گفت‌وگوی تفصیلی دیپلماسی ایرانی با سخنگوی وزارت امور خارجه
از تحریم یا قطع‌نامه استقبال نمی‌کنیم
دیپلماسی ایرانی در گفت و گو با رامین مهمان پرست، جزییات پیشنهادات مطرح در زمینه همکاری هسته‌ای ایران با کشورها مختلف را به بحث و بررسی گذاشته است که در ادامه می‌خوانید.
به نظر می‌رسد که تهران برای گام بعدی در مسیر مذاکرات در انتظار پیشنهادی جدید از سوی غرب است اما حرف اساسی غربی‌ها همان است که در پیشنهاد ارائه شده از سوی آژانس در اکتبر 2009 آمده بود، در این شرایط امکان توافق بر سر پیشنهادی مشترک به حداقل نمی‌رسد؟
تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران یک مساله روشن است، این راکتور قبل از انقلاب توسط امریکاییان تاسیس شد و سوخت آن نیز توسط این کشور تامین می‌شد. پس از انقلاب نیز یک بار از آرژانتین سوخت مورد نیاز این راکتور خریداری شد.
اصولا اهداف فعالیت این راکتور انسانی است و تولیدات آن مصارف پزشکی دارد، حدود 850 هزار بیمار نیز در انتظار تولدیات این راکتور هستند. بنابراین کلیه جوانب مربوط به این مساله کاملا صلح آمیز و انسانی است.
ایران عضو آژانس است و بر این اساس طبق بندهای معاهده ان پی تی از حقوقی برخوردار است؛ از جمله این حقوق آن است که باید نیازهای فعالیت‌های صلح آمیز ایران تامین شود. بنابراین تامین سوخت این راکتور باید توسط آژانس صورت گیرد. این حق ماست چه فعالیت هسته‌ای داشته باشیم و چه نداشته باشیم. اکنون کشورهای دیگری که چرخه سوخت در اختیار ندارند باید توسط آژانس نیاز خود را برطرف کنند. پس باید شرایط خریداری سوخت را برای ما ایجاد می کردند اما به دلیل حساسیت برخی کشورها نسبت به روند فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز ایران که با اهداف سیاسی و تبلیغاتی صورت گرفته است، بحث معاوضه سوخت مطرح شد.
ایران اصل معاوضه را پذیرفت تا شرایطی را برای تعامل و مشارکت بیشتر طرف‌های مقابل ایجاد کند اما برای این معاوضه شروطی دارد که به دلیل بی اعتمادی به طرف‌های مقابل تعیین کرده است. بر این اساس ما سه راه برای تامین سوخت در اختیار داریم؛ یا سوخت را خریداری کنیم، یا معاوضه را انجام دهیم یا در داخل به تولید سوخت اقدام کنیم.
از سوی دیگر با توجه به این مساله که سال آینده سوخت راکتور تهران به پایان می‌رسد ما با محدودیت زمانی مواجه هستیم، این مذاکرات چند ماه طول کشید و نتیجه‌ای حاصل نشد. اگر چند ماه دیگر نیز بگذرد و این سوخت تامین نشود ایران نیز باید پاسخ گوی بیماران کشور باشد و متاسفانه طرف مقابل از نیاز انسانی و پزشکی ایران بهره برداری تبلیغاتی و سیاسی می‌کند.
بنابراین به این نتجه رسیده‌ایم که در داخل، غنی سازی بیست درصدی را آغاز کنیم تا زمان را برای تامین سوخت از دست ندهیم و در کنار آن چنانچه بحث خرید یا معاوضه سوخت با شرایط مثبت مطرح شد مورد بررسی قرار گیرد. اکنون در این مرحله قرار داریم که پیشنهادات مختلفی از سوی کشورهای مختلف مطرح می‌شود، ایران همه این پیشنهادها را بررسی می‌کند و اگر تامین کننده نظرات و منافع کشور باشد به طور قطع استقبال خواهد شد اما در غیر این صورت کار طبیعی در تولید سوخت در حال انجام است و ادامه خواهد یافت.
