تغییر و تحول برای همسان سازی

دولت جمهوری اسلامی روز دوشنبه هفته جاری حکم ماموریت ۴۰ نفر از سفرای ایران در کشورهای مختلف را لغو کرد. یکی از رسانه‌های همسو با دولت این تغییرات را در راستای حمایت این افراد از آن‌چه اغتششات بعد از انتخابات عنوان گرفته است اعلام کرده اما به نظر می‌رسد علت را باید در همسان سازی مدیران، مسئولان، سفیران و وزیران با اهداف و اعتقادات دولت جدید جستجو کرد.

در مورد وزیران این امر طبیعی است که با روی کار آمدن دولت جدید مجموعه‌ای از وزیرات مورد اعتماد و همراه و همکار با روش‌ها و برنامه‌های دولت از سوی رئیس جمهور انتخاب می‌شوند، تغییر وزیران با روی کار آمدن دولت جدید هر اندازه طبیعی است اما با هر تغییر وزیر در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و نهادها و ادارات مرتبط با وزارتخانه‌ها نیز تغییرات وسیع و گسترده‌ای رخ می‌دهد که چندان سازگار با عمل گرایی، برنامه محوری و ارتقای بهره وری در مدت چهارساله فعالیت دولت نبوده و نخواهد بود.

تغییر در سطح سفیران نیز با تغییر دولت و روی کار آمدن دولتی با گرایش، اهداف و ایده‌های جدید طبیعی است، اما در صورتی که یک دولت دو دوره مسئولیت اداره کشور را در اختیار می‌گیرد، وقوع تغییرات گسترده در سطح مدیران، مسئولان و سفیران طبیعی و معمول به نظر نمی‌رسد، در مورد وزیران این مسئله البته متفاوت است.
 بر اساس اعلام یکی از رسانه‌های حامی دولت، قرار است "کارشناسان معتقد به مبانی انقلاب"، جایگزین سفیران تغییر کرده شوند. این اعلام هرچند از سوی مقامات دولتی به طور رسمی تایید نشده اما حسن قشقاوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشور به عنوان دستگاه ذی ربط و پاسخ گو در خصوص تغییرات سفیران هفته گذشته این تغییرات را که البته بر اساس برخی اخبار احتمال افزایش نیز دارد طبیعی دانست و گفت که " ایران بیش از ۱۳۰ نمایندگی در جهان دارد که سالانه به طور میانگین یک سوم آنها جابجا می‌شوند یا تغییر می‌کنند."
در این سخن سخنگو و اعلام رسانه‌های دولتی مبنی بر ضرورت جایگزین شدن کارشناسان و مدیران معتقد به مبانی نظام هر فاکتوری نهفته باشد این مسئله آشکار است که دولت رسما می‌پذیرد مدیران یا افرادی را در زیر مجموعه خود بکار گرفته که شاید چندان با اصول‌اش منطبق نبوده‌اند.

نکته دیگر این که باید این افراد تغییر کنند و این تغییر طبیعی است اما صحبت از تبعات تغییرات گسترده‌ای که ممکن است ضمن همسان‌سازی نظرات و عقاید افراد با دولت، تاخیر در تحقق اهداف و برنامه‌های دولت را نیز در پی داشته باشد نمی شود.

هرچند اعلام این تغییرات حاکی از پذیرش ضمنی این مسئله است که طی چهار سال تعداد قابل توجهی از مدیران، مسئولان یا سفیران کشور به درستی برای پست‌های مربوطه انتخاب نشده بودند، اما در عین حال این رخداد در کنار تغییرات دیگری که دولت نهم با آغاز به کار خود در دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف انجام داد حاکی از دامنه گسترده عزل و نصب‌هایی است که بر ماهیت و روند کاری دولت خواه نا خواه تاثیرگذار بوده است.

با استناد به تاکید محمود احمدی نژاد بر وقوع اصلاحاتی در وزارت خارجه قابل درک است که علی رغم ابقای منوچهر متکی در سمت خود، امکان تغییرات در سطوح دیگر دستگاه دیپلماسی کشور مد نظر بوده است که نمونه ای از آن هم در تغییر تعدادی از سفیران مشاهد شد.

در عین حال ممکن است وجه دیگری از اصلاحات مورد نظر احمدی نژاد معطوف به تعیین چارچوبی برای نوع برخورد دست اندرکاران وزارت خارجه از جمله سفیران با همتایان خارجی خود باشد همچنان که سخنگوی وزارت خارجه اخیرا گفته بود " دیپلمات‌های مسلمان در مذاکره با طرف خارجی و به ویژه غیرمسلمان باید به گونه‌ای عمل کنند که زمینه‌ سلطه‌ کفار و بیگانگان را فراهم نکنند."
با این حال اکنون تغییرات در سطح سفیران جمهوری اسلامی ایران آغاز شده و شاید این روند به تغییر 40 سفیر محدود نشود، هنوز نام و محل ماموریت سفیران تغییر کرده بطور مشخص اعلام نشده است اما از آنجا که روال جابجایی سفیران مشخص و زمان تغییر آنها نیز معلوم است، اعلام این مطلب که زمان مسئولیت تعدادی از این سفیران به پایان رسیده بود کمی دور از عرف جابجایی آنهاست.