روز جهانى حقوق بشر

اندیشه حمایت از حقوق بشر از دیر باز برای مبارزه با ظلم و بی عدالتی مطرح بوده است. این اندیشه از روزهای دور در حیطه حقوق طبیعی در تبیین و تعیین حقوق و وظایف انسانها قرار گرفته است. فلاسفه یونان باستان، سقراط، افلاطون و ارسطو قوانین طبیعی را الگوی قوانین اجتماعی می دانستند. با ظهور دین مبین اسلام، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همواره حامی اصلی حقوق بشر و رها کننده انسانها از زنجیرهای اسارت جاهلیت و مظالم حاکمان جور شد.

با پایان جنگ جهانی اول در میثاق جامعه ملل دولت‌های عضو متعهد شدند که برای تأمین وحفظ شرایط عادلانه وانسانی کار برای مردان، زنان و کودکان و همچنین رفتار عادلانه با بومیان مستعمرات خود کوشش کنند. در سال 1920 سیستم حقوق اقلیت‌ها ایجاد شد و هم‌زمان سازمان بین الملی کار نیز تاسیس شد. هدف از تاسیس این سازمان پیش‌بینی ساختار و عملکرد تاسیساتی بود که به وسیله آن مقررات جهانی وسیعی برای طبقه کارگر و شرایطی که در آن به سر می بردند، ایجاد شود تا راه حصول به عدالت اجتماعی و صلح جهانی تأمین شود.

در جریان جنگ جهانی دوم هنگامی که منشور ملل متحد در سانفرانسیسکو در دست تدوین بود احترام به حقوق بشر و آزادی‌های سیاسی مردم مورد توجه نمایندگان کشورهای مختلف جهان واقع شد و در نتیجه هم در مقدمه منشور و هم در شش ماده آن به مساله حقوق بشر توجه بیشتری مبذول شد. پس از چندی سازمان ملل تصمیم گرفت که این حقوق درهمه جا و برای همه ملت‌ها قابل اجرا شود.

مجمع کمیسیون حقوق بشر در 10 دسامبر 1948 برابر با 19 آذر 1327 با 48 رأی مثبت و 8 رأی ممتنع بیانیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و این روز به عنوان روز جهانی حقوق بشر نام‌گذاری شد.

دبیر کل وقت درباره پذیرش بیانیه چنین گفت: «پذیرش این بیانیه با چنین اکثریت گسترده‌ای بدون هیچ رای منفی، حاصلی عظیم در حمایت از حقوق بشر است.»

این بیانیه متشکل از یک مقدمه و 30 ماده است که مواد سه الی 21 آن درباره حقوق مدنی و سیاسی است. مواد 22 الی 27 درباره حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و مواد 28 الی 30 آن از وجود سیستمی که تحقق حقوق بشری در آن ممکن و میسر باشد، بحث می کند.

مجمع عمومی در اجرای وظایف خود درباره موضوع حقوق بشر نهادهای فرعی را ایجاد کرد که مهمترین آنها عبارتند از:

- کمیسیون حقوق بین الملل .

- کمیته ویژه استعمار زدایی و اجرای اعلامیه استقلال .

- کمیته ویژه رسیدگی به اقدامات اسرائیل در نواحی اشغالی .

- کمیته اعمال حقوق غیر قابل انتزاع مردم فلسطین.

منبع: تبیان