گرد و خاک انتخاباتى
نگاهى به فضاى انتخاباتى افغانستان
کمتر از سه هفته به برگزارى انتخابات رياست‌جمهورى در افغانستان باقى مانده و حالا همه دنبال آدم همه فن حريفى مى‌گردند که در دوران رياست‌جمهورى‌اش بتواند هم جلوى فساد دولتى را بگيرد، هم با طالبان مقابله کند و هم تجارت مواد مخدر را کاهش دهد. خيلى‌ها چنين آدم همه فن حريفى را در ميان کانديداهاى مهم انتخابات نمى‌بينند اما هر کدام از اين کانديداها هم براى خودشان حرف و نظرى دارند. براى شنيدن همين حرف‌هاست که مردم در محروم‌ترين مناطق افغانستان و از سخت‌ترين جاده‌ها، راهى شرکت در برنامه‌هاى انتخاباتى کانديداها مى‌شوند.
منطقه مشهور و زيباى باميان يکى از جاهايى است که رقيب اصلى حامد کرزاى در انتخابات رياست‌جمهورى- يعنى دکتر عبدالله عبدالله- به عنوان مقصد سفر تبليغاتى خود انتخاب کرده است. عبدالله قبلا در دولت کرزاى سمت وزير امور خارجه را داشت اما حالا براى رسيدن به پست رياست‌جمهورى تلاش مى‌کند. او که با هليکوپتر به باميان آمده بود اولين نکته در سخنرانى انتخاباتى خود را به خلف وعده حامد کرزاى در ساختن جاده براى اين منطقه و انجام عمليات عمرانى در آن اختصاص داد: «وقتى کرزاى رئيس‌جمهور دولت موقت بود من همراهش به اين منطقه آمدم. او قول داد دفعه بعدى که به اينجا بيايد جاده‌اى ساخته شده باشد. حالا من اينجا آمده‌ام و مى‌بينم هنوز همان جاده گلى سرجايش است.»
اظهارات عبدالله عبدالله در عين حال اشاره‌اى هم دارد به وضعيت هزاره‌ها که ساکنان اين منطقه هستند. سران حکومت افغانستان بيشتر از ميان پشتون‌ها هستند و هزاره‌ها معتقدند که از سال 2001 ميلادى و به دنبال سرازير شدن کمک‌هاى بين المللى به سوى افغانستان، پشتون‌ها سهم بيشتر را براى خودشان برداشته‌اند و علت عدم انجام عمليات عمرانى ضرورى در مناطق محل سکونت هزاره‌ها هم همين بوده است. باميان همان منطقه باستانى است که مجسمه‌هاى عظيم بوداى آن توسط طالبان نابود شد و ظاهرا حالا وضعيت مردم منطقه هم دست‌کمى از آن مجسمه‌هاى نابود شده ندارد.
به هر حال، ناتوانى دولت افغانستان در مديريت امور آبادانى کشور مهم ترين مساله‌اى است که از سوى عبدالله عبدالله و دکتر اشرف غنى– ديگر کانديداى مطرح رياست‌جمهورى افغانستان- مطرح شده است. غنى در سطح بين‌المللى شهرت زيادى دارد و حتى زمانى جزو مقامات بانک جهانى بود. او در فاصله سال‌هاى 2002 تا 2004 ميلادى وزير امور دارايى افغانستان بود و در توسعه اقتصادى کشور در زمان پس از سقوط طالبان نيز نقش داشت. حالا او هم در جريان برنامه‌هاى تبليغاتى خود از عملکرد کرزاى به شدت انتقاد مى‌کند.
هفته گذشته غنى در شهر هرات برنامه تبليغاتى داشت و جمعيت زيادى فاصله فرودگاه تا محل برگزارى سخنرانى را پر کرده بودند. به گفته غنى، مقامات دولت افغانستان به او هشدار داده بودند که چهار بمبگذار انتحارى در ميان جمعيت هستند. اما غنى اين هشدار را تاکتيکى خواند که رقيب انتخاباتى‌اش –حامد کرزاى- براى برهم زدن برنامه تبليغاتى او پياده کرده، غنى در سخنان خود در ميان هوادارانش حتى کرزاى را به بزدلى هم متهم کرد. اما واقعيت اين است که خشونت در برنامه‌هاى تبليغاتى عبدالله عبدالله هم رخ داده است. او مى‌گويد ريشه اين خشونت‌ها را نبايد فقط در ميان طالبان جست‌وجو کرد؛ بلکه نهادهاى امنيتى و دولتى هم ممکن است در آن نقش داشته باشند.
