تحريم، گزينه‌اى ناکارآمد در مسير هسته‌اى شدن ايران
مجلس سناى آمريکا در روزهاى گذشته طرحى را تصويب کرد که بر اساس آن هيچ کشورى حق فروش بنزين و گازوييل به ايران را نخواهد داشت. در حقيقت آمريکا با دست گذاشتن بر نقطه حساس جريان اقتصادى کشور، قصد دارد اين بار تحريم‌هاى شديدترى عليه ايران اجرا کند.
آمريکا در گذشته نيز تحريم‌هاى متفاوتى را عليه ايران اعمال کرده است اما بايد پرسيد اين تحريمها تا چه مقدار توانسته‌اند منافع ايالات متحده آمريکا را تامين کنند يا به عبارت ديگر ايران تا چه مقدار تحت تاثير تحريم‌هاى متفاوت از اهداف خود عقب‌نشينى کرده است.
سياست ايران مبنى بر نزديک شدن به کشورهايى که در مقابل آمريکا مقاومت مى‌کنند و ايجاد نقاط مشترک با آنها و در نهايت همکارى اقتصادى با هدف کاهش فشار تحريمها موجب شده است که ايران تا حدى از نگرانى خود از تاثيرگذارى تحريم‌هاى وضع شده بکاهد. در حقيقت فشارهاى آمريکا موجب شده است که ايران نه تنها در سطح منطقه، بلکه در سطح قاره آمريکا به دنبال يارگيرى باشد. به عقيده بسيارى از تحليل‌گران، تحريمها عملا باعث شده است که ايران براى اجراى اين راهبرد بيش از پيش تمايل پيدا کند.
علاوه بر اين، تحريمها نه تنها ايران را وادار به عقب نشينى نکرده است، بلکه موحب شده تا اين کشور با وجود تحمل فشار اقتصادى، همچنان به سرمايه‌گذارى در کشورهاى حوزه آمريکاى جنوبى، آفريقا و جنوب شرق آسيا اقدام کند. همچنين ايران برگ‌هاى برنده‌اى براى مقابله با تحريمها در دست دارد. به عنوان مثال کشور هند بر خلاف فشارهاى شديد آمريکا و مشروط بودن همکارى هسته‌اى آن با آمريکا، هنوز در حال مذاکره با ايران براى احداث خط لوله گاز موسوم به خط لوله صلح مى‌باشد.
موفقيت ايران در طرح احداث خط لوله صلح محک بسيار مناسبى براى موفقيت سياست‌هاى ايران در مقابل سياست‌هاى آمريکا مى‌باشد.
نگاه ايران به سوى شرق نيز موجب شده تا اين کشور چندان تحريم‌هاى آمريکا و شوراى امنيت سازمان ملل را جدى نگيرد. پذيرفته شدن در اجلاس همکارى‌هاى اقتصادى شانگهاى مى‌تواند تا حدودى مشکلات اقتصادى ايران را برطرف کند اما نمى‌توان به طور مطلق روى همکارى کشورهاى شرق آسيا حساب باز کرد چراکه اين کشورها هم به نوبه خود روابط گسترده‌اى با آمريکا دارند و در صورت احساس خطر، منافع ملى خود به همکارى با ايران ترجيح خواهند داد. گزينه اتکا به شرق آسيا و همچنين روسيه تا جايى مى‌تواند مورد اطمينان باشد که موضوع مورد اختلافى بين آنها و آمريکا وجود داشته باشد.
به هر حال به نظر مى‌رسد آمريکا حتى در صورت اعمال فشارها و تحريم‌هاى بيشتر عليه ايران، در همه سطوح بين‌المللى با چالش ايران رو به رو است. محروم کردن شرکت اى نفتى از فروش بنزين به ايران، در حقيقت محروم کردن شرکت‌هاى بزرگ نفتى آمريکا و اروپا از سود سرشارى است که از محل فروش بنزين به ايران نصيب‌شان مى‌شد. به همين دليل احتمال مى‌رود کنگره آمريکا و در نهايت رييس جمهور اين کشور با اجراى اين طرح مخالفت کنند. بخش اعظم بنزین وارداتی ایران توسط شرکت توتال فرانسه، شرکت‌های سوییسی ویتول و گلنکور، شرکت بریتانیایی بریتیش پترولیوم و شرکت هندی ریلاینس تامین می‌شود.
آن طور که یک مقام ارشد کنگره می‌گوید، در آینده نزدیک اين طرح تصويب نمى‌شود. رئیس کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان تاکید دارد که به طور کامل از استراتژی کاخ سفید برای مذاکره مستقیم با ایران حمایت می‌کند.
دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید که خواهان مذاکره چند جانبه مستقیم با ایران است اما در عین حال احتمال در نظر گرفتن "تحریم‌های فلج کننده" علیه ایران را رد نکرده است.
با این حال، مقام‌های ارشد دولت آمریکا از جمله هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه این کشور تا به حال به طور صریح نظر خود را درباره تحریم واردات مواد نفتی پالایش شده ایران اعلام نکرده‌اند.
در مقابل، مقامات ایرانی معتقدتد هر گونه تحریم در فروش فرآورده‌های نفتی پالایش شده به ایران شکست خواهد خورد. بر اساس برخى گزارش‌ها، ایران با استفاده از افت بهای بنزین در بازارهای جهانی، هم اکنون مشغول ذخیره کردن این فرآورده نفتی پالایش شده است.
به هر ترتيب نگاهى به سابقه تحريمها عليه ايران نشان مى‌دهد که برنامه هسته‌اى اين کشور متوقف نشده و تعليق غنى‌سازى در ازاى توقف اجراى تحريمها انتظار بيهوده‌اى است.
نظر شما :