گزارش تابستانى

متن کامل گزارش تابستانی مدیر کل آزانس درباره برنامه صلح آمیز اتمی ایران منتشر شده و در اختیار هیات مدیره 35 عضوی آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار گرفته است.اين برای نخستين بار است که متن مذاکرات ایران و آژانس به عنوان سند رسمی منتشر می شود.

 شورای حکام

شماره : GOV/٤٨/٢٠٠٧

تاریخ : ‌٣٠ اوت ‌٢٠٠٧

بند d (٧) دستور کار مقدماتی

اجرای موافقتنامه پادمان های NPT در جمهوری اسلامی ایران

گزارش مدیرکل:

‌١- مدیرکل در تاریخ ‌٢٣ مه ‌٢٠٠٧ (‌٢ خرداد ‌١٣٨٦) در خصوص اجرای پادمان NPT در جمهوری اسلامی ایران به شورای حکام گزارش داد (GOV/٢٢/٢٠٠٧). آن گزارش در اجرای قطعنامه های ‌١٦٩٦ (‌٢٠٠٦)، ‌١٧٣٧ (‌٢٠٠٦) و ‌١٧٤٧ (٢٠٠٧) شورای امنیت به طور همزمان به شورای امنیت ارایه گردید. این گزارش تحولات مرتبط با اجرای توافقنامه پادمان NPT در ایران از مه ‌٢٠٠٧ تا کنون را در بر می گیرد.

‌٢- در ‌٢٤ می ‌٢٠٠٧ (‌٣ خرداد ‌١٣٨٦) مدیرکل با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ملاقات کرد. در این ملاقات توافق شد که طی ‌٦٠ روز متعاقب آن، باید برنامه ای در خصوص مدالیته حل و فصل مسایل باقیمانده اجرای پادمان از جمله مسائل درازمدت معلقه تدوین گردد( GOV/٢٢/٢٠٠٧ ، پاراگراف ‌٩) .

این روشها در ملاقات هایی به ریاست معاون مدیرکل در امور پادمان و معاون دبیرشورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران که از ‌١١ لغایت ‌١٢ ژوئیه ‌٢٠٠٧ ( ‌٢٠ لغایت ‌٢١ تیر ‌١٣٨٦) و ‌٢٠ لغایت ‌٢١ اوت ‌٢٠٠٧ (‌٢٩ لغایت ‌٣٠ مرداد ‌١٣٨٦) در تهران و ‌٢٤ ژوئیه ‌٢٠٠٧ ( ‌٢ مرداد ‌١٣٨٦) در وین برگزار شد، مورد مذاکره قرار گرفت.

 در تاریخ ‌٢١ اوت ‌٢٠٠٧ (‌٣٠ مرداد ‌١٣٨٦) برنامه ای (در این متن پس از این «برنامه اقدام» نامیده می شود) که شامل تفاهمات بین دبیرخانه و ایران در خصوص روشها، رویه ها و جدول زمانی به منظور حل وفصل این مسایل است، نهایی شد. تصویر متن برنامه اقدام ( که به عنوان سند شماره INFCIR/٧١١ مورخ ‌٢٧ اوت ‌٢٠٠٧ نیز منتشر گردیده ) به پیوست است.

الف ) فعالیتهای مرتبط با غنی سازی

‌٣- ایران از مه ‌٢٠٠٧ آزمایش سانتریفوژ تک ماشین، آبشار ‌١٠ و ‌٢٠ ماشینی و یک آبشار ‌١٦٤ ماشینی را در کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP) ادامه داده است. ایران ما بین ‌١٧ مارس تا ‌٢٢ ژوئیه ‌٢٠٠٧ (‌٢٧ اسفند ‌١٣٨٥ تا ‌٣١ تیر ‌١٣٨٦) با ‌١٤ کیلوگرم UF6 ماشینهای منفرد را تغذیه کرد. هیچ مورد تزریق مواد هسته‌ای به آبشارها وجود نداشت.

‌٤- ایران از فوریه ‌٢٠٠٧ آبشارهای کارخانه غنی سازی سوخت (FEP)را با تقریبا ‌٦٩٠ کیلوگرم UF6 تغذیه نموده است که به میزان زیادی کمتر از مقدار متوقع برای دستگاهی با چنین مدل و طرحی می باشد.

