سوغات تعیین کننده سفر البرادعی

  تا دو ماه دیگر دوران مسئولیت محمد البرادعی در سمت مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به پایان می‌رسد اما او پیش از اتمام مسئولیت، بار دیگر ماموریت یافت که به تهران سفر کند و این بار از تاسیسات جدید غنی سازی ایران در نزدیکی قم بازدید داشته باشد.

این سفر برای قطعی ساختن تصمیماتی که غرب در برابر برنامه هسته‌ای ایران طی مذاکرات اخیر در ژنو داشت اهمیت فوق العاده ای دارد. در واقع طرف‌های ایران در گروه 1+5 چشم انتظار گزارش نهایی بازیدهای البرادعی هستند تا نتیجه‌گیری کرده و تصمیم‌های خود را تغییر، تعدیل یا تایید کنند.

پس از هفت ساعت و نیم مذاکره میان تهران و شش عضو گروه 1+5 در ژنو توافق‌های قابل توجهی حاصل شد از جمله آن که این مذاکرات با زمان‌بندی ادامه داشته باشد، محمد البرادعی برای بازدید از تاسیسات جدید غنی سازی ایران راهی تهران شود و ادامه غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه و فرانسه است که یکی از بخش های مهم توافق های حاصل از مذاکرات روز پنج شنبه به حساب می آید.

بر اساس این بخش از توافق حاصل شده در ژنو که برخی آن را طرحی آزمایشی نام داده‌اند، ایران بخش اعظم اورانیوم خود را که تا حدود سه و نیم درصد غنی شده به روسیه ارسال می‌کند تا در آنجا بار دیگر تا حدود ۲۰ درصد غنی‌سازی شود، سپس اورانیومی که روسیه غنی‌سازی می‌کند توسط متخصصان فرانسوی برای تولید میله‌های سوخت به کار گرفته شده و نهایتا به ایران ارسال خواهد شد تا در رآکتور تهران مورد استفاده قرار گیرد.

اما به نظر می‌رسد که همه این توافقات هنوز نهایی نیست و نهایی شدن آنها بستگی به گزارش‌های حاصل از سفر البرادعی به ایران دارد، اما در صورتی که با نگاه مثبت به کل ماجرا بنگریم می‌توان ادعا کرد که تهران بلافاصله پس از اتمام گفت و گوها در ژنو به درخواست همکاری کامل با آژانس و گشودن درهای تاسیسات قم بروی این نهاد بین المللی پاسخ گفت و با دعوت از البرادعی نشان داد که قصد تعامل را با جدیت دنبال می‌کند و بازدید از تاسیسات قم نیز تنها راهی برای نشان دادن حسن نیت دو طرف نسبت به یکدیگر است و جایی برای تغییر در تصمیمات حاصل از مذاکره ژنو باقی نمی‌گذارد.

در حالی که البرادعی همواره در تمامی اظهار نظرهای خود پیرامون فعالیت‌های هسته ای ایران بر ضرورت اعتماد سازی تاکید داشته و در گزارش‌های بیست گانه خود در همین زمینه نیز رویکرد بیان موازی همکاری تهران با آژانس و تردید در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران را پیگیری کرده بود، قرار است در سفر به تهران درباره طرح صدور بيشتر اورانيوم غنی شده ايران به فرانسه و روسيه برای تبديل آن به سوخت قابل استفاده در راکتوری در تهران مذاکره کند که از دید بسیاری از ديپلمات‌ها توافق تهران درباره این طرح يک گام مهم اعتمادساز بوده است.

البرادعی همواره تلاش کرد که نقش بی طرفانه اما مسئولانه‌ای از خود میان ایران و غرب به نمایش گذارد و در عین باز نگاه داشتن زمینه‌های همکاری ایران و آژانس، نقاط ابهام و نگرانی را در مورد فعالیت‌های تهران به دست فراموشی نسپارد.

حالا او برای آخرین بار به تهران سفر کرده است و احتمالا دیداری با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران داشته باشد، شاید این دیدار، بازدید و گفت و گو فضای مثبت حاصل از مذاکرات ژنو را تا دور دیگری از همین مذاکرات حفظ کند، در عین حال همکاری سازنده ایران با البرادعی کمک موثری به نتیجه بخش بودن نشست جدید ایران و آژانس که قرار است هجدهم اکتبر در وین برگزار شود، خواهد بود و مجموع این همکاری ها به تقویت رویکرد مثبت جامعه جهانی در برابر اهداف و نقش ایران می‌انجامد.

نکته دیگری که در این سفر جالب توجه است دلایل مختلفی است که به عنوان هدف سفر البرادعی به تهران از سوی منابع مختلف اعلام شد، در بیانیه آژانس انرژی اتمی آمده بود که مدیرکل آژانس به دعوت مقامات ایرانی به تهران می‌رود. دیپلمات های نزدیک به آژانس سفر البراعی را در چارچوب یکی از بندهای توافق‌ها مذاکره ژنو مبنی بر بازدید از تاسیسات جدید قم اعلام کرده و سخنگوى سازمان انرژى اتمى ايران گفت که برنامه سفر محمد البرادعى به تهران بيش از يک هفته قبل از اجلاس ايران با 1+5 در ژنو با آژانس هماهنگ شده بود و ارتباطى با نشست ژنو ندارد اما سعيد جليلى، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بدو ورود به تهران درباره سفر البرادعى به تهران گفت که اين سفر بنابر اظهار تمايل البرادعى و در اواخر دوران مسووليتش انجام مى‌شود  که احتمالا مقصود این است که البرادعی برای خداحافظی با ایران به این کشور سفر کرده است.

جای این سوال باقی است که علت این تفاوت دیدگاه نسبت به دلایل سفر البرادعی به ایران چیست، آیا ضرورتی وجود دارد در زمانی که قرار است حسن نیت ایران و 1+5 با انجام بازدیدهای آژانس مبنایی برای ادامه مذاکرات هسته‌ای باشد، هر مساله با شکلی دیگر جلوه گر شود؟