واقعیات پنهان در پس خصومت‌های مصری از ایران
هفته گذشته احمد ابوالغیط، وزیر امور خارجه مصر اظهارات عیجبی را علیه ایران بر زبان آورد که بیش از این که حمله به ایران باشد، بیانگر نگرانی قاهره از رابطه ایران با کشورهای عربی به خصوص عراق و کم رنگ شدن نقش مصر در تحولات عربی دارد.
وزیر امور خارجه مصر در یک گفت و گو تلویزیونی با یکی از شبکه های محلی مصری ایران را متهم به دخالت در امور داخلی کشورهای عربی کرد و گفت: "ایران کشوری است فارسی که در امور داخلی کشورهای عربی دخالت می‌کند." وی در ادامه سخنانش ایران را به دخالت در امور داخلی عراق متهم کرد و نگرانی خود را از این موضوع پنهان نداشت. ابوالغیط سپس به موضوع هسته‌ای ایران پرداخت و ادعا کرد که ایران به دنبال دستیابی به بمب هسته‌ای است تا ایران سردامدار آنچه او "بمب هسته‌ای اسلامی" تعبیر کرد، باشد. وی سپس گفت، مصر برای این که در این زمینه عقب نماند برنامه 15 میلیارد دلاری برای رسیدن به تکنولوژی هسته‌ای طراحی کرده است. ابوالغیط در رد موضوع بمب هسته‌ای اسلامی، به تحلیل دلایل برخورداری پاکستان از بمب هسته‌ای اشاره کرد و یادآور شد که اگر پاکستان بمب هسته‌ای دارد به دلیل وجود ادعاهای ملی‌گرایانی یا اسلام‌گرایانه نیست بلکه به دلیل افزایش توان و پتانسیل سیاسی و نظامی خود در برابر همسایه شرقی‌اش هند است که سال‌هاست با آن رقابت سیاسی و نظامی دارد.
این در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تلاش کرده اند با سفر به مصر و دیدار با مقامات عالی‌رتبه مصری به بهبود روابط با این کشور مهم عربی بپردازند و هر بار به بهانه‌ای این تلاش‌ها به بن‌بست رسیده است. آخرین این تلاش‌ها سفر علی لاریجانی رئیس مجلس جمهوری اسلامی ایران و سفر منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان در ماه‌های پایانی سال گذشته به قاهره بود که هر دوی این سفرها تا کنون نتایج ملموسی که حاکی از بهبودی روابط دو کشور باشد در بر نداشته است. حال که آقای ابوالغیط در چنین شرایطی این چنین سحنانی به زبان می‌آورد، می‌توان این گونه تعبیر کرد که روابط ایران و مصر نه تنها تا کنون گامی رو به جلو نداشته بلکه بر عکس عقب‌گرد هم کرده است.
در زمینه عراق باید گفت، دولت مصر بیش از آن که نگران نفوذ ایران در عراق باشد که پرواضح است که هست، نگران کاهش نقش عربی خود در تحولات عربی است. بر کسی پوشیده نیست که مصر و عربستان مهم‌ترین و اثرگذارترین کشورهای عرب منطقه هستند و همواره تلاش کرده‌اند در پیشبرد اهداف و مسائل عربی خود را طلایه‌دار جبهه عربی بنامند. حال در چنین شرایطی مصر از این که شاهد حضور موثر ایران در عرصه سیاسی عراق در کنار دیگر مسائل عربی از جمله فلسطین و لبنان است به هیچ عنوان تاب نمی‌آورد و خواهان حذف ایران از عرصه تحولات عربی به عنوان یک کشور غیر عرب می‌شود. غافل از این که در شرایط کنونی این عراقی‌ها هستند که برای جلب حمایت ایران تلاس می‌کنند چرا که تا همین چهار سال پیش در حالی که عراق فاصله چندانی با جنگ داخلی نداشت این ایران بود که برای بهبودی اوضاع از دولت مرکزی حمایت می‌کرد و تلاش داشت تا از شدت ناآرامی‌های عراق کاسته شود در حالی که کشورهای عربی تا همین الآن حاضر به افتتاح سفارت در بغداد نشده‌اند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که مصر سر ایران نگرانی‌های دیگری نیر دارد. انتخابات سراسری مصر کمتر از یک سال دیگر برگزار می‌شود و هنوز حزب ملی مصر که نزدیک به 30 سال است ریاست دولت مصر را بر عهده دارد، نتوانسته است از سوی خود جانشینی برای مبارک تعیین کند. گرچه رئیس جمهوری مصر سودای به قدرت رساندن جمال مبارک را دارد اما اقبال عمومی از او روز به روز در حال افول است و این باعث شده تا نگرانی حزب حاکم مصر روز به روز افزایش یابد. به خصوص این که حسنی مبارک نیز بیمار است و این می‌تواند باز هم اوضاع را برای دولت مصر سخت‌تر کند.