درحالی که ایران اعلام نموده در FEP به سطح غنی سازی تا ‌٤.8 درصد دست یافته، بالاترین میزان غنی سازی که تاکنون براساس نمونه های محیطی که آژانس از اجزای آبشارها و تجهیزات مربوطه برداشته، اندازه گیری شده ‌٣.7 درصد می باشد.

جزئیات محاسبه مواد هسته‌ای که برای تایید سطح عملی غنی سازی ضروری است، هنگامی که فرآورده ها و باقیمانده مواد از آبشارها بیرون کشیده شود انجام خواهد شد. تا ‌١٩ آگوست ‌٢٠٠٧ دوازده آبشار ‌١٦٤ ماشینی بطور همزمان فعال بودند و با UF6 تغذیه می شدند، یکی دیگر از آبشارها بدون UF6 فعال بود، آبشار دیگری درحال آزمایش درخلا، و ‌٢ آبشار دیگر در دست ساخت بودند.

‌٥- آژانس از ‌٢٢ مارس ‌٢٠٠٧ از طریق بازرسی های موقت، راستی آزمایی اطلاعات طراحی، بازرسی های اعلام نشده و استفاده از اقدامات کنترل و مراقبت، پادمان را در FEP اجرا نموده است. (GOV/INF/٢٠٠٧.10). چهار مورد بازرسی اعلام نشده تا کنون در FEP به انجام رسیده است.

‌٦- آژانس پیش نویس سند حاوی جزییات رویکرد پادمانی در FEP و پیش نویس تاسیسات ضمیمه را به ترتیب در تاریخ ‌٢٤ و ‌٢٦ ژوئیه ‌٢٠٠٧ به ایران ارایه داد. این اسناد طی مذاکرات فنی در تهران در تاریخ ‌٦ لغایت ‌٨ اوت مورد مذاکره قرار گرفت. مذاکرات بیشتر با هدف نهایی سازی تسهیلات ضمیمه تا آخر سپتامبر ‌٢٠٠٧ برگزار خواهد شد.

ب ) فعالیت‌های بازفرآوری

‌٧- آژانس از طریق بازرسی ها و راستی آزمایی اطلاعات طرح ، ساخت سلولهای داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR)، رادیوایزوتوپ، مولیبدنوم، ید و زنون تجهیزات تولید (تاسیسات MIX) و رآکتور تحقیقات هسته‌یی ایران (IR-40) را تحت نظارت داشته است. هیچ نشانه ای از فعالیتهای جاری مرتبط با بازفرآوری در آن تاسیسات وجود ندارد.

ج) پروژه های مرتبط با آب سنگین

‌٨- آژانس در تاریخ ‌٣٠ جولای ‌٢٠٠٧ بر اساس موافقت ‌١٢ جولای ‌٢٠٠٧ایران، راستی آزمایی اطلاعات طرح را در رآکتور IR-40 به انجام رساند و ملاحظه کرد که ساخت تاسیسات در جریان است. تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که فعالیت کارخانه تولید آب سنگین نیز ادامه داشته است.

د) مسایل باقیمانده

د- ‌١ آزمایشهای پلوتونیوم

‌٩- آژانس در تاریخ اول اوت ‌٢٠٠٧ براساس توافق انجام شده در جلسه‌١١ لغایت ‌١٢ ژوئیه ‌٢٠٠٧ به طور کتبی مسایل حل نشده باقیمانده را در خصوص آزمایشهای جداسازی پلوتونیوم انجام شده از سوی ایران در TRR (GOV/٨/٢٠٠٧ پاراگراف‌های ‌٢٠ و ‌٢١ )، به ایران ارایه داد. طی مذاکرات فنی در جلسه مورخ ‌٧ اوت ‌٢٠٠٧ در تهران، ایران اطلاعات بیشتری را درخصوص توزیع گداخت نوترونی برای هسته‌ی رآکتور و نواحی بازتابنده و تعدیل کننده رآکتور ارایه داد که جزییات مربوط به اندازه گیریهای قبلی گداخت نوترون و اطلاعات در باره شرایط پرتو افکنی را ارائه می‌داد.

 آژانس با بهره گیری از این اطلاعات بیشتر ارزیابی جدیدی از مقدار PU-240 که می توان از پرتوافکنی اهداف انتظار داشت انجام داد. برآورد بازنگری شده منتج از این اطلاعات جدید با یافته های قبلی آژانس از نمونه هایی که طی بازرسی هایش برداشته بود، مطابقت داشت.

