خط لوله گاز ترکمنستان - چین و ترس از عدم موفقیت طرح ناباکو
دیپلماسی ایرانی: اعلام افتتاح خط لوله گاز آسیای میانه به چین که در حدود 7 هزار کیلومتر است و هفته گذشته با حضور مقامات ارشد چینی، ترکمنستانی، ازبکستانی و قزاقستانی افتتاح شد، تمام معادلات اروپا را به هم ریخت. خط لوله‌ای که با وصل شدن احتمالی ایران به آن در آینده، موضوع منزوی کردن ایران را نیز به محاق خواهد برد.
اکنون اروپایی‌ها با این اقدام چینی‌ها از به خطر افتادن طرح ناباکو سخن می‌گویند. الکساندروس پترسون معاون مدیر کل مرکز انرژی ناتو در این باره می‌گوید: «این خط لوله می‌تواند در مشارکت ترکمنستان در لوایح غربی مانند نابوکو مشکلاتی ایجاد کند.»
پرترسون در گفت و با خبرگزاری ترندکاپیتال در باکو گفت: «البته این مشکلات در آینده ایجاد خواهند شد نه الآن؛ چرا که در حال حاضر انتقال گاز به چین از شرق آن کشور یعنی ترکمنستان درنظر گرفته شده است.»
با این حال پترسون تلاش کرد، نگرانی‌های غرب را نسبت به این موضوع کم‌اهمیت جلوه دهد و به همین دلیل گفت: «صادارت گاز ترکمنستان در پروژه خط لوله نابوکو از غرب ترکمنستان در نظر گرفته شده است. بنابراین این دو پروژه‌هایی کاملا مختلف هستند.»
آغاز ساخت خط لوله نابوکو با هزینه 9/7 میلیارد یورو از سال 2011 در نظر گرفته شده است. پیش‌بینی می‌شود که پس از پایان مرحله اول ساخت این خط لوله در سال 2014 گاز آذربایجان و کشورهای آسیای مرکزی از طریق این خط لوله به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر شود. سهامداران این پروژه شرکت‌های OMV اتریش، MOL مجارستان، بلغارگاز بلغارستان، ترنس‌گاز رومانی، بوتاش ترکیه و RWE آلمان هستند که هر کدام سهمی در حدود 67/16درصد دارند.
به گفته پترسون قانون ترکمنستان در حال حاضر به شرکت‌ها و کشورهای خارجی توسعه ذخایر گاز در خشکی این کشور را ممنوع می‌کند و شرکت چینی CNPC نخستین شرکتی است که چنین مجوزی را دریافت کرده است. این بدان معنی است که شرکت‌های چینی نه تنها از نظر اقتصادی بلکه در عرصه سیاسی ترکمنستان نیز به اندازه کافی دارای نفوذ هستند. اگر آنها بتوانند دولت ترکمنستان را برای احداث خط لوله ترانس ترکمن برای دسترسی به منابع غربی راضی کنند، این تهدیدی واقعی برای خط لوله نابوکو خواهد بود. البته امکان وقوع چنین اتفاقی کم است.
اما با این حال پترسون می‌گوید: «مشکل اصلی این است که چین در این شرایط مجبور به سرمایه‌گذاری با مبالغ هنگفت است و این کشور هم منابع لازم و هم تمایل برای این کار را دارد. ولی در این صورت چین مجبور به پذیرفتن مسئولیت‌های جدی در مقابل دولت ترکمنستان برای تامین مالی برای ساخت تاسیساتش خواهد شد. از نظر فنی این کار سختی برای آنها نیست ولی از لحاظ قبول مسئولیت ممکن است سختی‌ها را به آنها تحمیل کند.»
وی همچنین گفت: «در حال حاضر خط لوله ترکمنستان – چین طولانی‌ترین خط لوله در جهان است. هر چقدر خط لوله طولانی‌تر باشد با در نظر گرفتن ظرفیت آن استفاده از آن سخت‌تر است. اگر این خطوط لوله را بیشتر طولانی کنند تا حدی که کل ترکمنستان را در بر بگیرد، استفاده از آن بیش از پیش سخت خواهد شد. همچنین انجام عملیات از جنبه های فنی و مهندسی نیز دشوارهایی خواهد داشت.»
خط لوله ترکمنستان – چین شامل حمل و نقل گاز ترکمنستان از مناطق ازبکستان و قزاقستان است. حجم اولیه انتقال گاز از طریق این خطوط لوله 13 میلیارد متر مکعب است. برای پایان سال 2013 این حجم به 30 میلیارد متر مکعب در سال افزایش خواهد یافت. طول این خط لوله حدودا 7000 کیلومتر است که بیش از 180 کیلومتر آن از ترکمنستان، 530 کیلومتر آن از ازبکستان، 1300 کیلومتر آن از قزاقستان و بیش از 4500 کیلومتر آن از چین عبور کرده است.
به گفته پترسون شرکت‌های غربی در برابر این پروژه عکس العمل چندانی نشان نداده‌اند و کنسرسیوم نابوکو در حال حاضر در موقعیتی نیست که بتواند در مقابل اقدامات CNPC ایستادگی کند.
به نظر وی مسئله مشارکت ترکمنستان در پروژه نابوکو بستگی به آن دارد که چه زمانی کنسرسیوم نابوکو به دولت ترکمنستان پیشنهاد روشن دهد. اگر به ترکمنستان پیشنهاد جالبی مانند 10 میلیارد متر مکعب گاز برای حداکثر دو سال آینده داده شود در آن صورت عشق آباد این پیشنهاد را قبول خواهد کرد. این شیوه با سیاست خارجی ترکمنستان که به تنوع در مسیرهای صادرات تاکید دارد، مطابقت می‌کند. اما اگر پیشنهادی برای مدت طولانی انجام نشود، ترکمنستان احتمالا بیشتر برای همکاری با چین یا ایران تمایل نشان خواهد داد.
نظر شما :