از سوی دیگر نیاز ایران به سوخت در آینده محدود به راکتور تهران نیست، در فرایند توسعه کشور عرصه‌های مختلفی مانند کشاورزی و پزشکی و تولید برق هسته‌ای نیاز به تاسیسات هسته‌ای دارند که همه صلح آمیز است و با همکاری و نظارت آژانس صورت خواهد گرفت. کلیه این تاسیسات نیازمند سوخت است و ما باید برای آینده کشور برنامه ریزی برای تامین سوخت در کلیه زمینه ها داشته باشیم. هر میزان از این نیاز که در داخل تولید شود قطعا مقرون به صرفه خواهد بود و کمبود آن نیز باید از خارج تامین شود. ما برای خرید یا معاوضه آمادگی داریم.
در نامه امریکا، روسیه و فرانسه به آژانس که تهران به عنوان پیشنهاد این سه کشور از آن یاد کرد آیا نکات جدیدی وجود داشت؟
ابعاد پیشنهادات تا زمانی که با کار تیم‌های فنی کارشناسی نشود روشن نخواهد شد، باید پس از ارائه هر پیشنهاد ابعاد مختلف و جزییات آن بررسی شود، نقطه نظرات طرفین مد نظر قرار گیرد و ابهامات آن برطرف شود. اکنون زمان برای اظهار نظر در مورد وجود نکات جدید این مساله مناسب نسیت، اما اجمالا برای این که همه کشورهای بدانند ایران آمادگی تعامل یا معاوضه سوخت را همچنان دارد اعلام کرد که برای خرید یا معاوضه پیشنهادات مختلف را بررسی خواهد کرد و چنانچه تامین کننده نظرات کشور باشد از آن استقبال خواهد شد.
اکنون ایران در مرحله بررسی پیشنهادات مختلف است و همزمان نیز تولید سوخت در داخل کشور ادامه خواهد داشت اما آیا همان طور که در گذشته زمان برای توافق بر سر تامین سوخت از دست رفت، ادامه شرایط موجود زمان را برای توافق با غرب بر سر برنامه هسته‌ای ایران و کاهش احتمال تحریم و فشارهای بیشتر از بین نمی‌برد؟
ما از تحریم یا قطع نامه استقبال نمی‌کنیم اما در عین حال نمی توان یک کشور را به دلیل نیازهای انسانی و اهداف صلح آمیز و استفاده از حقوقی که آژانس در برخورداری از چرخه سوخت به آن اعطا کرده است، با فشار سیاسی از حقوق مسلم خود محروم کرد.
ما نمی‌توانیم به دلیل احتمال عملی شدن تهدید تحریم و تحمیل اراده غیر حقوقی و غیر منطقی بر کشورمان از حقوق خود دست برداریم. ایران اولا این رویکرد را نادرست، غیر منطقی و به دور از چارچوب‌های حقوقی می‌داند. ثانیا از دید ایران پشت این اقدامات اهداف سیاسی و تبلیغایتی نهفته است و از تحریم و فشار برای دست برداشتن ایران از استقلال خود استفاده می‌کند. ثالثا ایران، تحریم به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای را یک بهانه می‌داند چراکه طی چند سال اخیر بحث هسته‌ای در ایران مطرح شد اما قبل از آغاز این بحث هم ایران تحریم‌های مختلفی را شاهد بود.
از سوی دیگر چند کشور خاص که به دنبال اعمال فشار بر ایران هستند اصرار دارند که خود را جامعه جهانی یا نماینده جامعه جهانی معرفی کنند در حالی که این را نه ایران، نه مردم منطقه و نه مردم جهان قبول ندارند.
جامعه جهانی یعنی 118 کشوری که عضو عدم تعهد هستند و از حقوق هسته‌ای صلح آمیز ایران حمایت کرده‌اند، یعنی 57 کشور عضو کنفراس اسلامی که از حقوق ایران دفاع کرده‌اند، یعنی کشورهای متعددی در آفریقا، امریکای لاتین و مناطق مختلف جهان که حقوق ما را به رسمیت شناختند.
