صلح تازه‌ای رقم می‌خورد
دیپلماسی ایرانی: ماه گذشته عبدالله گل، رئیس‌جمهور ترکیه تابوی بزرگی را شکست: او روستای دور دست "گویورماک" را با نام کردی آن "نورشین" خطاب کرد.
برای بسیاری از ترک‌ها، نورشین به معنای کردستان است، بنابراین آنها نگرانند که این راهی باشد برای به رسمیت شناختن کردستانی مستقل.
پس از کودتای 1980 در ترکیه، دولت ترکیه، زبان کردی را منع کرد، نام‌های ترکی جدیدی برای مناطق کردنشین انتخاب کرد، و در واقع کلمه "کرد" را از ادبیات سیاسی این کشور حذف و به جای آن از"ترک‌های کوهستان" استفاده کرد.
هرچند با مروز زمان وضعیت تغییر کرد، اما در منظر بسیاری از ترک‌ها استفاده از نام‌های کردی در واقع امتیازی برای حزب کارگران کرد یا همان پ.ک.ک است که 25 سال است برای کردستانی مستقل می‌جنگند.
دولت ترکیه می‌خواهد به فعالیت‌های تروریستی پ.ک.ک بدون جدا شدن کردستان از این کشور پایان دهد. برای رسیدن به این هدف ترکیه در تلاش است تا حقوق فرهنگی و آزادی‌های مشروع آنها را به رسمیت بشناسد.
وضعیت مناطق کردنشین در ترکیه در سال‌های اخیر بهبود چشمگیری داشته است. این مناطق همواره از محروم‌ترین و فقیرترین مناطق ترکیه به شمار می‌روند. دولت ترکیه در سال‌های اخیر به این واقعیت پی برده است که یکی از راه‌های سرکوب پ.ک.ک بهبود وضعیت مناطق کردنشین است.
برای رسیدن به شرایطی مطلوب، دولت ترکیه باید اقدامات مهم و اساسی را در این راستا به انجام برساند. تایید و پذیرش زبان و فرهنگ کردی در بالاترین سطح سیاستمداران اولین گام است، به طوری که شاهد بودیم عبدالله گل، نام منطقه نورشین را به زبان آورد. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه نیز به تازگی در سخنرانی خود در پارلمان این کشور احساسات نمایندگان را جریحه‌دار کرد. او توضیح داد که مادران ترک و مادران جنگجوهای پ.ک.ک بر سر جنازه‌های فرزندان خود همگی یک دعا را می‌خوانند. چنین مقایسه‌ای خود نشانه‌ای از پیشرفت گام اول روابط است.
تغییرات عمده دیگری نیز در این زمینه ورق خورده است. به تازگی، دولت یک شبکه رادیویی به زبان کردی راه‌اندازی کرده است و اجازه تدریس ادبیات کردی در دانشگاه‌ها، صادر کرده است. در اواخر ماه جولای، اردوغان اعلام کرد که دولت او یک "نوآوری کردی" را آغاز خواهد کرد. او هنوز هیچ جزئیاتی از این پرونده ارائه نکرده است. اما بسیاری از روزنامه‌نگاران ترک، انتظار دارند تا دولت به سیاستمداران و کارمندان دولت اجازه دهد تا به زبان کردی سخن بگویند، محدودیت‌ها را برای رسانه‌های کرد از بین ببرد، نوعی عفو برای کردها بخصوص اعضای پ.ک.ک در نظر بگیرد، و حتی قانون اساسی را اصلاح کند و به کردها این اجازه را بدهد که بدون اشاره به هویت کرد خود به عنوان شهروندان ترک شناخته شوند.
رهبران پیشین ترکیه نیز تغییرات مشابهی را مد نظر قرار داده بودند به عنوان مثال، به کردها لقب "ترکیه‌ای" به جای "ترک" داده بودند تا مشخص شود که آنها شهروندانی با هویت منطقه‌ای خاص هستند.
در حال حاضر نیز دو رهبر اپوزوسیون، برنامه‌های اردوغان را مورد انتقاد قرار داده‌اند، به علاوه اینکه روند صلاح قانون اساسی در این کشور نیازمند تایید دادگاه قانون اساسی است که قدرت این را دارد تا بتواند با اصلاح قوانین مخالفت کند.
