اولمرت لرزان،عباس امیدوار تقسیم بیت المقدس : آری یا نه
مذاکرات سخت و نفس‌گير فلسطينيان با اسرائيلى‌ها بر سر پرونده موسوم به «سند تفاهم‌ها» که تفاهم‌هاى اوليه فلسطينى‌ها و اسرائيلى‌ها براى ارائه طرح صلح درنشست پاييزه صلح اعراب و خاورميانه محسوب مى‌شود، از دو روز گذشته آغاز شده است.
اين مذاکرات که نزديک به 7 سال متوقف شده بود روز گذشته درقدس دوباره پيگرى شد. رياست گروه فلسطينى را«احمد قريع» و رياست گروه اسرائيلى نيز بر عهده «يورام توربوويچ» بود.
دو طرف مذاکره کنند تاکنون حاضر نشده‌اند، اطلاعات چندانى درباره موضوع‌هاى مورد بحث دراين نشست ارائه دهند. اما «ياسر عبد ربه» يکى ازمقام‌هاى عالى‌رتبه فلسطينى که درجريان مذاکرات مستقيم شرکت داشته مى‌گويد:"مذاکرات بسيار سخت، نفس‌گير و جدى است و درآن درباره تمام موضوع‌هاى مورد اختلاف بحث و تبادل نظر مى‌شود."
درهمين حال«ايهود اولمرت» نخست‌وزيراسرائيل درافتتاح دوره زمستانى کنيست اسرائيل ضمن ابراز خشنودى ازآغاز مذاکرات ميان اسرائيل و فلسطين درسخنرانى خود گفت:"من مصمم به پيشبرد صلح با فلسطينيان هستم و به محمود عباس رئيس حکومت خودگردان نيز فرصت داده‌ام تا به صورت اساسى و جوهرى بتوانيم به صلح برسيم."
اولمرت تاکيد کرد:"آنچه در گذشته بوده پايان يافته و نبايد گذشته‌ها را مطرح کرد. در دولت من موضوع سياسى و امنيتى محوريت تمام تلاش‌ها و اهتمام‌ها است و من منتظرم وزارت دفاع نيز راهکارهاى خود را براى حل مشکلات امنيتى مطرح کند."
وى درادامه افزود:"من به اين نتيجه رسيده‌ام که عباس ازقدرت اجرايى براى اجراى نتايج مذاکرات برخورداراست. عباس يک مرد صلح طلب است و براى پيشبرد حرکت سياسى حقيقتا تلاش مى‌کند. من اعتقاد دارم با کس ديگرى جزعباس نمى‌توانيم به نتيجه برسيم. من وعباس ارتباطات خانوادگى بسيار خوبى با هم داريم وهمانند دو دوست صميمى پاى ميزمذاکرات نشسته‌ايم.
من خوب مى‌دانم آنچه عباس مى‌خواهد با آنچه سلام فياض نخست‌وزيروى دنبال مى‌کند، کاملا با يکديگر فرق دارند. اما هردوى آنها با يکديگر هماهنگ عمل مى‌کنند و به خوبى مى‌دانيم که درفلسطين کارى بدون نظارت مستقيم هردوى آنها صورت نمى‌گيرد. شايد درنحوه اجراى مسائل هرکدام ازآنها تعبيرويژه‌اى براى اجرا داشته باشد که البته اين موضوع باعث نگرانى ما هم است اما اين موضوع را نبايد ابراز کنيم، زيرا درروند مذاکرات صلح خلل ايجاد مى‌کند."
«محمود عباس» رئيس حکومت خودگردان فلسطينى نيزمذاکرات جارى ميان گروه نماينده وى با اسرائيل را تلاش براى رسيدن به يک راه حل کلى براى مشکلات بزرگ دانست و گفت:"نتايج اين مذاکرات موضوعاتى است که ظرف ماه‌هاى آينده در کنفرانس پاييزه صلح اعراب و اسرائيل مطرح مى‌شوند."
وى درمذاکره با«على باباجان» وزيرامورخارجه ترکيه گفت:"مذاکرات کنونى ما مى‌تواند زمينه‌ساز حل بسيارى از بحران‌هاى بزرگ موجود در اسرائيل و فلسطين باشد. به اعتقاد من اگر ما بتوانيم در اين مذاکرات به توافقى برسيم يقينا در مذاکرات پاييزه نيز به نتايج بسيار خوبى دست خواهيم يافت."
«نبيل ابوردينه» سخنگوى دولت خودگردان نيز گفت:"اين گفت و گوها اهميت بسيارى دارند زيرا نتايج آن وضعيت کنفرانس پاييزه صلح را روشن مى‌کند."