آژانس با درنظر گرفتن تمامی اطلاعات در دسترس نتیجه گرفته است که اظهارات ایران در خصوص این آزمایشها منطبق با یافته های آژانس در مورد زمان، مقدار و نوع مواد به کارگرفته شده در آزمایشها می باشد (GOV/٥٣/٢٠٠٦ پارگراف‌های ‌١٥ و ‌١٦). بدین ترتیب این موضوع حل شده تلقی می گردد.

‌١٠- درجلسه مورخ ‌٧ اوت ‌٢٠٠٧ وجود ومنبع آلودگی اورانیوم با غلظت بالا (HEU) یافته شده در نمونه هایی که از کانتینرهای سوخت مصرف شده در تاسیسات ذخیره سازی زباله کرج (GOV/٥٣/٢٠٠٦ بند ‌١٧ ) گرفته شده است، مورد بررسی قرار گرفت. ایران ادعا می کند که علت این آلودگی نشت مجموعه های سوخت TRR بوده که در گذشته به طور موقت در این کانتینرها نگهداری می شده اند.

 در این جلسه ایران نسخه‌ تصویری گزارشی را که تحقیقات مربوط به مشکل نشت سوخت را تشریح می‌ کرد و مرتبط با پشتیبانی فنی آژانس در اوایل دهه ‌١٩٩٠ بوده ارایه داد.

 آژانس بر اساس این اطلاعات نتیجه گرفته است که منبع اصلی HEU منتشره در سیستم خنک کننده احتمالا شامل هردو مورد نشست از سوخت و آلودگی منتشره HEU از سطح پوششی سوخت بوده است. همچنین می توان برآورد نمود که محتویات اورانیوم طبیعی در آب خنک کننده TRR برای رقیق ساختن درجه غلظت ذرات HEU که نمونه های آژانس از کانتینرها درکرج گرفته کافی بوده، ایران همچنین اطلاعاتی را در خصوص سوخت و حجم اورانیوم برای مجموعه های سوخت در زمان میانی و پایانی تخلیه سوخت ارایه داد.

این داده ها نشان می دهد که اظهارات ا یران با یافته های آژانس ناهمخوان نیست و این مساله اکنون حل شده محسوب می شود.

د- ‌٢ - دستیابی به فن آوری سانتریفیوژ P-1 و P-2

‌١١- آژانس به منظور تکمیل تحقیقات در مورد گستره و ماهیت برنامه های ایران برای غنی سازی سانتریفیوژ به کسب اطلاعات بیشتری نیاز دارد.

 این امر شامل اطلاعات مرتبط با دستیابی به فن آوری P-1 در سال ‌١٩٨٧ و فن آوری P-1 و P-2 در اواسط دهه ‌١٩٩٠ همچنین مدارک مثبته لازم و توضیحات از سوی افراد ذیربط می گردد.

 آژانس هنوز منتظر دریافت مواردی از جمله نسخه‌ی تصویری یک پیشنهاد دست نویس که از سوی شبکه در ‌١٩٨٧ به ایران عرضه شد، توضیحات در باره تاریخ و محتویات محموله ها در اواسط دهه ‌١٩٩٠ و اطلاعات درخصوص خرید آهن ربای مناسب برای سانتریفیوژ P-2 می باشد. به هرحال ایران به عنوان بخشی از برنامه اقدام، متعهد شده است طی دو ماه آینده پاسخ سوالات کتبی آژانس و همچنین توضیحاتی در باره دستیابی به اطلاعات از قبیل مدارک مثبته با توجه به تاریخ مورد نظر در نوامبر ‌٢٠٠٧ برای حل وفصل این موضوع را ارایه نماید.

د- ‌٣ - آلودگی

‌١٢- همانگونه که قبلا به شورای حکام بیان شد ( GOV/٨/٢٠٠٧ پاراگراف‌های ‌١٦-17 ، GOV/٥٣/٢٠٠٦ پاراگراف ‌٢٤ ) تجزیه و تحلیل نمونه های محیطی که در ژانویه ‌٢٠٠٦ از تجهیزات خریداری شده توسط یک از روسای سابق مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) گرفته شده و در یک دانشگاه فنی در تهران مستقر است، مقدار اندکی از ذرات اورانیوم طبیعی با درجه غلظت بالا را نشان داد.

