این توافقنامه به نفع کیست؟

دیپلماسی ایرانی: درست پیش از اینکه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای روز یکشنبه برای اولین بار به تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم که به تازگی فعالیت آن اعلام شده است پا بگذارند، سخنگوی مجلس هشدار دارد تا مردان نظام از تلاش امریکا برای خارج کردن اورانیوم ایران آگاه باشند.

در واشنگتن نگرانی‌ها کاملا برعکس است. اینجا، حتی برخی از مشاوران باراک اوباما، رئیس‌جمهور امریکا، هشیارند که مبادا ایران در فکر تله است و سعی می‌کند که پیشنهاد امریکا را به یک مذاکرات بدون پایان تبدیل کنند. آنها همچنین نگران این واقعیتند که زمان درحال گذر است: همچنان که مذاکرات ادامه می‌یابد، ایران به فعالیت خود جهت غنی‌سازی اورانیوم بیشتر ادامه می‌دهد و بالاخره به سوخت مورد نیاز خود در صورتی که تصمیم به داشتن یک بمب بکند می‌رسد، همانطور که اسرائیل و هند سی سال پیش چنین کردند، و این روند توسط پاکستان و کره شمالی نیز ادامه پیدا کرد.

این مبارزه (یعنی ترس ایران از به دام افتادن در تله غرب و ترس غرب از به دام افتادن از تله ایران) ریشه در حرکت‌های پیچیده‌ای دارد که درحال حاضر در سراسر جهان اجرا می‌شود.

چند هفته پیش از اعلام موجودیت تاسیسات هسته‌ای قم، ایران اعلام کرد که پاسخی قطعی به پیشنهاد برای ارسال اورانیوم غنی شده خود به روسیه خواهد داد.

این روز‌ها رهبران ایران بر سر این مساله با یکدیگر مشاجره می‌کنند، مخالفان سیاسی محمود احمدی‌نژاد معتقدند که او در این مسیر فریب می‌خورد.

در میان آنها، علی لاریجانی، سخنگوی مجلس ایران که پیش از این مذاکره کننده هسته‌ای ایران بود نیز حاضر است. روز یکشنبه، او اظهار داشت که غرب در پی فریب دادن ایران است و ممکن است که هرگز اورانیوم غنی شده را به ایران بازنگرداند. او همچنین گفت که سایر کشورهای دارای اورانیوم غنی طبق قوانین پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باید به ایران اورانیوم غنی شده مورد نیازش را بفروشند. آقای اوباما، سعی کرد این امکان را از بین ببرد، بنابراین اواخر هفته گذشته با هم‌پیمان روسی خودف دیمتری مدودف تماس گرفت، تا شاید آنها بتوانند ایران متقاعد کنند که اورانیوم غنی شده خود را منتقل کند.

عدم توافق کلی در ایران در ارتباط با درخواست باراک اوباما درحال حاضر یکی از اصلی‌ترین مقاصدی است که در استراتژی اوباما مورد استفاده قرار می‌گیرد: تلاش برای شکاف و فاصله در رهبران ایران. همانطور که نیکولاس برنز نیز در زمان دولت بوش چنین پیشنهادی را ارائه داده بود و در تابستان سال گذشته به کنگره نیز این پیشنهاد را ارائه داده بود. سیاست جورج بوش، رئیس‌جمهور سابق امریکا برای عدم مذاکره با ایران طی 8 سال هرگز این فرصت را نداد تا حاکمان ایران بخواهند در قبال مردم مورد داوری قرار بگیرند. مردمی که از تحریم‌ها رنج می‌بردند و احتمالا به برنامه هسته‌ای کمتر از یک روابط بین‌المللی خوب توجه داشتند.

برنز به تازگی اعلام کرد که من فکر می‌کنم که برای اولین بار، ایرانی‌ها واقعا در حالت دفاعی هستند.

رهبران ایران ممکن است که در هفته‌های آینده بازی پیچیده‌تری را پیش رو داشته باشند. آنها پس از آنکه متوجه شدند که سازمان‌های اطلاعاتی غرب از وجود تاسیسات هسته‌ای قم آگاهند، وجود چنین تاسیساتی را اعلام کردند.

اکنون، باید به آسیب‌هایی احتمالی نیز تن دهند. در مصاحبه‌هایی که هفته گذشته در وین انجام شد، دیپلمات‌هایی که بازرسی از تاسیسات قم را آماده می‌کردند، روشن کردند که جهان غرب بیش از یک بازدید ساده از این تاسیسات را بررسی خواهد کرد. بازرسان تاسیسات قم را در واقع نمایی خارجی از ماجرا است و آنها قصد دارند که به این نتیجه برسند که آیا تاسیسات پنهانی دیگری هم در ایران وجود دارد یا خیر؟

یکی از دیپلمات‌های ارشد اروپایی می‌گوید: بارها و بارها از ایرانی‌ها شنیده‌ایم که گفته‌اند ما همه چیز را اعلام کرده‌ایم اما باز برمی‌گردیم و می‌بینیم همچنان مسائل مطرح نشده‌ای باقی مانده سات.

ایرانی‌ها اعلام کردند که برای اعلام وجود تاسیسات هسته‌ای قم هیچ قانونی وجود نداشته و تا زمان راه‌اندازی این تاسیسات موظف به اعلام وجود آن نبودند.

بسیاری از افرادی که پشت میز مذاکره نشسته بودند انتظار دارند ایران این پروسیه را طولانی کند. اما اگر ایران این توافق‌نامه را بپذیرد، تنها زمان خریده است و مساله هسته‌ای خود را حل نکرده است. اگر 1200 کیلوگرم اورانیوم ایران از کشور خارج شود ،یکسال دیگر زمان لازم خواهد بود تا دوباره ایران بتواند این حجم از اورانیوم را تولید کند. این زمان زیادی نیست اما از زمانی که آژانس‌های اطلاعاتی امریکا پیش‌بینی کرده‌اند که ایران می‌تواند بین سال‌های 2010 تا 2015 به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند یکسال هم از اهمیت بالایی برخوردار شده است.   

منبع: نیویورک تایمز