نشست فارسی زبانان، ظرفیت فرهنگی یا اقتصادی؟

دیپلماسی ایرانی: چهارمین نشست سران سه کشور فارسی زبان روز پنج شنبه در سعدآباد تهران برگزار شد. گرچه هدف اعلام شده این نشست ارتقای همکاری‌های منطقه ای در زمینه های مختلف فرهنگی، اقتصادی و عمرانی بود اما هر یک از کشورهای افغانستان، تاجیکستان و ایران با هدفی خاص به این نشست آمده بودند.

احمدی نژاد در سخنان خود ضمن تاکید بر لزوم خروج نیروهای فرامنطقه ای از منطقه، گفت سرنوشت سه کشور ايران، تاجيکستان و افغانستان در زمينه‌هاى گوناگون به هم گره خورده است. بسیاری از تحلیل‌گران تمایل ایران برای گسترش تجارت و مبادلات اقتصادی با تاجیکستان و افغانستان را حربه ای برای مقابله با تحریم‌های فزاینده علیه ایران دانسته اند. از طرفی برخی از رسانه‌های غربی نشست کشورهای فارسی زبان در تهران را تلاش ایران برای ایجاد اتحادی علیه ناتو تحلیل کرده اند.

حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان نیز با تاکید بر اهمیت همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان سه کشور گفت: گسترش روابط با ايران و تاجيکستان به نفع افغانستان است. اما به نظر می‌رسد اولویت اول افغانستان در شرایط کنونی بحث امنیت باشد و کرزی هم از همین منظر این نشست را دنبال کرده باشد. او که به دنبال جلب حمایت ایران در بحث مشارکت در امنیت افغانستان بود گفت افغانستان نیازمند کمک های بی دریغ ایران و تاجیکستان است. ما محتاج کمکهای بی غرضانه و دوستانه در زمینه برقراری ثبات در افغانستان هستیم و اگر چنین کمکهای دوستانه ای نباشد شاهد حضور کشورهای دور و بیگانه در این کشور خواهیم بود.

امام‌علی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان هم با اشاره به اشتراکات فراوان سه کشور در زمینه های مختلف گفت باید اعتراف نمود شعارهای پیوند سه کشور، عامل مؤثری برای تقویت فعالیتها و حضور در بازارهای جهانی است. او اما به دنبال گسترش همکاری‌ها در زمینه حمل و نقل بود. او گفت راه آهنی که هم اکنون میان کشورهای چین ، ایران ، تاجیکستان و افغانستان در حال ساخت است برنامه ای بسیار حیاتی است که اگر به سرانجام برسد فواید اقتصادی فراوانی عاید این کشورها خواهد شد.
گرچه این سه کشور اشتراکات فرهنگی و تاریخی بسیار زیادی دارند و زبان فارسی هم پیوندی مستحکم میان آن‌ها به شمار می‌رود اما تردیدهای جدی وجود دارد که این اشتراکات بتواند زمینه لازم را برای پیوند اقتصادی این کشورها که ساختارهای مختلف اقتصادی دارند و هر یک در سطح متفاوتی از توسعه قرار دارند، فراهم کند. هم‌چنین پراکندگی اهداف میان این کشورها آن‌ها را از رسیدن به اهداف اعلام شده و جمع شدن تلاش‌های آن‌ها برای رسیدن به این اهداف باز می دارد.