فشار چین و روسیه به ایران برای همراهی کردن آن با جامعه جهانی

به گفته ديپلمات هاى غربى، اوايل ماه مارس مسکو و پکن به مقامات ايران هشدار دادند که اگر ايران پيشنهاد آژانس بين المللى انرژى اتمى براى تبادل اورانيوم غناى پايين با سوخت هسته‌اى آماده را نپذيرد، ممکن است رويکردشان در رابطه با تحريم‌ها را مورد بازنگرى قرار دهند. اما آنها تا کنون نتوانسته‌اند به پيشرفتى در موضع تهران دست يابند.

امريکايى‌ها پيشنويس قطعنامه جديد شوراى امنيت سازمان ملل متحد را تدوين کردند که در آن ممنوعيت فعاليت بانک‌هاى خارجى در ايران و همچنين ممنوعيت تجارت سلاح، همانند آنچه که در رابطه با کره شمالى وجود دارد، آمده است. البته این قطعنامه همانند بسیاری از دیگر از پیشنهادهای غرب برای اعمال فشار به ایران با مخالفت چین و روسیه مواجه شده است.

پس از آن که ايران پيشنهاد آژانس درباره غنى سازى تکميلى اورانيوم در خارج از کشور را رد کرد و با تبادل اورانيوم غناى پايين با سوخت آماده مخالفت ورزید، روسيه هر چه بيشتر نارضايتى خود از مواضع جمهورى اسلامى ايران را بيان کرده است. هفته گذشته سرگئى لاوروف، وزير امور خارجه روسيه اعلام کرد که ايران امکان همکارى عادى را از دست مى دهد. ولاديمير پوتين، نخست وزير روسيه نیز به هيلارى کلينتون، وزير امور خارجه ايالات متحده امريکا گفت که مسکو مى تواند از تحريم‌های جديد در رابطه با تهران حمايت کند.

در این میان چين نيز فشارهای خود بر جمهورى اسلامى ايران ایران را افزایش داده است. يک ديپلمات غربى به رويترز اطلاع داد که پکن پس از تلاش ناموفق براى تاثير گذارى بر تهران، بالاخره با مشارکت در بررسى تحريم‌های جديد موافقت کرد که اين بررسى بايد در هفته جارى انجام گيرد. پيشنويس قطعنامه در ماه ژوئن به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارائه خواهد شد.

روز گذشته سلسو آموريم، وزير امور خارجه برزيل نیز پس از ديدار با یوکيا آمانو، مدير کل آژانس بين المللى انرژى اتمى پيشنهادى را مطرح کرد مبنى بر اين که اورانيوم ايران با اورانيوم غنى شده در خارج در يک کشور مطمئن و امانتدار تعويض شود.

وزير امور خارجه برزيل گفت: «ايران به برخى از کشورها اطمينان ندارد و برخى از کشورها نیز به تهران اطمینان ندارند. تنها راه حل اوضاع همان است که اغلب در حل فعاليت‌هاى نقل و انتقال صورت مى گيرد، به عبارت ديگر جذب يک امانتدار مطمئن که نقش آن را طرف سوم بر عهده مى‌گيرد. ايران مى تواند اورانيوم خود را به اين کشور سوم تحويل دهد و زمانى که ميله‌هاى سوختى بر اساس مقاديرى که تحويل شده‌اند دريافت شوند (توسط کشور سوم) تبادل هم‌زمان صورت مى گيرد.»

به اعتقاد آموريم، اين کشور سوم حتما نبايد برزيل باشد. وى تاکيد کرد، کشورهاى نزديک‌ترى هم به ايران وجود دارند. من مطئنم که چنين گزينه‌اى در صورت اراده مثبت مى تواند اجرا شود. اما اگر وجود نداشته باشد و اگر طرفين ترجيح مى دهند که مانند گذشته عمل کرده و نتايج مخربى مانند عراق را کسب کنند آن وقت است که راه حلى براى اين مسئله وجود ندارد.

از سوی دیگر موضوع ارتباط ایران با طالبان که سازمان امنیت امریکا مدعی آن شده بر تنش‌ها در روابط ایران و غرب افزوده است. شبکه تلويزيونى سى‌ان‌ان به نقل از منبعى آگاه در ادارات اطلاعاتى امريکا خبر داد که جنگجويان طالبان که جنگى پارتيزانى عليه نيروهاى امريکا و ناتو در افغانستان انجام مى دهند، طى ساليان بسيار دوره آمادگى را در خاک ايران گذرانده‌اند و همچنين از آنجا سلاح و مهمات دريافت کرده اند.

ادوارد شولتيس، نماينده پنتاگون اعلام کرد، وزارت دفاع امريکا مدتى است که اطلاعاتى در اختيار دارد مبنى بر اين که از ايران تجهيزاتى وارد افغانستان شده و به تعداد جنگجويان آموزش ديده افزوده شده است.

وی در عين حال وى تاکيد کرد، فعلا مدرکى دال بر اينکه آموزش افراط گرايان با اطلاع مقامات ايران انجام مى شود، وجود ندارد. وى اين را غير ممکن ندانست که اين در خارج از چارچوب کنترل دولت انجام شود.

تهران رسما حمايت از طالبان را نفى مى کند. اما کارشناسان امريکايى معتقدند که ايرانى‌ها مى توانند در پاسخ به فشار فزاينده از سوى امريکا دست به چنين کارى بزنند.

این در حالی است که همانند هميشه امریکایی‌ها نمى توانند بگويند که چند نفر از طالبان و در کجاى ايران آموزش مى بينند گرچه بر صحت داشتن اين خبر اصرار مى ورزند.