گام معلق میان ایران و آمریکا
در ابتدای این گزارش با عنوان "آمریکا از زمان روی کار آمدن بوش، کاهش پرستیژ جهانی را شاهد بوده"، آمده است که ناکامی آمریکا برای برقرار نظم در عراق باعث شده است که این کشور در سال 2007 شاهد کاهش اقتدار بین المللی خود باشد. بر همین اساس رهبران و گروه های مختلف در جهان تلاش کرده اند که از وضعیت به وجود آمده، کسب امتیاز کرده و یا در جهت دفاع از خود بهره ببرند.
همچنين گروه هاى راديکال با استفاده از اين موقعيت تلاش مى کنند تا رهبران کشورهايى را که همچنان مناسبات قوى خود را با آمريکا حفظ کرده اند، بدنام سازند. از سوى ديگر به نظر مى رسد که ساير کشورها درصدد هستند تا با تقويت تعاملاتشان با قدرت هاى منطقه اى، روابط ديپلماتيک خود را با آمريکا محدود کنند.
بر اساس گزارش سالانه موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک اين اوضاع موجب خواهد شد که اجراى ابتکارات قوى براى حل نزاع ها با دشواری مواجه شده و بدين ترتيب هماهنگى هاى ديپلماتيک لازم براى مقابله با برخى از موضوعات امنيتى را پيچيده سازد.
اين تحقيق مى افزايد که روابط روسيه و غرب شاهد حرکتى مشخص به سوى تيرگى بوده است و همچنین نزاع تازه اى در سومالى و سريلانکا به وقوع پيوست و تايلند شاهد يک کودتاى نظامى بود.
اوضاع داخلى در پاکستان هم شکننده تر و پيچيده تر شده است و اين موقعيت با توجه به مبارزه اى که با حمايت ژنرال مشرف عليه تروريسم در جريان است و همچنين نزاع افغانستان، بسيار نگران کننده است.
در آمريکاى لاتين به نظر مى رسد که مناسبات بين المللى منطقه اى به شدت از سياست ها، ديپلماسى، اقتصادها و وضعيتى حاکم بر موضوع منابع طبيعى و انرژى، متاثر شده است. اين در حالى است که جنايات بين المللى، معضل مناطق خارج از حاکميت دولت ها و مواد مخدر همچنان عامل بى ثباتى در اين منطقه محسوب مى شوند.
اين گزارش در ادامه آورده است که به عنوان نکته اى مثبت اروپا حرکتى را براى خارج شدن از دوران بى تحرکى نهادى و ناهمگونى آغاز کرده است. انجلا مرکل، صدراعظم آلمان خود را به عنوان رهبرى مقتدر در عرصه بين الملل شناسانده، سارکوزى، رئيس جمهور فرانسه تحرکى تازه به نقش بين المللى کشورش بخشيده و گوردون براون انگليس چهره اى جديد از رهبرى در اين کشور به جهانيان معرفى کرده است.
تواققات در مورد اصلاحات اتحاديه اروپا در مبانى، زمان بيشترى را در اختياز اروپا به منظور توسعه رويکرد استراتژيکش قرار داده است.
در انتهاى بخش اول گزارش IISS از وضعيت سياسى حاکم در سال 2007 آمده است که به نظر مى رسد که دنيا در حال نزديک شدن به نقطه بسيار حساس خود در مسير بحران هاى بين المللى است. اما به دليل تغيير در توازن قدرت جهانى به نظر نمى رسد که هيچ اقدام موثر و مصمى منادى مواجه با چنين بحران هايى باشد.
در این گزارش آمده است که مواردى نظير تروريسيم بين الملل، نزاع اسرائيلى-فلسطينى، عراق، افغانستان، فعاليت هاى هسته اى ايران و موضوع کره شمالى همچنان موضوعات استراتژيک عمده خواهند بود.
تروریسم، فلسطین، عراق و افغانستان
تحقیق IISS سپس این مباحث را مورد واکاوی قرار می دهد. بر اساس گزارش این موسسه شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می دهد که بدنه اصلی شبکه القاعده در حال بازیابی نیرو و سازماندهی مجدد است و این توانایی را بدست آورده که اجرای حملاتی را در حجم وسیع علیه جهان غرب طرح ریزی و هماهنگ سازد.
این گزارش در ادامه با اشاره به نزاع اسرائیل-فلسطینی تاکید می کند که چالش بسیار اساسی در مورد این نزاع ابتدا مواجه شدن با مشکل اختلاف میان گروه های فلسطینی فتح و حماس است. واقعیت این است که 70 درصد از مردم اسرائیل و فلسطین هم اکنون با شرایط برقراری یک صلح پایدار کاملا آشنا هستند، این در حالی است که به نظر می رسد توانایی و ظرفیت رهبران جهان و جامعه بین الملل برای فراهم ساختن چنین توافقی به شدت در حال افول است.