وى درباره موفقيت‌آميز بودن مذاکرات گفت:"دراين باره بايد به عملکرد اسرائيلى‌ها نگريست. آنها بايد بدون هيچ تعارفى موضوعات مورد اختلاف را دراين مذاکرات مطرح و راهى براى حل آن بيابند. ما مى‌خواهيم تکليف قطعنامه‌هاى بين‌المللى، عقب‌نشينى اسرائيل اززمين‌هاى اشغالى سال 1967، تشکيل دولت فلسطينى به پايتختى قدس شريف و يافتن راه حلى عادلانه و منصفانه براى حل موضوع پناهندگان بر اساس قطعنامه بين‌المللى 194 مشخص و حل و فصل شود."
فلسطينى‌ها خواستار توافق برسرمشکلات اصلى مورد نزاع به ويژه موضوع مرزها، پناهندگان، آب‌ها و بيت‌المقدس با اسرائيل هستند درحالى که اسرائيلى‌ها مى‌خواهند، اين توافق‌ها سندى غيرالزام‌آورباشد.
«احمد قريع» رئيس گروه مذاکره کننده فلسطينى گفت:"ما ازاسرائيلى‌ها سندى مى‌خواهيم که بتوانيم آن را در کنفرانس پايزه صلح اعراب و اسرائيل مطرح کرده و تضمينى براى راه حل نهايى قضايا به همراه يک جدول زمانبندى شده، باشد."
وى درادامه تاکيد کرد:"هيچ حلى بدون وجود بيت المقدس وجود ندارد. حتى دولتى فلسطينى‌اى بدون بيت‌المقدس نمى‌توان تصور کرد. کشور فلسطين يعنى همان قدس."
دو طرف مذاکره کننده توافق کرده‌اند ظرف روزهاى آينده مذاکرات خود را پيگيرى کرده و چند جلسه ديگر تا زمان رسيدن به نتيجه مطلوب برگزار کنند.
مخالفت شديد اسرائيلى‌ها با مذاکرات
اين درحالى است که ازهم‌اکنون مخالفان اين مذاکرات دردرون اسرائيل موضع‌گيرى‌هاى صريح و تندى را در برابرآن اتخاذ کرده‌اند. به ويژه اين که بحث تقسيم قدس و خروج نيروهاى اسرائيلى از قدس شرقى و نوارغزه برروى ميز مذاکرات سران اسرائيلى و حکومت خودگردان فلسطينى آمده و اين موضوع سبب شده جنجال‌هاى گسترده‌اى دراسرائيل به وجود آيد.
دراسرائيل «تسيپى ليونى» وزيرامورخارجه اين رژيم ضمن خرده گرفتن ازروند مذاکرات صلح گفت:"قرار نيست ما تنها به صرف نتيجه‌بخش بودن مذاکرات صلح از مواضع خود در قبال فلسطينى‌ها کوتاه بياييم. ما نه از موضعى کوتاه مى‌آييم و نه حاضريم به کسى امتياز دهيم."
درجريان سخنرانى اولمرت درکنيست اسرائيل که مستقيما و بى‌پرده به مذاکرات صلح با فلسطينيان پرداخته بود نيز نمايندگان راست کنيست اسرائيل بارها سخنرانى وى را قطع کرده و وى را مورد سرزنش و مواخذه قرارداده بودند. عمده اين اعتراض‌ها بر سر موضع‌گيرى تازه دولت اسرائيل مبنى بر احتمال رضايت به تقسيم بيت‌المقدس متمرکز بود.
«بنيامين نتانياهو» رهبرحزب مخالف ليکود بلافاصله پس ازپايان نطق اولمت به پشت تريبون رفت و گفت: "نخست‌وزير به صورت مقدماتى با خروج از کرانه باخترى و قدس شرقى موافقت کرده است. آيا وى از عواقب اين کار آگاه است. اگر آگاه نيست من ايشان را در اين جا آگاه مى‌کنم. بسيار ساده و روشن است اگر ارتش اسرائيل از اين مناطق خارج شود، حماس فورا جاى خالى آن را پر مى‌کند."
پيش ازاين «حايم رامون» معاون نخست‌وزير و يکى ازمشاوران وى درمصاحبه‌اى گفته بود:"ما دراين مذاکرات پذيرفته‌ايم که تنها اداره برمناطق مقدس واقع درمنطقه قديمى بيت‌المقدس را برعهده بگيريم. البته بايد بگويم که درآنجا نظام خاصى براى اداره مناطق مقدس درنظر گرفته شده که در آينده درباره آن صحبت خواهيم کرد."
