مواضع مشترک احمدی نژاد و بشار اسد در قبال عراق

دیپلماسی ایرانی: سفر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران به سوریه تنها چند روز پس از سفر فرستادگان نوری مالکی، نخست‌وزیر فعلی عراق که روزهای پایانی حکومتش را می‌گذراند، به دمشق صورت گرفت. مالکی نمایندگانش را به سوریه فرستاد تا شاید اولا بتواند مقدمات سفرش به دمشق را فراهم کنند ثانیا، بشار اسد را راضی کنند که به تمدید نخست‌وزیری‌اش تن دهد.

سوریه از روز نخست انتخابات عراق مخالفت صریحش را با انتخاب مجدد مالکی ابراز داشت و با همراه ساختن کشورهای عربی با خود توانست، جبهه مخالف مالکی در منطقه را تقویت کند. سوریه حتی به مجلس اعلا نیز به صراحت گفته بود که به هیچ وجه حاضر به پذیرش مجدد نخست وزیری مالکی نیست و اگر مالکی مجددا سر کار بیاید برای بهبود رابطه با آن اقدام نخواهد کرد. حتی در سفر سید عمار حکیم به عربستان سعودی که نزدیک به پنج ماه پیش انجام شد، مقامات عربستان به صراحت مخالفتشان را با انتخاب مجدد مالکی ابراز داشتند.

بشار اسد، حتی برای تقویت موضع مخالف خود به محمود احمدی نژاد پیام فرستاد که از نفوذ کشورش در عراق استفاده کند و اجازه ندهد، مالکی مجددا نخست‌وزیر شود.

پس از انفجارهای خونین بغداد در سال گذشته میلادی که دولت عراق، سوریه را متهم به تقویت و حمایت تروریسم در عراق کرد روابط دو کشور به شدت تیره شد به گونه‌ای که دو طرف سفرای خود را از پایتخت‌هایشان فرا خواندند.

از آن موقع تا کنون مواضع سوریه در قبال مالکی تغییر نکرده است. حال که احزاب و جریان‌های سیاسی عراقی حتی در درون ائتلاف دولت قانون به ریاست خود نوری مالکی، موج مخالفت‌ها با نخست‌وزیری وی بالا گرفته، سوریه با آسودگی بیشتری به مخالفت با مالکی ادامه می‌دهد.

سفر نمایندگان مالکی به سوریه که هفته پیش انجام شد هیچ دستاورد مهمی در بر نداشت. بازتاب آن در رسانه‌های سوری و عربی از عمد کم‌رنگ بود و در حالی که بنا بود به فاصله دو تا سه روز پس از آن مالکی به دمشق برود تا دل بشار اسد را برای ادامه در سمتش به دست بیاورد، این سفر تا کنون انجام نشده و با سفر محمود احمدی‌نژاد به سوریه اکنون باید مالکی به این فکر کند که دامنه مخالفانش تا ایران نیز گسترش یافته است.

حتی برخی مطبوعات عراقی نوشتند که بشار اسد نامه ویژه مالکی را یک نگاه سطحی انداخته و به آن توجهی نشان نداده است.

در مطبوعات عراقی، سفر نمایندگان مالکی به عراق شکست خورده اعلام شد و روزنامه الصباح ارگان رسمی دولت عراق که در بغداد منتشر می‌شود، اعلام کرد، سفر مالکی به سوریه تا زمان نامشخصی به تعویق افتاده است.

روز شنبه در کنفرانس خبری بشار اسد و محمود احمدی نژاد، موضوع عراق پررنگ بود. در کنار مسئله خاورمیانه عراق دومین موضوع مورد بحث دو طرف در این کنفرانس مطبوعاتی بود. سفر محمود احمدی‌نژاد به فاصله 24 ساعت پس از سفر جورج میچل، فرستاده اوباما در امور خاورمیانه به دمشق صورت گرفته بود.

از آنچه از مطبوعات عربی استنباط می‌شود، موضع رئیس‌جمهوری ایران و رئیس‌جمهوری سوریه بسیار به هم نزدیک بوده است. هر دو طرف بر تشکیل حکومت مورد توافق مردم عراق که همگی بر آن رضایت داشته باشند، تاکید داشتند. 

احمدی‌نژاد در کنفرانس خبری‌اش به خبرنگاران گفت: «نظرات در تمام زمینه‌ها با سوریه مطابقت دارد.» یعنی این که احمدی‌نژاد با بشار اسد بر رد مخالفت نخست‌وزیری مالکی نیز موافق است.

سید محسن حکیم، یکی از مسئولان عالی‌رتبه مجلس اعلا و نماینده این مجلس در ایران در این باره به دیپلماسی ایرانی گفت: «در دیداری که با آقای احمدی نژاد در تهران داشتیم، ایشان بر لزوم حمایت از ما تاکید کردند و ابراز داشتند که به زودی خود وارد پرونده عراق شده و در حل مسئله عراق کمک خواهند کرد.»

مجلس اعلا از مخالفان صد در صد و بی قید و شرط نخست‌وزیری مالکی است که با خود جریان صدر مهمترین فراکسیون ائتلاف ملی را همراه دارد. این اظهارات نشان می‌دهد که آقای احمدی‌نژاد نیز تمایل چندانی به نخست‌وزیری مالکی ندارد.

پیش از این بارها گفته شده بود که در دستگاه سیاست خارجی ایران بر سر موضوع عراق اختلافاتی وجود دارد. عده‌ای که گفته می‌شود نزدیک به سپاه قدس وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند و پرونده عراق را در دست دارند، حتی الامکان با تمدید نخست‌وزیری مالکی اصرار می‌کنند و عده‌ای دیگر که عموما در دولت متمرکزند چندان تمایلی به ادامه کار مالکی ندارند.

آقای احمدی نژاد در سفرهای خود به عراق و در سفرهای مالکی به ایران نزدیک به 140 پروتکل با طرف عراقی‌اش امضا کرده که فقط در حد امضای برگه باقی مانده و طرف عراقی اقدامی برای اجرای آن نکرده است. این موضوع با ناخرسندی دولت ایران مواجه شده و از این که دولت عراق نسبت به تعمیق روابط با ایران کوتاهی داشته، ابراز ناراحتی شده است. 

به هر صورت می‌توان گفت، سفر آقای احمدی نژاد به سوریه در کنار دیگر مسائل مهم منطقه‌ای تایید دیگری بر موضع سوریه بر مخالفت با ادامه نخست‌وزیری نوری مالکی نیز قلمداد می‌شود.