این گزارش در بخشی دیگر به موضوع عراق می پردازد و معتقد است گزارشی که اخیرا توسط ژنرال پترائوس و رایان کراکر در کنگره آمریکا ارائه شد، بیانگر موفقیت ها و در عین حال مشکلاتی است که دولت آمریکا در عراق با آن مواجه است.
این گزارش پیشنهاد می کند که تسریع در روند ایجاد مصالحه سیاسی مهمترین موضوع در عراق است. برای اینکه این مهم حاصل شود، آمریکا باید فشارهای بیشتری به دولت مالکی برای اعمال اصلاحات در دولت عراق وارد آورد. در این راستا همچنین باید اهدافی نیز برای نوری مالکی و برخی دیگر از وزرای کابینه وی تعیین شوند.
گزارش IISS سپس به موضوع افغانستان و پیشرفت های حاصله در اوضاع امنتتی این کشور می پردازد و تاکید می کند که توانایی نیروهای امنیت ملی افغانستان با توجه به بودجه بیشتری که در راستای بازسازی نیروی پلیس ملی صرف شده، بهبود یافته است.
در ادامه آمده است که موضوع کشت تریاک همچنان یکی از چالش های مهم افغانستان محسوب می شود.
ايران
این گزارش تحقیقی در بخش مربوط به ایران به توافق اخیر تهران با آژانس انرژی اتمی سازمان ملل اشاره کرده و معتقد است که این توافق دستیابی به اطلاعات جدید را که شورای امنیت در بوده است، میسر نخواهد کرد. با این حال چنین توافقی باعث می شود که ایران تا چند ماه آينده تصویب قطعنامه ای دیگر علیه خود در این شورا را به تاخیر بیاندازد.
ترديدى وجود ندارد که هزينه اقتصادى مجازات اعمال شده بر اساس دو قطعنامه اخير توسط سازمان ملل عليه ايران، از سوى بازرگانان غربى و نهادهاى مالى بزرگ نمايى مى شود تا فعاليت هاى آنان در اين کشور چندان به چشم نيايد. اما تا کنون هيچ اقدام انگيزشى و بازدارنده اى براى تاثير گذارى بر روند تصيميم سازى در تهران، کافى نبوده است.
این گزارش می افزاید: ایران در طول تابستان به تلاش برای ایجاد سانتریفوژهای بیشتر ادامه داد و تاکنون توانسته است 3 هزار سانتریفوژ را راه اندازی کند. اما مهمتر از تعداد این سانتریفوژها توانایی واقعی آنها در تولید اورانیوم است.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که ایران می تواند نگرانی بین المللی در مورد تولید اورانیوم در این کشور را با توقف برنامه های هسته ای خود کاهش دهد و مذاکرات جدى با آمريکا را آغاز کند. ترديد وجود ندارد که در سال 2008، سياست ها در مورد ايران نيازمند توجه اى ويژه اى است و بدین ترتیب تلاش هاى اصلى معطوف ايجاد اجماعى عميق تر در ميان اعضاى دائم شوراى امنيت خواهد شد.
کاملا واضح است که آمريکا در تلاش است تا از طريق ايجاد شرايط محدود براى ايران از بروز ناکامى ديپلماتيک جلوگیر کند. سلاح های بسیاری برای انتقال به منطقه منتقل پیشنهاد شده است، اما سوال این است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس چه موضع استراتژیکی را قادر هستند در مورد ایران اتخاذ کنند.
بر اساس این گزارش بسیاری از رهبران منطقه از وجود یک ایران هسته ای آگاه هستند، اما در عین حال از پیامدهای یک حمله پیشگیرانه برای تحدید این توانایی از سوی آمریکا نیز نگران هستند.
این دو نگرانی در مورد یک ایران هسته ای و حمله پیشگیرانه از سوی آمریکا در واقع رهبران منطقه خلیج فارس را در یک وضعیت پیچیده گرفتار کرده است. آنان می دانند که ایران همسایه ای دائم و در عین حال برتر برای آنان است و آمریکا هم پیمانی بدنام ولی لازم. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در چنین وضعیتی گرفتار شده اند و طبیعی است رفتاری را که مطابق با سیاست تحدید ایران است را اتخاذ کنند. این همان رفتاری است که کنار آمدن با آن از سوی آمریکا بسیار دشوار است.
گزارش IISS در انتهای بخش مربوط به ایران سوال می کند که آیا دیپلماسی موفق خواهد شد که سناریوی هولناک جنگ را به تعویق اندازد؟ این سوال یکی از مهمترین چالش های امنیتی است که جهان طی 12 ماه آینده با آن مواجه خواهد بود.
نظر شما :