تقویت نظامی روز افزون عربستان

دیپلماسی ایرانی: بعد از انتشار خبر قرارداد نظامی 60 میلیارد دلاری میان ایالات متحده و عربستان سعودی که بر اساس آن قرار است امریکا حجم زیاد و متنوعی از تجهیزات نظامی را به عربستان سعودی بفروشد، این بار نوبت وزیر دفاع بریتانیا است تا با سفر به عربستان، قرارداد نظامی جدیدی بین انگلستان و عربستان برای کشور خود به سوغات ببرد.

به گزارش واحد مرکزی خبر صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، لیام فاکس وزیر دفاع انگلیس برای گفت‌وگو با مقامات سعودی در خصوص توافقنامه فروش جت‌های جنگنده به ریاض که مدت‌ها به تعویق افتاده به ریاض سفر کرده است. ارزش این قرارداد سی و یک میلیارد و ششصد میلیون دلار است.

رقم قراردادهای نظامی میان کشورهای غربی و عربستان سعودی و از طرف دیگر تلاش‌ها برای بر انگیختن دشمنی میان عربستان و ایران، آن چنان قابل توجه است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت. اهمیت این مسئله زمانی بیشتر مشخص خواهد شد که به یاد بیاوریم ایالات متحده تا کنون به دلیل تنش‌های موجود میان عربستان و اسرائیل و اولویت امنیت اسرائیل برای ایالات متحده، همواره با دیده تردید به مسئله تجهیز ارتش عربستان می‌نگریسته است.

 اقدام ایالات متحده و حالا انگلستان در فروش تجهیزات پیش رفته نظامی به دولت عربستان به طور تلویحی نشان دهنده موافقت یا حداقل عدم مخالفت تل آویو با چنین اقدامی است. چرا که در صورت احساس خطر تل آویو از قدرت نظامی عربستان، متحدان غربی اسرائیل حتما از دست زدن به اقدامی که امنیت اسرائیل را مورد تهدید قرار دهد اجتناب می‌کردند. این مسئله وجه دیگری هم دارد. آن هم این که فروش تجهیزات نظامی به دولت عربستان از سوی کشور‌های غربی ممکن است با اخذ تعهداتی درباره امنیت اسرائیل از عربستان صورت گرفته باشد که این مسئله هم چندان بعید نیست.

اما نکته دیگری هم در انبار کردن تسلیحات در کشوری که اگر دشمن ایران به حساب نیاید، دوست مورد اطمینانی هم نیست، نهفته است. بالا گرفتن تنش میان ایران و دولت‌های غربی بر سر برنامه هسته‌ای ایران و صحبت از جنگ احتمالی میان ایران و ایالات متحده می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای کشورهای غربی برای این قراردادهای نظامی باشد. به این نکته باید رقابت‌های سنتی میان عربستان و ایران و سابقه روابط ریاض ـ تهران را هم اضافه کرد.

به نظر می‌رسد دولت‌های غربی و در راس آن‌ها ایالات متحده از تقویت نظامی و انبار تسلیحات در کشورهای عربی و به خصوص عربستان هدفی مشخص را پیگیری می‌کنند. آن‌ها به دنبال تقویت عربستان هستند چرا که در مواجهه احتمالی با ایران هیچ کشور عربی به اندازه عربستان انگیزه اتحاد با غرب را علیه ایران ندارد.

علاوه بر این نباید از نظر دور داشت که صرف انبار و نگهداری تجهیزات نظامی در منطقه‌ای با حساسیت خاورمیانه، خود باعث تشدید تبعات جنگ احتمالی و بالا رفتن هزینه‌های آن خواهد شد. دولت‌های غربی و به خصوص ایالات متحده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای خالی کردن انبار تسلیحاتی شاه که خود آن را تامین کرده بودند، حمله عراق به ایران را کلید زدند و بعد از این حمله به تجهیز ارتش عراق پرداختند. چند سال بعد و به بهانه عدم اطمینان به دولت صدام و وجود تسلیحات کشتار جمعی در این کشور، به عراق حمله نظامی کرده و هزینه‌های زیادی را به مردم منطقه تحمیل کردند.

 به نظر نمی‌رسد این اقدام کشورهای غربی یعنی استفاده از رقابت‌های منطقه‌ای و مسلح کردن کشورهای خاورمیانه علیه یکدیگر جز جنگ، بحران‌های طولانی و در خوشبینانه‌ترین حالت تهدید صلح نتیجه‌ای داشته باشد. کشورهای خاورمیانه باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که گرچه کشورهای فرامنطقه‌ای با شعار حفاظت از صلح اقدام به تسلیح آن‌ها می‌کنند اما این اقدام نتیجه‌ای جز جنگ برای گلوگاه انرژی جهان یعنی خاورمیانه به دنبال نخواهد داشت.