چرا چند کشور خاص که خود سلاح هسته‌ای دارند، پیشتر از این سلاح‌ها استفاده کرده‌اند، کشورهایی را تهدید می‌کنند، برخلاف بند 6 معاهده ان پی تی نه تنها خلع سلاح را دنبال نکرده بلکه در حال افزایش سلاح‌های هسته‌ای خود نیز هستند و روز به روز دنیا را به سوی هسته‌ای شدن سوق می‌دهند خود را نماینده جامعه جهانی می‌دانند؟
این‌ها نماینده جامعه جهانی نیستند و تنها چند کشور زیاده خواه هستند که می‌دانند در آینده ملت‌های دنیا به دلیل اتمام سوخت فسیلی نیاز به سوخت هسته‌ای پیدا می‌کنند قصد دارند این انحصار را در میان خود نگاه دارند تا توسط این دانش پیشرقته دیگر کشورها را به خود وابسته کنند.
شما از کشورها و گروه‌هایی نام بردید که گرچه در بیان از حقوق هسته‌ای ایران دفاع کرده‌اند اما در عمل به قطع نامه‌های علیه ایران رای مثبت داده‌اند، آیا می‌توان به این حمایت‌ها امیدی داشت؟
پروژه‌ای را به عنوان ایران هراسی طراحی کرده‌اند و برای آن هزینه فراوان می‌کنند، می‌خواهند ناشن دهند که خطر اصلی ایران است. این رویکردی است که رسانه‌های صهیونیستی برای گمراه کردن افکار عمومی دنبال می‌کنند تا حواس‌ها را از خطر هسته‌ای بودن رژیم اشغال گر قدس دور کنند.
اروپاییان و دیگر کشورها نیز به اجرای این پروژه کمک می‌کنند و تبلیغاتی بودن این پروژه برای مردم ایران و منطقه معلوم شده است.
این که برخی کشورها با این که از حقوق ما دفاع می‌کنند اما عملا بر علیه ایران رای می‌دهند به این دلیل است که همین چند کشور خاص آنها را تحت فشار می‌گذارند. هر کدام از این کشورها ظرفیتی برای تحمل دارند اما آنقدر فشارها بر این کشورها سنگین می‌شود که بعضا بر خلاف اعتقاد خود علیه ایران رای می‌دهند.
با این حال تحریم و تهدید کارایی ندارد و نه تنها نمی‌تواند ایران را از دست یابی به اهدافش دور کند بلکه موجب افزایش انگیزه جوانان ایرانی در دست یابی به دانش روز دنیا می‌شود.
کشورهای عرب منطقه نیز روز به روز بیشتر از روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران ابراز نگرانی می‌کنند و اقدامات و اظهارات آنها نیز جای تامل دارد، ایران خطاب به این کشورها چه باید بگوید؟
توصیه ما به کشورها منطقه این است که فریب سیاست‌های تصنعی چند کشور خاص را نخورند و بیشتر باید به سوی همگرایی و همکاری و مشارکت در بهره‌مندی از منطقه‌ای با ثبات و توسعه یافته حرکت کنند.
اظهاراتی که بعضا از سوی مقامات کشورهای منطقه نقل می‌شود در رسانه‌های خارجی به درستی منعکس نمی‌شوند. ایران تاکنون از مواضع کشورهای منطقه این نکته را درک کرده است که این کشورها خواستار منطقه‌ای عاری از سلاح‌های هسته‌ای هستند که اتفاقا ایران نه تنها با این پیشنهاد موافق است که خود از سردمداران این شعار بوده و به آن معتقد است. در همین راستا ایران کنفرانس خلع سلاح را در تاریخ 27 و 28 فروردین ماه در تهران برگزار خواهد کرد که در آن شخصیت‌های مختلف سیاسی، اندیشمندان و موسسات تحقیقاتی منطقه در آن شرکت خواهند داشت.
نظر شما :