سرانجام، کوزوو چه می شود؟

کوزوو  در مجاورت جمهوری صربستان ، جمهوری مونته‌ نگرو ، جمهوری مقدونیه و آلبانی قرار دارد، مرکز آن شهر پریستانیا است و جمعیت آن حدود یک میلیون و دویست هزار نفر است که حدود 90 درصد از آنان را آلبانیایی تباران تشکیل می دهند.

از سال 1996  نیروهای صرب با حمایت دولت مرکزی یوگوسلاوی اقداماتی را برای آنچه که پاکسازی قومی خوانده می شد در کوزوو به اجرا گذاشتند که با مقاومت استقلال طلبان به رهبری ارتش آزادی بخش کوزوو مواجه شد.

گفته می شود در جریان پاکسازی قومی کوزوو، بیش از دوازده هزار تن از آلبانیایی تباران کشته شدند و تا هشتصد هزار تن از آنان به آلبانی گریختند.

در سال 1999 نیروهای ناتو به منظور خاتمه دادن به سرکوب آلبانیایی تباران کوزوو را اشغال و اداره آن را به سازمان ملل متحد واگذار کردند.

در دوم فوریه سال 2007 آقای مارتی آهیستاری، نماینده سازمان ملل متحد در کوزوو طرحی به رییس جمهور صربستان ارائه کرد که در این طرح جدایی کوزوو از صربستان تایید شد. در این طرح پیشنهادی کوزوو باید دارای پرچم مخصوص به خود و نیروی مسلح ویژه باشد و حق داشته باشد در سازمان های بین المللی همچون سازمان ملل متحد دارای نماینده باشد. کوزوو تقسیم نخواهد شد و همچنین اجازه نخواهد داشت به هیچ کشور دیگری بپیوندد. در این طرح از استقلال حرفی به میان نیامده است اما مفهوم آن در طرح مشاهده می شود.

اما اکنون آلبانیایی تبارها در کوزوو خواهان استقلال کامل هستند. آنها مهلتی تعیین کرده اند و اظهار داشته اند  تا ماه دسامبر آینده  استقلال خود را به طور علنی اعلام خواهند کرد. این خواسته آنها مورد حمایت دولت آمریکا و برخی کشورهای اتحادیه اروپا نیز هست. این دولت ها معتقد اند موقعیت کوزوو منحصر به فرد است و استراتژی فعلی یعنی نظارت نیروهای بین المللی بر آن دیگر کارساز نیست.

 ولی کشور صربستان که هنوز کوزوو را استانی متعلق به خود می داند استقلال آنها را به رسمیت نمی شناسد و به شدت با این طرح مخالفت کرده است. کوستانیکا ، نخست وزیر صربستان، در مصاحبه ای با یک روزنامه صرب به دولت آمریکا هشدار داده است که با حمایت خود از استقلال کوزوو باعث بروز خشونت در منطقه خواهند شد.

وی استقلال یک طرفه کوزوو  را استراتژی جدید جدایی طلبان می داند.

 آقای کوستانیکا معتقد است که این طرح باعث بروز خشونت هایی می شود که از زمان استقرار نیروهای سازمان ملل در کوزوو متوقف شده بود. وی اظهار می دارد که بهترین راه حل برای آرامش در کوزوو حضور نیروهای سازمان ملل در کوزوو تحت سلطه دولت صربستان است.

وی در پاسخ به این سوال که  اگر کوزوو اعلام استقلال کند دولت صرب نیروهایی جنگی را به کوزوو اعزام خواهد کرد یا نه اظهار داشت که دغدغه کنونی ما این است که کوزوو استقلال یک طرفه اعلام نکند اما در صورتی که این اتفاق رخ دهد ما سعی می کنیم که کمترین آسیب به مردم کشورمان که در این استان زندگی می کنند وارد آید.

 آقای کوستانیکا تاکید می کند که صربستان استقلال کوزوو را به رسمیت نخواهد شناخت و دولت صربستان شرایطی برای صرب های ساکن در کوزوو فراهم خواهد کرد که آنها اطمینان داشته باشند که هنوز بخشی از صربستان هستند و دولت صربستان آنها رارها نکرده است. صرب های ساکن در کوزوو صاحب حقوق شهروندی صرب های ساکن در کشور صربستان خواهند بود.

120 هزار نفر صرب هنوز در کوزوو زندگی می کنند ، اکثر آنها تحت حفاظت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد هستند . تعدادی از آنها نیز در شمال کوزوو نزدیک به مرزهای صربستان زندگی می کنند.

ورود نیروهای صرب به کوزوو بدون شک باعث ایجاد بحران در منطقه خواهد شد.

مهره دیگر در مساله کوزوو دولت روسیه است . در واقع به نظر می رسد روسیه تلاش می کند تا بار دیگر بر کشورهایی که  زمانی  بخشی از جمهوری شوروی بودند تسلط یابد.

دولت رومانی نگران تاثیر استقلال کوزوو بر همسایه خود مولداوا است. علت این نگرانی این است که دولت روسیه از جدایی مولداوا حمایت می کند. نیروهای روسیه 16 سال است که در این منطقه حضور دارند.

دولت اوکراین نیز نگرانی های مشابه ای دارد.  ممکن است دولت روسیه از جدایی طلبان کریمه حمایت کند. جمعیت زیادی از کریمه را روس ها تشکیل می دهند روسیه می تواند از استقلال کوزوو برای تجزیه اوکراین به روس ها و اوکراینی ها  سوء استفاده کند.

 اما منطقه جنوب کوه قفقازکه مجاور با خاورمیانه است بیشترین تاثیر را از استقلال کوزوو خواهد پذیرفت. در این منطقه این خطر جدی وجود دارد که روسیه جدایی کشورهای جنوب  کوه قفقاز را به رسمیت بشناسد و از آنها بیش از پیش حمایت کند.

کشمکش ها در منطقه ی مولداوا در تراندیستاریا و قفقاز جنوبی عموما " کشمکش های منجمد" نامیده می شود چرا که از اوایل دهه 90 به خاموشی گراییده است. اما هر حرکت یک سویه در جهت استقلال کوزوو این کشمکش ها را بار دیگر شعله ور خواهد ساخت. خونریزی های احتمالی در مرزهای روسیه بهانه های لازم برای ولادمیر پوتین فراهم می کند تا نقش خود را در مقام ریاست جمهوری که دوره قانونی آن در ماه مارچ آینده به سر می رسد تمدید کند.

برنار کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه، که نماینده سابق سازمان ملل متحد در کوزوو بود  اخیرا پیشنهاد کرده است که به مهلت تعیین شده 6 ماه اضافه شود. اما دولت آمریکا محتملا با این درخواست مخالفت خواهد کرد.

در طرح آقای آهیستاری تجزیه شدن کوزوو به دو بخش، یکی در شمال کوزوو و وابسته به صربستان ودیگری به عنوان یک ملت مستقل یا وابسته به آلبانی تبارها در نظر گرفته نشده بود. بنابراین به نظر می رسد آمریکا با حمایت خود از آلبانیایی تبارهای  تجزیه طلب و نادیده گرفتن نظر سازمان ملل متحد معتقد است که کوزووی مستقل به تنهایی می تواند تعادل را در بالکان غربی بر قرار کند. هرچند پیش بینی می شود که استقلال طلبی کوزوو بدون جنگ و آشوب امکان پذیر نخواهد بود.