روسیه، خوش اقبال‌ترین بازیگر نشست ژنو؟!

 سرانجام نشست کشورهای 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت در آلمان) با ایران، پس از هفته­ها بحث و کنش و واکنش میان طرفین و بازتاب­های رسانه­ای و تحلیل­های گوناگون از زوایای مختلف درخصوص پرونده هسته­ای جمهوری اسلامی و این نشست، روز پنج­شنبه 17 مهرماه در ژنو برگزار شد.

شاید از دو موضوع " جمع آوری سپر موشکی ایالات متحده آمریکا از پایگاههای دو کشور چک و لهستان" و "اعلام احداث و راه­اندازی سایت جدید غنی سازی در اطراف قم" بتوان به عنوان مهمترین اخبار و اتفاقات پیش از آغاز مذاکرات یاد کرد که تأثیر غیرقابل انکاری بر روند و فضای مذاکرات و آینده ونتایج آن بر جای گذاشته و تأثیر قابل ملاحظه­ای نیز بر نوع روابط و تعامل کشورهای درگیر داشته و خواهد داشت.

براساس آنچه که بر زبان تحلیل­گران سیاسی و رسانه­ها بازتاب یافته، برداشت صاحب این قلم آن است که شاید بتوان از روسیه به عنوان خوش اقبالترین و پرمنفعت­ترین بازیگر این مذاکرات نام برد. به چند دلیل از جمله اینکه:

1. پس از ماهها جدال میان واشنگتن و مسکو درخصوص سپرموشکی چک و لهستان، روسیه با بهره­گیری از موقعیت­ها و تنش­های منطقه­ای و جهان درباره پرونده هسته­ای، شاهد برچیده شدن سپر دفاع موشکی که تهدیدی برای امنیت خود می­دانست بود بدون آنکه امتیاز قابل توجهی بدهد و به تعبیری از جیب خود خرجی کرده باشد و این خود جای تأمل دارد زیرا بی­تردید مقابله­ی با آن می­توانست هزینه­های اقتصادی و امنیتی قابل ملاحظه­ای برای روسیه داشته باشد. و البته در مقابل، نرمش روسیه در بحث پرونده هسته­ای ایران و تا حدودی قابل قبولی انعطاف این کشور در مقابل خواست غرب برای تشدید تحریم­ها، تهران، از اقدامات و امتیازات متقابل این کشور به غرب بود.

2. بحث غنی سازی اورانیوم در روسیه و تحویل اورانیوم 20٪ غنی شده به ایران و خودداری تهران از غنی­سازی دراین سطح، خود امتیاز دیگری برای روسها است و محاسبه منافع برای ایفای نقش روسها در کنسرسیوم مورد بحث، خود بخشی از این خوش اقبالی است و همچنین باید اضافه کرد بحث نقش این کشور و استفاده از این کارت باارزش در آینده در جهت کسب منافع بیشتر در و یا با ایران وغرب و ایضاً موضوع زباله­های سوخت اتمی که پیشتر و در جریان ارسال سوخت هسته­ای برای نیروگاه اتمی بوشهر همواره مورد اختلاف میان تهران و مسکو بوده و از آنجایی که زباله سوخت مصرفی خود ارزشمند و خاصیت باز فراوری و استفاده دارد، روسها بر انتقال این زباله به این کشور تأکید داشته و آن را به عنوان شرطی برای انتقال سوخت به نیروگاه اتمی بوشهر مطرح می­کرده­اند.

3. بحث منافعی که روس ها درجریان تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر و همچنین تأمین سوخت و نگهداری آن و شاید منافعی دیگر، همگی از بهره­هایی است که روس ها توانسته­اند از این تنش جهانی عاید خود نمایند. بدون آنکه هزینه­ای متحمل شوند.

ولی در مقابل آمریکا از استقرار سپرموشکی در دو کشور یاد شده مُنصرف گشته، قاعدتاً متعهد به دادن مشوق­ها و امتیازاتی به تهران در مقابل انعطاف ایران خواهد بود، کشورهای اروپایی بازیگر در این نشست نیز اگر هزینه­ای پرداخت نکرده­اند اما منافعی قابل توجه نیز برای آنان متصور نیست، جمهوری اسلامی نیز در مقابل تعهداتی بصورت تلویحی از جمله بحث چگونه فراهم شدن اورانیوم غنی شده 20٪ را مورد توجه قرار داده و انعطاف نشان می­دهد، اما سؤال اینجاست که روسها در مقابل امتیازاتی که کسب می­کنند چه داده­اند؟

با این تحلیل و توصیف، آیا نباید روسیه را از خوش­اقبالترین بازیگران این نشست قلمداد کرد؟‌!