آژانس خواستار توضیحات، مجوز برای نمونه برداری از دیگر تجهیزات و مواد بکارگرفته شده توسط PHRC و دسترسی به یکی دیگر از روسای سابق PHRC شده است. (GOV/٨٧/٢٠٠٥ بند ‌٦ ). به این درخواستها هنوز از سوی ایران پاسخی داده نشده است. به هرحال همانگونه که در برنامه اقدام منعکس گردیده ایران تعهد کرده است که برمبنای سوالات کتبی آژانس و پس از حل وفصل موضوع P-1 و P-2 مذاکرات بیشتری را در این خصوص انجام دهد.

د - ‌٤ سند اورانیوم فلزی

‌١٣- آژانس بمنظور فهم گستره کامل پیشنهادهایی که از سوی واسطه ها یی که فن آوری سانتریفیوژ رابه ایران عرضه کرده‌اند، یک کپی از سند ‌١٥ صفحه‌ای تشریح کننده رویه کاهش UF6به فلز اورانیوم و ریخته گری و ساخت فلز اورانیوم غنی شده و تهی شده به نیم کره را از ایران خواسته است. همانگونه که در برنامه اقدام منعکس شده ایران اکنون موافقت نموده در این زمینه همکاری کند.

د - ‌٥ - پلونیوم ‌٢١٠

‌١٤- همانگونه که در برنامه اقدام بیان شد ایران موافقت کرده است که دوهفته پس از حل موضوع ارایه تصویر سند فلز اورانیوم، توضیحاتی در خصوص پرسشهای باقیمانده در باره فعالیتهای مربوط به استخراج پلونیوم ایران به آژانس ارائه نماید.(GOV.2004.83 پ ‌٨٤-79)

د - ‌٦ - معدن گچین

‌١٥- همانگونه که در برنامه اقدام بیان شد ایران موافقت نموده دو هفته پس از حل موضوع پلوتونیوم ‌٢١٠، توضیحات خواسته شده در خصوص فعالیتهای معدنی و تغلیظ اورانیوم در معدن و آسیاب گچین را به آژانس ارائه نماید.

هـ- مطالعات ادعایی

‌١٦- آژانس به منظور روشن سازی جوانب خاصی از گستره و ماهیت برنامه هسته ای ایران درخواست نموده در مورد مطالعات ادعایی مرتبط با تبدیل دی اکسید اورانیوم به UF4 ، به آزمایش مواد منفجره با قدرت بالا و طراحی وسایل موشک های ورود مجدد، با ایران مذاکراتی داشته باشد.

 آژانس بدین منظور پیشنهاد نموده اسنادی را که درخصوص این گونه مطالعات در اختیار دارد، در دسترس ایران قرار دهد. همانگونه که در برنامه اقدام بیان شد ایران در عین حال که این ادعاها را دارای انگیزه سیاسی و بی پایه تلقی می نماید، تعهد نموده این مدارک را بررسی نموده و نتیجه بررسی های مربوطه را به آژانس اطلاع دهد.

و- دیگر موضوعات اجرایی

و-1 - تبدیل اورانیوم

‌١٧- آژانس بررسی های خود در مورد نتایج حاصله از راستی آزمایی فهرست موجودی فیزیکی(PIV) مواد هسته‌ای و تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) که در مارس ‌٢٠٠٧ انجام شده را نهایی ساخته و نتیجه گرفته است که این فهرست موجودی همانگونه که ایران اعلام کرد مطابق با نتایج PIV در چارچوب عدم قطعیت اندازه گیری که بطور عادی مربوط به کارخانه های تبدیل و عملکردی مشابه آن می باشد.

‌١٨- درحین فعالیتهای جاری تبدیل در UCF که از ‌٣١ مارس ‌٢٠٠٧ پیرو PIV آغاز شد، تا ‌١٤ آگوست ‌٢٠٠٧ تقریبا ‌٦٣ تن اورانیوم به شکل UCF6 تولید شده است که تمامی آنها تحت کنترل و مراقبت آژانس بوده است.

ز-2- اطلاعات طراحی

‌١٩- همانگونه که در گزارش قبلی مدیرکل (GOV/٢٢/٢٠٠٧ ، پ‌١٢-14) بیان شد، ایران در ‌٢٩ مارس ‌٢٠٠٧ به آژانس اطلاع داد که اجرای متن اصلاحیه بخش عمومی ترتیبات فرعی، کد ‌٣.1 در خصوص ارائه پیش هنگام اطلاعات طراحی را به حالت تعلیق درآورده است. آژانس در نامه مورخ ‌٣٠ مارس ‌٢٠٠٧ از ایران خواست تا در تصمیم خود تجدید نظر نماید. در خصوص این موضوع پیشرفتی وجود نداشته است.

