گزارشی که دیگر دو پهلو نیست

ديپلماسى ايرانى: اولین گزارش مدیرکل جدید آژانس، مهمترین گزارش در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از ارائه بیست گزارش از سوی این نهاد بین المللی بود. گزارش یوکیا آمانو گرچه از سوی تهران چرخشی سیصد و شست درجه‌ای نسبت به گزارش‌های قبلی آژانس محسوب شده اما او در ابتدای مسئولیت خود نشان داد که قصد ندارد مانند محمد البرادعی به گزارش‌های دو پهلو روی آورده و این چنین موجب طولانی شدن مسیر حل و فصل شبهات و اخذ پاسخ سوالات تخصصی پیرامون اهداف و ماهیت برنامه هسته‌ای ایران شود.

در گزارش او به نکته بسیار حساسی اشاره شده که پیشتر ایران با قوت آن را تکذیب و غرب با تاکید آن را مطرح می‌ساخت، در این تاکید و انکارها بود که پرونده هسته‌ای ایران بارها به گزارش‌های آژانس، جلسات شورای حکام، رایزنی‌های 1+5 و نهایتا شورای امنیت راه یافت و بن بستی طولانی و بی ثمر را رقم زد.

مهمترین بخش گزارش مدیرکل آژانس اشاره به ارتباطی است که این گزارش مدعی است میان فعالیت‌های هسته‌ای و تولیدات موشکی و تسلیحاتی ایران برقرار شده است. در این بخش از گزارش به احتمال تلاش ايران برای ساختن کلاهک اتمی برای نصب در موشک‌های نوع شهاب اشاره شده است. خودداری از همکاری پيرامون ابهام زدايی در مورد آزمايش‌هايی که گفته می‌‌شود ايران با نيت توليد ماشه اتمی از راه شليک نوترونی انجام داده و همچنين توليد اکسيد اورانيوم -نمک سبز- و آغاز غنی سازی ۲۰ درصدی پيش از استقرار بازرسان آژانس در محل، از عمده اشارات آمانو در گزارش اخیر خود پیرامون برنامه هسته‌ای ایران است.

در گزارش تازه آمانو همچنین آمده است که ايران تقريبا تمامی ذخيره اورانيوم غنی شده خود را به واحد آزمايشی غنی سازی در نطنز منتقل کرده است. کارشناسان معتقدند که این کار نشان می‌دهد که تهران قصد دارد کلیه ذخیره اورانیوم موجود در کشور را به سوخت بیست درصدی تبدیل کند و در این تصمیم ایران احتمال مبادله اورانیوم 5/3 درصدی با سوخت هسته‌ای تقریبا نادیده گرفته شده است.

دبير کل آژانس همچنين در گزارش تازه خاطر نشان ساخته که به علت کاهش سطح همکاری‌ها از سوی ايران، قادر نيست به عدم وجود طرح‌های نظامی اتمی ايران در گذشته و يا در حال حاظر صحه بگذارد و صراحتا وضعیت فعلی برنامه هسته ای ایران را نگران کننده توصیف کرده است.

تهران این گزارش را بستری برای ایجاد جنجال جدید تبلیغاتی و فشار سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران نشست بعدی شورای حکام - دهم اسفند ماه- و اجلاس آتی کشورهای 1 +5 - روزهای پایانی سال جاری ارزیابی کرده است.

صدای غرب بلندتر شد

اما غربی‌ها این روزها دل نگرانی همیشگی خود از اهداف هسته‌ای ایران را با صدایی بلند تر تکرار می‌کنند؛ اعضای غربی 1+5 از یک سو گزارش اخیر را تایید هشدارهای قبلی خود در مورد ایران و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور می‌دانند و از سوی دیگر اعلام می‌کنند که این گزارش عزم آنها رابرای تحریم‌های شدید و اقدامات سختگیرانه‌تر علیه تهران راسخ کرد و تردیدها را از میان برد.

در این میان روسیه تاکید دارد که باید اهداف و ماهیت برنامه هسته‌ای ایران برای جامعه جهانی روشن شود و اروپا خود را مصمم به همکاری با امریکا می‌داند، اما چین هنوز اعلام موضعی مشخص در مورد ایران پس از ارائه گزارش اخیر نداشته و همچنان پیرامون رویکرد همکاری جویانه این کشور با دیگر اعضای گروه 1+5 جای تردید وجود دارد.

گرچه نگاه تهران همزمان با ادامه غنی سازی تا مرز بیست درصد به نشست شورای حکام و مذاکرات 1+5 است اما به نظر می‌رسد که شرایط فعلی به سوی اقدام در شورای امنیت پیش می‌رود و در این فضا ادامه غنی سازی تا مرز بیست درصد، تلاش‌هایی که در داخل برای قطع یا کاهش ارتباط ایران و انگلیس انجام می‌شود، عدم مبادله پیشنهادی جدید میان ایران و غرب در بحث تبادل سوخت، همگی بستر فشارهای گسترده‌تر در بعد جهانی علیه ایران را رفته رفته فراهم می‌کند.