روسيه نفت و گاز خزر را منحصرا براى خود مى‌داند
دیمیتری مدودف رئیس جمهوری روسیه در جلسه اخیر "همکاری‌های مسائل دریای خزر" که در آستاراخان برگزار شد، کشورهای حوزه دریای خزر را به تسریع گفت‌وگوها فرا خواند. وی در این باره گفت: «فعال‌سازی گفت‌وگوهای مسائل حقوقی دریای خزر ضروری است و دولت‌های خارجی بدون رضایت کشورهای ساحلی حق احداث هرگونه خط لوله‌ای را ندارند. روسیه که بخش عمده‌ای از گاز اروپا را تامین می‌کند، درصدد است انحصار و ترانزیت گاز آسیای مرکزی و حوزه دریای خزر را همچنان حفظ کند.»
کارشناسان روس اظهارات مدودف را به عنوان چرخشی مهم درسیاست روسیه در امور خزر ارزیابی می‌کنند.
روزنامه های روسیه گزارش دادند که مقامات این کشور پیرامون صدور نفت و گاز خزر موضع‌گیری تندتری اتخاذ کرده‌اند و درباره ممنوعیت احداث خط لوله گاز در خزر بیشتر اظهار نظر می‌کنند.
وزگلیاد روزنامه روسی چاپ مسکو به نقل از سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به این مسئله چنین اشاره می‌کند، موضع روسیه بسیار ساده است. هر پروژه‌ای که مربوط به خط لوله‌های دریای خزر باشد، باید صرفا بر اساس موافقت هر پنج کشورحاشیه دریای خزر بررسی شود. روسیه هرچیزی غیر از این را غیرقابل قبول می‌داند.
این روزنامه نتیجه می‌گیرد که اظهارات وزیر امور خارجه روسیه مربوط به پروژه ناباکو است که اتحادیه اروپا به کمک آن درصدد است از وابستگی سوختی به روسیه بکاهد.
اما دیدگاه جدید مدودف در امور خزر می‌تواند پروژه نابوکو را دچار مشکلاتی جدی کند و همچنین در تامین انرژی اروپا در آینده نیز اختلالاتی به وجود آورد.
ولادیمیر سوکور کارشناس بنیاد تحقیقی جیمز تاون فوندایش در امریکا معتقد است که در سیاست انرژی اروپا استراتژی واحدی وجود ندارد. علی‌رغم حمایت اتحادیه اروپا از طرح نابوکو، دولت ایتالیا مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده است.
فرانکو فراتینی وزیر امور خارجه ایتالیا در این زمینه گفته است: «نابوکو برای پر شدنش باید گاز آذربایجان را داشته باشد که فعلاً وجود ندارد یا گاز ایران را که اکنون فکر کردن به آن نیز مشکل ساز است.»
در حال حاضر جمهوری آذربایجان علی‌رغم لاینحل ماندن رژیم حقوقی خزر انرژی دریای خزر را صادر می‌کند.
دالغا خاتین اوغلو کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با دویچه وله در مورد این مسئله می‌گوید: «کشورهای روسیه، آذربایجان و قزاقستان یک تفاهم‌نامه‌ای مبنی بر روشن شدن وضعیت حقوقی دریای خزرامضا کردند ولی ایران و ترکمنستان مخالف آن هستند.»
این کارشناس همچنین اشاره می‌کند، آذربایجان در حال حاضر بیشتر از۵۰ میلیون متر مکعب گاز در روز و یک ملیون بشکه نفت از دریای خزر برداشت می‌کند.
خاتین اوغلو درباره سهم ایران از انرژی خزر نیز چنین می‌گوید: «با وضعیت کنونی منابع محدودی به ایران شاید حتی کمتر از ۱۰ تا ۱۲ درصد از منابع انرژی گازی و نفتی خزر به ایران می‌رسد.»
بسیاری از کارشناسان امور خزر توافق‌نامه‌های دو یا سه جانبه در میان کشورهای حاشیه خزر را مؤثر تلقی می‌کنند و از آن به عنوان مدل فعال یاد کرده‌اند.
دالغا خاتین اوغلو بر این باور است که تعیین مسائل حقوقی دریای خزر در مدت زمان کوتاه ممکن نخواهد شد و تجربه نشان داده است که رضایت پنج کشورحوزه دریای خزر برای توافق همه جانبه در خصوص وضعیت حقوقی خزر نیز مشکل خواهد بود.
در حال حاضر با توجه به اختلافات کشورهای ایران، آذربایجان و ترکمنستان زمینه عینی برای انعقاد توافق‌نامه همه جانبه وجود ندارد و این مسئله لاینحل باقی خواهد ماند. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان امور خزر تفاهم‌نامه‌های دو یا سه جانبه را به عنوان راه حل مسائل حقوقی دریای خزر پیشنهاد می‌کنند. این کارشناسان همچنین مخالفت روسیه با احداث خط لوله و اظهارات مدودف رئیس جمهوری روسیه را نیز نوعی بازی سیاسی ارزیابی می‌کنند.
نظر شما :