اما نکته مثبت این است که به نظر می‌رسد، یکی از رقبای سرسخت دولت، امروز در کنارش قرار گرفته است. ارتش ترکیه به این نتیجه رسیده است که تنها مبارزه مسلحانه کلید پیروزی بر پ.ک.ک نیست. امروز ژنرال‌های ارتش ترکیه از آزادی فرهنگی برای کردها حمایت می‌کنند تا بتوانند با راحتی بیشتری اعضای پ.ک.ک را محاصره کنند.
اما همچنان مسائلی مانند امنیت و سیاست خارجی سدی در مقابل این پرونده هستند. بسیاری از ترک‌ها بر این باورند که دولت امریکا - همپیمان سیاستمداران و ژنرال‌های ترک و دشمنی برای سایر ترک‌ها – از طرح‌‌های جدید دولت حمایت می‌کند. آنها بر این باورند که امریکا درصدد است که با خروج نیروهای خود از عراق ثبات را در این منطقه تضمین کرده باشد. آنها همچنین معتقدند که امریکا پس از سال‌ها حمایت از پ.ک.ک، امروز ترکیه را وادار می‌کند که به خواسته‌های پ.ک.ک تن دهد تا بتواند صلح با دولت اقلیمی کردستان را ترویج دهد.
اما این نکته را نیز باید مد نظر قرار داد که امروز روابط ترکیه با دولت اقلیم کردستان نیز مانند گذشته نیست. ترکیه امروز این دولت را کمتر به عنوان یک تهدید و بیشتر به عنوان یک همپیمان مدنظر قرار می‌دهد. شرکت‌های ترک همکاری‌های میلیادری با کردهای عراق در تمام زمینه‌ها از ساختمان سازی و مخابرانی انجام می‌دهند.
علاوه بر این اگر ناآرامی‌ها با خروج نیروهای امریکایی از عراق افزایش پیدا کند، ثبات در منطقه کردستان در عراق مسلما ترکیه را از آشوب‌ها و درگیری‌ها در امان نگه خواهد داشت.
در راس همه اینها، وزیر امور خارجه جدید ترکیه، در واقع معماری است برای سیاست‌های بی‌قواره منطقه. او معتقد است که نباید هیچ مشکلی میان ترکیه و کشورهای همسایه وجود داشته باشد. در واقع، شاهد آن هستیم که او به سرعت و با مهارت بالایی درصدد ترمیم روابط کشورش با یونان، سوریه، روسیه و حتی ارمنستان است.
پیشرفت‌های اخیر ترکیه در زمینه بهبود روابط خود با همسایه‌ها دولت اقلیم کردستان را نیز برای گسترش روابطش با ترکیه مشتاق کرده است. کردها نگران این هستند که در منطقه بدون یار بمانند. رئیس ستاد ریاست جمهوری دولت اقلیم کردستان اعلام کرد که اگر شیعه‌ها به سمت ایران تمایل پیدا کنند، سنی‌ها نیز به سمت دنیای عرب بروند، آن‌زمان کردها مجبورند که ترکیه را به عنوان همپیمان خود انتخاب کنند. این مسئله از بعد اقتصادی نیز به نفع هر دو طرف خواهد بود. منطقه نفت‌خیر شمال عراق نفت خود را از طریق خط لوله جهان در ترکیه صادر می‌کند.
مسلما پروسه پذیرش متقابل کردها و ترک‌ها زمان‌‌بر خواهد بود. در این میان، عبدالله اوجالان، رهبر دستگیر شده گروه پ.ک.ک آتش‌بس یکجانبه را اعلام کرده است و دیگر خواهان استقلال نیست، اما در عین حال پیشنهادهایی را نیز ارائه کرده است که هیچ دولت ترکی آن را نمی‌پذیرد. به عنوان مثال او خواهان پذیرش پ.ک.ک به عنوان یک حزب قانونی سیاسی است.
امروز ترکیه بیش از هر زمانی دیگری به حل این مسئله نزدیک شده است. سیاستمداران ترک امروز با زبانی سخن می‌گویند که راهگشای حل مشکلات بزرگی است. اگر چه این مسیر کمی طولانی است اما آینده آن مسلما به نفع ترک‌ها، کردها، عراق و منطقه خواهد بود.
نظر شما :