اما مشاجره جدى زمانى رخ داد که در جلسه هيات دولت «حايم رامون» معاون نخست‌وزير اسرائيل خبر از آمادگى دولت براى رسيدن به توافق با فلسطينيان داد و گفت:"به اعتقاد من اسرائيل بايد جدى و واقع‌بين باشد. ما بايد ضمن اتخاذ مواضع شجاعانه پيشنهادهايى را به فلسطينيان با هدف ايجاد انگيزه در آنها براى برقرارى صلح ارائه دهيم."
وى سپس سخنان خود را اين چنين ادامه داد:"مشکلى نمى‌بينم که اسرائيل نسبت به قضيه بيت‌المقدس و پناهندگان فلسطينى کوتاه بيايد و از بعضى مواضع سابق خود چشم‌پوشى کند. به نظر من اشکالى ندارد که اسرائيل با احياى محله‌هاى عرب قدس شرقى موافقت کند و آن را به عنوان پايتخت دولت فلسطينى به رسميت بشناسد. حتى بايد اجازه بازگشت تعدادى از پناهندگان فلسطينى پس از امضاى توافق‌نامه صلح بر اساس اصول انسانى نيز داده شود."
دراين لحظه بود که«تسيپى ليونى» وزيرامورخارجه اسرائيل به گفته‌هاى رامون اعتراض کرد و گفت: "اسرائيل نبايد به اين سرعت نسبت به قضاياى استراتژيک اين چنين کوتاه بيايد."
ايهود باراک وزيردفاع نيزبلافاصله ازگفته‌هاى ليونى حمايت کرد و گفت:"عقب‌نشينى با اين سرعت معنا ندارد."
پس از آن «شائول موفاز» وزيرحمل ونقل نيزازگفته‌هاى آنها پشتيبانى کرد و گفت:"گفته‌هاى رامون خسارت‌هاى بسيارى را به سياست‌هاى اسرائيل وارد مى‌کند. مسير سياسى فعلى کاملا اشتباه است و در آينده نزديک اسرائيل را منفجر خواهد کرد."
وى درادامه افزود:"طى چند ماه آينده رئيس حکومت خودگردان، محمود عباس، به ميز مذاکره با حماس باز خواهد گشت و با وى بر سر دولت وحدت ملى به توافق خواهد رسيد و آن وقت هر چه که اکنون به عنوان صلح از آن صحبت مى‌کنيم به مثابه جنگ خواهد بود زيرا موشک‌هاى حماس از مسير نزديک‌ترى يعنى قدس ما را هدف قرار خواهند داد."
اين گفت و گوها را نخست‌وزير اسرائيل به دقت مى‌نگريست و دنبال مى‌کرد. وى درطول اين مشاجره‌ها هيچ چيزبه زبان نياورد.
اما شوک زمانى وارد شد که «افيگدور ليبرمن» رئيس حزب راست‌گراى افراطى «اسرائيل خانه ما» و وزير اموراستراتژيک کابينه اولمرت گفت:"من با رامون برسرتقسيم بيت‌المقدس موافقم. اسرائيل نيازندارد با احياى محله‌هاى عربى مثل شعفاط، شيخ جراح و العيزريه مخالفت کند به شرطى که اعراب بپذيرند درهمين چارچوب محله‌هاى يهودى احيا شوند و شهر قديمى نيز تحت کنترل اسرائيلى‌ها بماند."
اظهارات ليبرمن با واکنش بسيارتند و خشن احزاب راست تندرو مواجه شد. به گونه‌اى که«يوسى بيلين» يکى ازنمايندگان کنيست و رئيس حزب راست «ميرتس» وى را متهم به تاييد طرح صلح عربى کرد.
با وجود اين مذاکرات همچنان ادامه دارد. اولمرت قصد دارد با رسيدن به نتايج ملموس دراين مذاکرات و جلب رضايت خاطرمتحدان اسرائيل يعنى آمريکا علاوه برحفظ حمايت‌ها ازدولت خود وجبران مافات درجريان جنگ اسرائيل با لبنان ازخود يک قهرمان هم بسازد.
وى همانند آمريکايى‌ها بسيارعجله دارد که اين مذاکرات دستاوردهاى قابل قبولى داشته باشد. زيرا انتخابات رياست‌جمهورى آمريکا نزديک است و اين موضوع مى‌تواند تاثيربه سزايى درآينده سياسى وى بگذارد. بعيد به نظرمى‌رسد که اولمرت اهميت چندانى به صداى مخالفان بدهد. گرچه جانب احتياط را رعايت خواهد کرد و به آهستگى گام برخواهد داشت. اما با اين حال رسيدن به نتيجه ازهرچيزى براى او مهمتر است.
نظر شما :