با وجود تمام شاخ و شانه کشيدن‌هاى کانديداهاى انتخابات رياست‌جمهورى افغانستان، نظرسنجى جديدى در خصوص محبوبيت اين افراد در جامعه انجام نشده است. آخرين نظرسنجى در ماه مه انجام شده و نشان مى‌دهد که حامد کرزاى هنوز از محبوبيت بيشترى نسبت به رقباى خود برخوردار است و احتمال پيروزى‌اش هم زياد است و پس از او، عبدالله و غنى قرار دارند. اما در ماه‌هاى اخير، برنامه‌هاى تبليغات انتخاباتى شور و هيجان زيادى پيدا کرده‌اند و همين مساله باعث مى‌شود که انتخابات غير‌قابل پيش‌بينى باشد.
شکى نيست که رقباى کرزاى نيز هر کدام نقاط ضعف خود را دارند. آنها در زمان‌هاى مختلف در دولت افغانستان به عنوان وزير ايفاى نقش کرده‌اند اما حالا انتقادات صريحى را نسبت به دولت کرزاى مطرح مى‌کنند و برنامه‌هايشان هم گاهى به شدت موقعيت کرزاى را به خطر مى‌اندازد. مثلا وعده‌هايى که از سوى اشرف غنى براى ايجاد فرصت‌هاى شغلى و توسعه اقتصادى افغانستان مطرح شده نظر خيلى از راى‌دهندگان را به خود جلب کرده است و عبدالله‌عبدالله هم در برنامه‌هاى تبليغاتى خود مردم زيادى را با حرف‌هاى خود جلب مى‌کند. اما اين نکته را نيز نبايد فراموش کرد که کرزاى از حربه‌هاى خاصى در برنامه‌هاى انتخاباتى خود استفاده کرده و مثلا با برخى از جنگ‌سالاران بانفوذ افغان، پيمان دوستى و اتحاد بسته است و اين حربه مى‌تواند بسيار موثر واقع شود. کرزاى همچنين در ميان هزاره‌ها هم حمايت برخى چهره‌هاى شناخته شده از جمله کريم خليلى و محمد محقق را جلب کرده است.
در اين ميان، عبدالله عبدالله معتقد است که مردم افغانستان در چهار سال اخير به بلوغ سياسى خوبى رسيده‌اند و مثال زنده حرفش را هم حضور گسترده مردم منطقه‌اى مثل باميان در برنامه‌هاى انتخاباتى مى‌داند و مى‌گويد تا چندى پيش در همين مناطق، بزرگ‌ترين مشکل مردم را درگيرى‌هاى قومى تشکيل مى‌داد اما حالا مسائل مهم‌ترى مورد توجه مردم قرار دارد.
برخى از کارشناسان معتقدند که تا پيش از برگزارى انتخابات رياست‌جمهورى افغانستان در بيستم ماه اوت، ممکن است عبدالله و غنى به نحوى با هم ائتلاف کنند تا کرزاى را شکست بدهند. اين مساله در صورت کشيده‌شدن انتخابات به دور دوم پررنگ‌تر هم مى‌شود. اما به هر حال، فعلا اين سه کانديدا دارند به شدت براى پيروزى خودشان مى‌جنگند.
منطقه مشهور و زيباى باميان يکى از جاهايى است که رقيب اصلى حامد کرزاى در انتخابات رياست‌جمهورى- يعنى دکتر عبدالله عبدالله- به عنوان مقصد سفر تبليغاتى خود انتخاب کرده است. عبدالله قبلا در دولت کرزاى سمت وزير امور خارجه را داشت اما حالا براى رسيدن به پست رياست‌جمهورى تلاش مى‌کند. او که با هليکوپتر به باميان آمده بود اولين نکته در سخنرانى انتخاباتى خود را به خلف وعده حامد کرزاى در ساختن جاده براى اين منطقه و انجام عمليات عمرانى در آن اختصاص داد: «وقتى کرزاى رئيس‌جمهور دولت موقت بود من همراهش به اين منطقه آمدم. او قول داد دفعه بعدى که به اينجا بيايد جاده‌اى ساخته شده باشد. حالا من اينجا آمده‌ام و مى‌بينم هنوز همان جاده گلى سرجايش است.»
اظهارات عبدالله عبدالله در عين حال اشاره‌اى هم دارد به وضعيت هزاره‌ها که ساکنان اين منطقه هستند. سران حکومت افغانستان بيشتر از ميان پشتون‌ها هستند و هزاره‌ها معتقدند که از سال 2001 ميلادى و به دنبال سرازير شدن کمک‌هاى بين المللى به سوى افغانستان، پشتون‌ها سهم بيشتر را براى خودشان برداشته‌اند و علت عدم انجام عمليات عمرانى ضرورى در مناطق محل سکونت هزاره‌ها هم همين بوده است. باميان همان منطقه باستانى است که مجسمه‌هاى عظيم بوداى آن توسط طالبان نابود شد و ظاهرا حالا وضعيت مردم منطقه هم دست‌کمى از آن مجسمه‌هاى نابود شده ندارد.
