بر روى ميز باشد. برخى تحليل‌گران احتمال موفقيت حمله نظامى به ايران را زير سوال مى‌برند. اين طيف ادعا مى‌کنند که اهداف هسته‌اى در ايران بسيار دور، پراکنده و در اعماق زمين هستند. بسيارى ادعا مى‌کنند که نه تنها ايالات متحده که اسرائيل هم نمى‌تواند در چشم بر هم زدنى تمام تاسيسات هسته‌اى ايران را با خاک يکسان کند.
رويترز در ادامه به حمله سايبرى به ايران اشاره مى‌کند و مى‌نويسد: استاکس نت کرم رايانه‌اى است که ابزارى شد براى حمله سايبرى به ايران. هدف از انتشار اين کرم، آلوده کردن کامپيوترهاى نيروگاه بوشهر است. امريکا و اسرائيل بايد مد نظر داشته باشند که تهران مى‌تواند با بستن تنگه هرمز اقتصاد جهانى را فلج کند. حماس و حزب‌الله هم ديگر اهرم‌هاى در اختيار ايران براى تلافى هستند.
آنچه بايد در نظر گرفت
· سخنان تند و تيز اسرائيل در خصوص ناکارامدى تحريم ها مى‌تواند نشانه‌اى باشد دال بر حمله نظامى به ايران.
· تحرکات نظامى اسرائيل و ايالات متحده
· مجهز کردن کشورهاى حاشيه خليج فارس براى مواجهه با ايران
به چالش کشيدن بخش نفت و انرژى
ايران که بزرگترين منبع نفتى و گازى را در اختيار دارد به شدت نگران سرمايه گذارى‌هاى غرب در اين بخش‌ها است. ايران به سرمايه‌گذارى‌هاى خارجى براى مدرن کردن بخش انرژى خود نياز دارد. اين در حالى‌ست که ايالات متحده هرگونه سرمايه‌گذارى در بخش انرژى ايران را ممنوع اعلام کرده است. کشورهايى مانند چين و هند در حال حاضر تنها اميد ايران براى سرمايه‌گذارى در بخش انرژى هستند. ايران در حال حاضر به دنبال راهى براى فرار از تحريم ها است.
احتمال‌هاى پيش رو:
· کشورهاى غربى بيشترى ايران را تحريم مى‌کنند
· کشورهاى آسيايى نظير چين جاى کمپانى‌هاى غربى را مى‌گيرند
· بخش انرژى ايران نه تنها متحول نمى‌شود که شکست هم مى‌خورد
نظر شما :