مطامع ایران در دریای خزر و آذربایجان

در مورخه 13 ژوئیه ،خبرگزاری آپا در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان بخشی از گزارش کارشناس آمریکائی مرکز تحقیقات خاورنزدیک کنگره آمریکا را که با آذربایجان مرتبط است، تحت عنوان سیاست ایران در آسیای مرکزی، ادعای این کشور در خصوص منابع دریای خزر به ویژه مطامع ایران در جمهوری آذربایجان را به میان می‌کشد، منتشر کرد. با توجه به اهمیت موضوع برآن شدم که مطلب مذکور را ترجمه و با ملاحظات، اضافات زیرنویس‌گونه و تحلیلی مختصر ارائه کنم. 

وی همچنین می‌نویسد: در میان آمریکا و ایران در طول 30 سال گذشته، بی‌اعتمادی، عمیق‌تر شده است. برخی معتقدند فارغ از اینکه در ایران چه کسانی در راس حاکمیت قرار دارند، آمریکا و ایران به صورت کلی و درازمدت از لحاظ ایجاد ثبات در خلیج ( فارس)³ و منطقه آسیای جنوبی دارای منافع هستند.

ملاحظات:

-از مضمون گزارش چنین بر می‌آید:

1- که کارشناس آمریکائی قصد داشته ایران را تهدیدی برای آذربایجان قلمداد کرده و آمریکا را پشتیبان این کشور معرفی نماید.

2- توان نظامی ‌ایران را در مقایسه با ترکیه اندک جلوه دهد و کنگره را به سمت و سوئی هدایت کند که از حمله نظامی ‌به ایران خیلی نگران نباشد. این درحالی‌ست که به رغم اینکه گفته می‌شود گزینه نظامی ‌در مورد ایران آخرین گزینه است، همواره برخی از مقامات امریکائی و نمایندگان کنگره این کشور، از تبعات بسیار منفی اقدام نظامی‌ علیه ایران توسط آمریکا سخن می‌گویند.

3- تهیه کننده این گزارش به اقدامات آمریکا پیرامون احیای تمامیت ارضی آذربایجان و بازگردندان اراضی اشغالی این کشور که از سوی ارمنستان تصرف شده اشاره‌ای نکرده است. لابد دلیل آن این است که اقدامی ‌دراین راستا صورت نگرفته است.

4- ارائه این گزارش و انعکاس آن در باکو پس از سفر یکماه پیش وزیر دفاع آمریکا و سفر اخیر وزیر خارجه این کشور به باکو قابل تامل است.

5- طرح موضوعاتی از قبیل آنچه که کاتسمان به رشته تحریر در آورده است می‌تواند در راستای تعمیم تئوری ایران‌هراسی واشنگتن از خاورمیانه و خلیج فارس به قفقاز جنوبی باشد.

5- با توجه به اینکه دیدار وزرای خارجه آذربایجان و ارمنستان با حضور وزرای خارجه روسیه، فرانسه و معاون وزیر خارجه آمریکا در حاشیه نشست غیر رسمی ‌وزرای خارجه عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا همانگونه که قبلا نیز پیش بینی کرده بودم به نتیجه‌ای نرسید. باکو بیش از پیش اعتماد خود را به آمریکا و گروه مینسک از دست خواهد داد.

6-به رغم اینکه هیلاری کلینتن در سفر اخیرش به باکو شاهد تاکید مقامات آذری در خصوص کمک جدی‌تر آمریکا به حل مناقشه قره‌باغ بود و در مورد تحویل جسد یک سرباز آذری توسط ارمنستان که 19 ژوئیه به دست سربازان ارمنی کشته شده بود نیز وعده کمک داده بود، حتی جسد سرباز آذربایجانی (مبارز ابراهیم اف ) نیز تاکنون به خانواده وی تحویل نشده است.

نظریه :

به نظر می‌رسد آمریکائی‌ها با ارائه اینگونه گزارش‌ها در صدد ایجاد انحراف در نگاه باکو از موضوع اصلی این کشور یعنی بحران قره‌باغ به سمت مسائل غیرواقعی بوده و درصدند امتیازاتی از آذربایجان دریافت نمایند.

تهران و باکو به بازی‌های کشورهای فرامنطقه‌ای باید با دقت بیشتری نگریسته و مانع از پرداختن هزینه‌های اضافی شوند.

ضروریست ج.ا.ایران در مناطق پیرامون خود نسبت به افزایش اعتمادسازی اقدامات لازم را به عمل آورد تا فرصت بهره‌برداری به آمریکا و غربی‌ها از خلاء ایجاد شده ندهد.