به هر حال، ناتوانى دولت افغانستان در مديريت امور آبادانى کشور مهم ترين مساله‌اى است که از سوى عبدالله عبدالله و دکتر اشرف غنى– ديگر کانديداى مطرح رياست‌جمهورى افغانستان- مطرح شده است. غنى در سطح بين‌المللى شهرت زيادى دارد و حتى زمانى جزو مقامات بانک جهانى بود. او در فاصله سال‌هاى 2002 تا 2004 ميلادى وزير امور دارايى افغانستان بود و در توسعه اقتصادى کشور در زمان پس از سقوط طالبان نيز نقش داشت. حالا او هم در جريان برنامه‌هاى تبليغاتى خود از عملکرد کرزاى به شدت انتقاد مى‌کند.
هفته گذشته غنى در شهر هرات برنامه تبليغاتى داشت و جمعيت زيادى فاصله فرودگاه تا محل برگزارى سخنرانى را پر کرده بودند. به گفته غنى، مقامات دولت افغانستان به او هشدار داده بودند که چهار بمبگذار انتحارى در ميان جمعيت هستند. اما غنى اين هشدار را تاکتيکى خواند که رقيب انتخاباتى‌اش –حامد کرزاى- براى برهم زدن برنامه تبليغاتى او پياده کرده، غنى در سخنان خود در ميان هوادارانش حتى کرزاى را به بزدلى هم متهم کرد. اما واقعيت اين است که خشونت در برنامه‌هاى تبليغاتى عبدالله عبدالله هم رخ داده است. او مى‌گويد ريشه اين خشونت‌ها را نبايد فقط در ميان طالبان جست‌وجو کرد؛ بلکه نهادهاى امنيتى و دولتى هم ممکن است در آن نقش داشته باشند.
با وجود تمام شاخ و شانه کشيدن‌هاى کانديداهاى انتخابات رياست‌جمهورى افغانستان، نظرسنجى جديدى در خصوص محبوبيت اين افراد در جامعه انجام نشده است. آخرين نظرسنجى در ماه مه انجام شده و نشان مى‌دهد که حامد کرزاى هنوز از محبوبيت بيشترى نسبت به رقباى خود برخوردار است و احتمال پيروزى‌اش هم زياد است و پس از او، عبدالله و غنى قرار دارند. اما در ماه‌هاى اخير، برنامه‌هاى تبليغات انتخاباتى شور و هيجان زيادى پيدا کرده‌اند و همين مساله باعث مى‌شود که انتخابات غير‌قابل پيش‌بينى باشد.
شکى نيست که رقباى کرزاى نيز هر کدام نقاط ضعف خود را دارند. آنها در زمان‌هاى مختلف در دولت افغانستان به عنوان وزير ايفاى نقش کرده‌اند اما حالا انتقادات صريحى را نسبت به دولت کرزاى مطرح مى‌کنند و برنامه‌هايشان هم گاهى به شدت موقعيت کرزاى را به خطر مى‌اندازد. مثلا وعده‌هايى که از سوى اشرف غنى براى ايجاد فرصت‌هاى شغلى و توسعه اقتصادى افغانستان مطرح شده نظر خيلى از راى‌دهندگان را به خود جلب کرده است و عبدالله‌عبدالله هم در برنامه‌هاى تبليغاتى خود مردم زيادى را با حرف‌هاى خود جلب مى‌کند. اما اين نکته را نيز نبايد فراموش کرد که کرزاى از حربه‌هاى خاصى در برنامه‌هاى انتخاباتى خود استفاده کرده و مثلا با برخى از جنگ‌سالاران بانفوذ افغان، پيمان دوستى و اتحاد بسته است و اين حربه مى‌تواند بسيار موثر واقع شود. کرزاى همچنين در ميان هزاره‌ها هم حمايت برخى چهره‌هاى شناخته شده از جمله کريم خليلى و محمد محقق را جلب کرده است.
در اين ميان، عبدالله عبدالله معتقد است که مردم افغانستان در چهار سال اخير به بلوغ سياسى خوبى رسيده‌اند و مثال زنده حرفش را هم حضور گسترده مردم منطقه‌اى مثل باميان در برنامه‌هاى انتخاباتى مى‌داند و مى‌گويد تا چندى پيش در همين مناطق، بزرگ‌ترين مشکل مردم را درگيرى‌هاى قومى تشکيل مى‌داد اما حالا مسائل مهم‌ترى مورد توجه مردم قرار دارد.
برخى از کارشناسان معتقدند که تا پيش از برگزارى انتخابات رياست‌جمهورى افغانستان در بيستم ماه اوت، ممکن است عبدالله و غنى به نحوى با هم ائتلاف کنند تا کرزاى را شکست بدهند. اين مساله در صورت کشيده‌شدن انتخابات به دور دوم پررنگ‌تر هم مى‌شود. اما به هر حال، فعلا اين سه کانديدا دارند به شدت براى پيروزى خودشان مى‌جنگند.
نظر شما :