تحریم‌ها ایران را شکست‌پذیر می‌کنند؟
ديپلماسى ايرانى: "تحریم‌های جدید اروپا علیه ایران که از امروز رسما به مرحله اجرا درمی‌آید، قرار است ایران را از همان نقطه ضعف همیشگی‌اش هدف قرار دهد: صنعت نفت. نفت هشتاد درصد از صادرات ایرانی‌ها را شامل می‌شود و بر همین اساس هم ایران بخش اعظمی از درآمد خود را از فروش نفت به دست می‌آورد. "روزنامه کریستین ساینس مانیتور در گزارشی به بررسی بازتاب تحریم‌های یک‌جانبه اروپا علیه ایران می‌پردازد و می‌نویسد: ایران با سومین دور از تحریم‌ها علیه خود مواجه شده است. از تحریم‌های شورای امنیت تا کنگره ایالات متحده و امروز هم تحریم‌های یک‌جانبه اروپایی‌ها.
میزان آسیب پذیری ایران در بخش انرژی؟
میزان خروجی نفت ایران به شدت در این سال‌ها کاهش یافته است چرا که مخازن نفتی ایران و تجهیزات نصب شده در آن بسیار کهنه و قدیمی هستند. سال گذشته بود که یک آژانس بین‌المللی انرژی در فرانسه پیش بینی کرد که تا سال 2015 میلادی میزان خروجی نفت ایران تا 18 درصد کاهش می‌یابد. این درصد به معنای کاهش سه میلیون بشکه در روز است. ایران در حال توسعه چاه‌های نفتی جدید است. مهم‌ترین آنها هم گاز طبیعی پارس جنوبی است. پارس جنوبی در منطقه خلیج فارس واقع شده است. با وجود آنکه ایران تولید کننده عمده نفت است اما به دلیل عدم برخورداری از صنعت پالایش مجبور به وارد کردن سوخت از کشورهای خارجی است. این ناتوانی به راحتی تبدیل به نقظه ضعف ایرانی‌ها در مواجهه با غرب شده است. اتحادیه اروپا نیز با توجه به همین نقطه ضعف اقدام به تحریم ایران در حوزه انرژی کرده است.
تاثیر تحریم‌ها بر ایران؟
شورای امنیت سازمان ملل در ماه ژوئن چهارمین دور از تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرد. البته به دلیل مخالفت چین و روسیه، شورای امنیت نتوانست بحث تحریم سوختی ایران را در این چهارچوب قرار دهد. در این شرایط بود که واشنگتن تحریم‌های خاص خود را آغاز کرد و بر اساس آن تمامی شرکت هایی که با ایران در حوزه انرژی و سوخت در ارتباط باشند خود مورد تحریم قرار می‌گیرند. شرکتهایی که مسئولیت پالایش سوخت ایران را هم عهده‌دار بودند در زمره همین تحریم‌ها قرار خواهند گرفت. اتحادیه اروپا نیز پا جای پای کنگره گذاشته است. هرگونه سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعتی ایران، در بخش‌های تکنولوژی و البته انتقال آن ممنوع اعلام شده است. بخش انرژی ایران نیز مورد ملاطفت اتحادیه اروپا قرار گرفته است. بیست و چهار ساعت پس از اعلام این تحریم‌ها بود که عملی شدن آنها آغاز شد. بسیاری از کارشناسان اروپایی این تحریم‌ها را بسیار جدی و فلج کننده می‌دانند. واژگانی که برای تحریم‌های رد شده از فیلتر شورای امنیت قابل به کارگیری نبودند. بسیاری از شرکت‌های نفتی بزرگ در حال حاضر خاک ایران را ترک کرده‌اند.
در چنین شرایطی بخش اعظم این تحریم‌ها شرکت‌های کوچک‌تری را که در ایران باقی مانده‌اند تحت تاثیر قرار می‌دهد. بحث تحریم سرمایه‌گذاری در ایران نیز در زمره مواردی است که بی شک می‌تواند بر اقتصاد خرد و کلان ایران تاثیرگذار باشد. تجهیزات ایران در بخش استخراج نفت به شدت کهنه و قدیمی شده و دقیقا به همین دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در این بخش به وفور به چشم می‌خورد.
کارشناسان موسسه بروکینگز در این خصوص می‌گویند: بدون سرمایه‌گذاری‌های خارجی ایرانی‌ها نمی‌توانند به حد تولیدی که در حال حاضر دارند ادامه دهند.
البته در همین طیف هم کارشناسانی هستند که ادعا می‌کنند این جنس تحریم‌ها نمی‌تواند بر اقتصاد ایران تاثیر آنچنانی داشته باشد. این طیف، کمک شرکت‌های چینی به ایران را دلیلی برای این ادعای خود می‌دانند و تاکید دارند که چینی‌ها خلا به وجود آمده در نبود شرکت‌های اروپایی را پر می‌کنند. چینی‌ها در چند سال گذشته هم قراردادهای چند میلیارد دلاری با ایران در بخش انرژی امضا کرده‌اند. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که چینی‌ها فوت و فن کار را به ایرانی‌ها می‌آموزند. در شرایطی که برخی کارشناسان خطر دخالت ایران در تولید و بهای نفت را بسیار جدی می‌دانند، کم نیستند تحلیل‌گرانی که ادعا می‌کنند ریاض می‌تواند در چشم بر هم زدنی کنترل امور نفتی در منطقه را به دست گرفته و حتی مانع از بالانس قیمت توسط ایرانی‌ها شود.
رونق صنعت نفت عراق بر ایران تاثیرگذار است؟
در شرایطی که بر اساس پیش بینی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بر اثر تحریم‌ها، میزان تولید نفت ایران کاهش می‌یابد، عراق می‌تواند با سرمایه‌گذاری‌های خارجی که در بخش انرژی این کشور انجام می‌گیرد به نوعی کاهش نفت تولیدی ایران را جبران کند. در پنج سال آتی میزان نفت تولیدی عراق از مرز سه میلیون بشکه در روز می‌گذرد. در چنین شرایطی اگر پیش بینی‌ها در خصوص کاهش تولید نفت ایران درست از کار در آید عراق می‌تواند جای ایران را بگیرد. شرکت‌های نفتی روسیه و ایتالیا در زمره شرکتهایی هستند که در چاه‌های نفت جنوب عراق سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
تحریم‌ها از نقش ایران در خاورمیانه می‌کاهد؟
بسیاری از تحلیل‌گران مسائل سیاست خارجی ایران را جدا از تحریم‌های این کشور می‌دانند. کارشناسان اعتقاد دارند که حتی در شرایطی که میزان تولید نفت در ایران هم کاهش یابد باز ایران به اولویت‌های خود در دستگاه دیپلماسی می‌پردازد. البته بدیهی‌ست که کاهش تولید نفت ایران به شکل روزمره این کشور را در رده‌بندی تولید نفت پایین‌تر از کشورهایی نظیر عراق قرار می‌دهد و برای تماشای واکنش ایران به این نزول باید منتظر ماند.
در میان کارشناسان خاورمیانه کم نیستند کسانی که به خاطره تحریم‌های پیشین ایران اشاره می‌کنند و تاکید دارند که تهران در یافتن راهکاری برای دور زدن از این تحریم‌ها تخصص یافته است.
نظر شما :