ز -3- انتصاب و روادید بازرسان

‌٢٠- ایران در ‌١٢ ژوئیه ٢٠٠٧ با انتصاب پنج بازرس جدید موافقت نمود که تعداد بازرسان منصوب برای ایران را به ‌٢١٩ نفر رساند. ایران همچنین موافقت نمود که به ‌١٣ نفر از بازرسان آژانس روادید ورود کثیرالمسافره یکساله اعطا نماید.

ز-4- مسائل دیگر

‌٢١- آژانس در ‌٢٥ ژوئیه ‌٢٠٠٧ یک PIV ( راستای آزمایی فهرست موجودی فیزیکی) را در کارخانه تولید سوخت را انجام داد که در آن موقع مقدار اندکی از پودر اکسید اورانیوم طبیعی به عنوان مواد تزریقی برای آزمایش فرآیند مقدماتی را تایید نمود. نصب تجهیزات فرآوری یک مرحله پیشرفته است لکن این تاسیسات هنوز عملیاتی نشده است.

ح - خلاصه

‌٢٢- آژانس قادر است عدم انحراف مواد اعلام شده هسته ای در ایران را راستی آزمایی نماید. ایران امکان دسترسی آژانس به موادهسته ای اعلام شده را فراهم ساخته و گزارشهای لازم حسابرسی مواد هسته ای در مورد تجهیزات و مواد هسته ای اعلام شده را ارائه نموده است.

 درعین حال آژانس همچنان قادر نیست جوانب خاصی از گستره و ماهیت برنامه های هسته ای ایران را راستی آزمایی نماید. شایان توجه است که آژانس از اوایل سال ‌٢٠٠٦ نوع اطلاعاتی را که ایران قبلا پیرو پروتکل الحاقی ارائه می نمود، مانند اطلاعات مرتبط با ادامه تحقیقات مربوط به سانتریفیوژهای پیشرفته، دریافت نکرده است.

‌٢٣- برنامه اقدام، گام چشمگیری روبه جلو است. چنانچه ایران نهایتا به مسائل باقیمانده راستی آزمایی بپردازد، آژانس در موقعیتی خواهد بود که پیشینه برنامه هسته ای ایران را بازسازی نماید.

طبیعتاً کلید اجرای موفقیت آمیز برنامه اقدام مورد توافق، همکاری فعالانه و کامل ایران با آژانس و ارائه تمامی اطلاعات مربوطه به آژانس و فراهم ساختن دسترسی به تمامی مدارک و اشخاص ذیربط است به نوعی که آژانس را قادر سازد تا موضوعات باقیمانده را حل و فصل نماید.

بدین منظور آژانس رعایت زمانبندی تعیین شده در آن (برنامه اقدام) از سوی ایران و اجرای تمامی اقدامات لازم پادمانی و شفاف سازی از جمله اقداماتی که در پروتکل الحاقی ارائه شده را اساسی تلقی می نماید.

‌٢٤- به مجرد اینکه برنامه گذشته هسته ای ایران روشن شد، ایران نیاز به ادامه اعتمادسازی در مورد گستره و ماهیت برنامه های کنونی و آینده هسته ای خود دارد.

 اعتماد به ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران مستلزم این است که آژانس قادر باشد تضمین‌هایی را نه تنها در خصوص مواد اعلام شده هسته‌ای بلکه با همین درجه اهمیت در خصوص عدم وجود مواد و فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای در ایران از طریق اجرای پروتکل الحاقی ارائه نماید.

 بنابر این مدیرکل از ایران باردیگر مصرانه می خواهد که در اولین زمان ممکن همانگونه که توسط شورای حکام و شورای امنیت خواسته شده پروتکل الحاقی را تصویب و به مرحله اجرا درآورد.

‌٢٥- ایران برخلاف تصمیم شورای امنیت با ادامه دادن عملیات PFEP و با ساخت و عملیاتی ساختن FEP فعالیتهای غنی سازی را به حالت تعلیق درنیاورده است. ایران همچنین درحال ادامه ساخت رآکتورIR-40 و عملیات کارخانه تولید آب سنگین می باشد.

‌٢٦- مدیرکل به نحو مقتضی به گزارش دهی خود ادامه خواهد داد.