آيا ميانجيگرى عربستان در افغانستان امکان پذير است؟

دیپلماسی ایرانی: علاقمندی عربستان به افغانستان چند جانبه ‌است. این کشور به طور سنتی روابطی دوستانه با طالبان دارد و قرار است چون سال ۲۰۰۸ میان آنان و دولت مرکزی افغانستان میانجی‌گری کند.

عربستان سعودی در گذشته با طالبان همکاری می‌کرد و یکی از سه کشوری بود که در گذشته در کنار پاکستان و امارات متحده عربی دولت طالبان را در دهه ۱۹۹۰ به رسمیت شناخت. کارشناسان افغانستان حتی بر این نظر هستند که کمکهای عربستان سعودی در به قدرت رسیدن طالبان و حفظ قدرت آنها نیز بسیار موثر بوده است.

حال عربستان می‌خواهد مجددا میان طالبان و دولت کرزای میانجیگری کند. کارشناسان معتقدند که این میانجیگیری می‌تواند مفید باشد چرا که مبارزه با تروریسم بخشی از سیاست عربستان سعودی است. اما مقامات این کشور سعی در پیاده‌کردن برنامه‌ای دینی در سراسر جهان دارند؛ برنامه‌ای که با معیارهای سیاست جاری دولت مرکزی افغانستان همخوانی ندارد. این سیاست عربستان حتی می‌تواند به تقویت طالبان نیز منجر شود.

این پرسش مطرح است که با چنین درکی از سیاست عربستان، این کشور چگونه می‌تواند با میانجی‌گری خود نظر دولت مرکزی را که خواهان امنیت و صلح است با نظر اسلامی افراط‌گرایانه طالبان هماهنگ کند؟

البته عربستان سعودی میتواند بر طالبان تاثیر بگذارد، اما مشکل اساسی ارتباط سران طالبان با القاعده است. عربستان سعودی با القاعده و اسامه بن لادن رهبر آن دوستی ندارد و بن لادن نیز امرای عربستان را بارها به ترور و نابودی تهدید کرده است. به همین دلیل هم عربستان سعودی در سال ۱۹۹۱ اسامه بن لادن رهبر القاعده را به خاطر حمله به خانواده سلطنتی از این کشور اخراج کرد.

به همین دلیل است که عربستان نمی‌تواند با سران طالبان که روابطی تنگاتنگ با القاعده دارند بر سر صلح با دولت مرکزی افغانستان صحبت کند.

روز دوم فوریه سال جاری هنگامی که کرزای به عربستان رفت تا از رهبری این کشور تقاضای میانجی‌گری کند، گفته شد که برقراری صلح تنها در صورتی امکان پذیر است که طالبان اسامه بن لادن را از صفوف خود خارج کند. اما عربستان خارج از اختلاف با اسامه بن لادن خواستار آن است که افغانستان مرکزی برای نفوذ سیاسی کشورهای همسایه نشود. رهبری این کشور بخصوص مخالف شدید نفوذ ایران در افغانستان است و به عنوان رقیب ایران در منطقه سعی بر آن دارد تا از نفوذ خود بر طالبان استفاده کند تا در افغانستان همچنان به عنوان قدرتی مهم در منطقه قدرت‌نمایی کند.

به هر حال شروع مذاکرات با هر جناحی از طالبان قدمی است به سوی هدفی که دولت مرکزی افغانستان و همچنین غرب در پی آن است. اگر عربستان چنین مذاکراتی را فراهم آورد موفقیت خود و غرب را در منطقه تامین کرده است.