اولین اصلاحات وزارت خارجه ایران

  کارمندانی که چنین تصمیمی داشتند می بایستی شرحی دائر به وضعیت همسر آتی خود گزارش نمایند تا وزارت امورخارجه با بررسی تمام شرایط و موافقت با آن، اجازه ازدواج بدهد. این تصمیم برای جلوگیری از جاسوسی همسران خارجی کارمندان وزارت امورخارجه بود.

درهمین تصویبنامه آمده بود که درصورتی که کارمند وزارت امورخارجه بدون اجازة وزارتخانه متبوع خود ازدواج نمایند از خدمت اخراج می شود.

درسال 1312 وقتی ذکاء المللک فروغی به نخست وزیری منصوب گردید، باقر کاظمی را که وزیر مختار ایران درعراق بود به وزارت امورخارجه منصوب کرد و به وی دستور داد نظامنامه جدیدی برای کارکنان وزارت امورخارجه تدوین، تا پس از مطالعه در هیئت وزیران و تصویب آن، به مرحله اجرا در آید. وزارت امورخارجه با توجه  به نظامنامه سایر کشورها شرحی تهیه و برای تصویب هیئت دولت به نخست وزیری ارسال نمود که در تاریخ 27بهمن ماه 1314 تصویب و برای اجرا به وزارت امورخارجه ارجاع شد. این نظامنامه در سه فصل که مشتمل بر 27 ماده بود، ملاک کار قرار گرفت. ماده اول این نظامنامه به شرح زیر بود:

از تاریخ اجرای این نظامنامه هیچ کس از خارج و یا به ترتیب انتقال از سایر وزارتخانه ها و ادارات مستّقل و سایر موسسات دولتی و بلدی به عضویت وزارت امورخارجه پذیرفته نمی شوند، مگر با شرایطی که در این نظامنامه مطرح است.

ماده دوم:کارکنان وزارتخارجه را به دو دسته تقسیم نموده بود. اعضاء سیاسی و قنسولی، اعضاء اداری.

ماده سوم:حداقل متقاضی باید درجه لیسانس درعلم حقوق و یا علوم اجتماعی و اقتصادی و یا تجاری باشد. از دیگر شرایط استخدام یا انتقال، دانستن کامل زبان فارسی و یکی از سه زبان فرانسه، انگلیسی و روسی که به خوبی بتواند ترجمه وتکلم نماید.

قسمت سیاسی وزارت امورخارجه از 7 اداره تشکیل می گردید که عبارت بودند از: اداره اول سیاسی، اداره دوم سیاسی ، اداره سوم سیاسی، اداره چهارم سیاسی، اداره اقتصادیات، اداره تشریفات، اداره اطلاعات و مطبوعات.

قسمت اداری از پنج اداره تشکیل می شد که عبارت بودند از : اداره دفتر وزارتی و رمز، اداره ضبط کل و دفتر محرمانه، اداره تذکره وتابعیت و سجلات، اداره استخدام و تفتیش، اداره محاسبات.

ماده 18 و19 : این نظامنامه دائر برآن بود که تشکیلات وزارت امورخارجه در ممالک خارجه به چهار قسمت تقسیم می شود: سفارتخانه ها، ژنرال قنسولگریها، قنسولگری ها و ویس قنسولگری ها.

سفارت ها به دو درجه تقسیم می شود: سفارت کبری و سفارت.

 سفارت های کبری از این قرار می باشند:سفرای کبرای افغانستان ، مرکز کابل ،سفارت کبرای ترکیه، مرکز آنکارا وسفارت کبرای اتحاد جماهیر شوروی، مرکز مسکو. اما سفارت خانه ها به این قرار است:سفارت آلمان و هلند، مرکز برلن، سفارت آمریکای جنوبی و مرکزی، مرکز بوئنوس آیرس، سفارت آمریکای شمالی، مرکز واشنگتن، سفارت انگلستان، مرکز لندن، سفارت ایتالیا، اتریش و مجارستان، مرکز رم، سفارت بالکان، مرکز بخارست، سفارت بلژیک  و لوکزامبورگ، مرکز بروکسل، سفارت ژاپن، مرکز توکیو،سفارت سوئد، نروژ و دانمارک، مرکز استکهلم ، سفارت سوئیس و چک اسلواکی ، مرکز برن ، سفارت عراق، مرکز بغداد، سفارت فرانسه ، اسپانی و پرتغال، مرکز پاریس، سفارت لهستان و دول بالت و فنلاند، مرکز ورشو، سفارت مصر و مملکت عربی سعودی و یمن و حبشه، مرکز قاهره ، نماینده دولت شاهنشاهی در جامعة ملل، مرکز ژنو، ژنرال قنسولگری درجه اول: سوریه، لبنان مرکز بیروت، هندوستان، مرکز دهلی جدید ، ژنرال قنسولگری های درجه دوم: استامبول ، بادکوبه، تفلیس، شانگهای، عشق آباد، هامبورگ و هرات.، قنسولگری درجه اول: بغداد، بصره، بمبئی، پراک و بیت المقدس، قنسولگری درجه دوم: ازمیرو آطنه، ایروان، باطوم، کراچی، موصل، طرابوزان و ارزروم بود.

قنسولگری های درجه سوم: خچانسور، خانقین، رواندوز، سلیمانیه، عماره. همچنین دولت ایران در دمشق، کویته، نجف و نخجوان ، ویس قنسولگری داشت.

در پایان سال 1314 شمسی که این نظامنامه به مرحله اجرا در آمد، مجموع کارمندان وزارت امورخارجه، اعم از اداری و سیاسی درخارج و داخل ایران مجموعاً دویست و نوزده نفر می شدند که 22 نفر آنها رتبه 9 و 26 نفر رتبه 8، و 31 نفر رتبه، 7، و 40 نفر رتبه 6 و 40 نفر رتبه 5 بودند و بقیه در رتبه های 4 و3و2و1 قرار داشتند.

بعضی از سفارتخانه ها و قنسولگری ها درخارج کشور عضو محلی استخدام می کردند که جزو اعضاء وزارت امورخارجه محسوب نمی شدند.