در همین حال سال‌ها است که مصر از قدرت گرفتن جنبش اخوان المسلمین در کشور نگرنی دارد و از این می‌ترسد که رابطه خوب ایران با این جنبش که بیش از آن که رابطه سیاسی و دیپلماتیک باشد، رابطه ایدئولوژیکی است باعث شود تا این جنبش بتواند در انتخابات آتی نقش آفرینی موثر کند و چه بسا خود را به کرسی ریاست جمهوری نزدیک‌تر سازد.
در زمینه هسته‌ای باید گفت، کشور مصر از این که به دلیل فشارهای مضاعف و سرسختانه اسرائیل خود نتوانسته به انرژی هسته‌ای دست یابد، از این می‌ترسد که دستیابی ایران به انرژی هسته‌ای باعث کاهش قدرت منطقه‌ای مصر شود و در مقابل بر قدرت منطقه‌ای ایران بیفزاید. جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده است که هدفش از رسیدن به انرژی هسته‌ای تنها جنبه صلح‌آمیز دارد و هیچ گاه به دنبال رسیدن به سلاح هسته‌ای نیست. اما غرب و متحدانش همواره تلاش کرده‌اند که رسیدن ایران به انرژی هسته‌ای را غیر موجه جلوه دهند و بر سر آن جنجال‌سازی کنند. استفاده آقای ابوالغیط از بمب هسته‌ای اسلامی که هیچ گاه تاکنون از زبان مقامات جمهوری اسلامی ایران شینده نشده است بیش از آن که بیانگر وجود واقعیتی در این زمینه باشد بیانگر نگرانی مصر از افزایش قدرت منطقه‌ای ایران است که به واسطه دستیابی ایران به تکنولوژی هسته‌ای می تواند حاصل شود.
مصر سال‌ها است رسیدن به تکنولوژی هسته ای را از اهداف اصلی خود قرار داده اما به دلیل فشارها و مخالفت‌های بی وقفه اسرائیل از رسیدن به این مهم که تبدیل به یک آرزوی دیرینه برای آن شده، باز مانده است. آقای ابوالغیط در ادامه سخنانش به سرمایه‌گذاری 15 میلیارد دلاری مصر برای رسیدن به تکنولوژی هسته‌ای اشاره می‌کند که نشان می‌دهد مصر برای هسته‌ای شدن تا چه اندازه حاضر است سختی بکشد.
جالب آن که یک روز بعد و دقیقا در زمانی که اجلاس امنیت هسته‌ای در واشنگتن جریان دارد، باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا صحبت از بمب هسته‌ای اسلامی می‌کند تا ادبیات تازه‌ای را در ادبیات دیپلماتیک امریکا در برابر خاورمیانه و جهان اسلام شاهد باشیم. استفاده از این عبارت از دو کشور متحد و هم‌سو یعنی مصر و امریکا نشان از هماهنگی قاهره و واشنگتن در مسائل هسته‌ای ایران و امور خاورمیانه دارد و بیش از هر چیز نشان می‌دهد که مصر بیش از گذشته تمایل به تنیدن روابطش با ایالات متحده دارد. به هر صورت مصر خود را شریک امریکا در خاومریانه می‌داند و از این رو تلاش می‌کند برای حفظ این شراکت بیشترین هماهنگی را با دستگاه دیپلماسی ایالات متحده داشته باشد. به خصوص این که برای فرار از فشارهای داخلی و منطقه‌ای خود را بیش از پیش نیازمند ایالات متحده امریکا می‌داند.
نظر شما :