نواهای جدید و تردیدها

جرج میچل مناسب‌ترین گزینه‌ای بود که اوباما می‌توانست او را به عنوان نمادی از اقتدار و مصالحه توام با هم روانه خاورمیانه کند. او با جمله مشهورش که هر مشکلی به طور حتم راه‌حلی هم دارد، در آغاز کار خود با باراک اوباما نشان داد که برای حل مناقشه خاورمیانه اصرار زيادى دارد.

جرج میچل  که در حل درگیری‌ها میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها در ایرلندشمالی موفق بوده است، فرستاده رئیس‌جمهور آمريکا به خاورمیانه، پیش از شروع مذاکرتش در این منطقه، در ابتدا در لندن و سپس در آنکارا گفت‌وگوهایی با مقام‌های سیاسی بريتانيا و ترکیه انجام داده است.

وظیفه اصلی جرج میچل راه‌اندازی دوباره گفت‌وگوهای صلح میان اسرائیل و فلسطینیان است. باراک اوباما با انتخاب فرد با تجربه‌ای مانند میچل قصد دارد نشان دهد که دولت جدید این کشور آمادگی دارد نقش فعالی در حل اختلافات در این منطقه برعهده گیرد. جرج میچل از سیاست‌مدارانی است که با یافتن راهی برای حل درگیری‌های ایرلند شمالی معروفیت یافت. باوجود این، کسی به موفقیت سریع وی در خاورمیانه امید نبسته است.

جرج میچل در حالی راهی خاورمیانه شده است که تصور می‌شود جز برآورد شرایط و موانع روند صلح خاورمیانه کار چندانی در منطقه از پیش نبرد. جرج ميچل نماينده ويژه آمريکا در امور خاورميانه براى چهارمين مرتبه وارد خاورميانه شده است. براساس گزارش‌هاى منتشره محور ديدارهاى وى را سرزمين‌هاى اشغالى، رام الله، مصر، سوريه و لبنان تشکيل مى‌دهد. آمريکا در اين در پى سفر به منطقه بر اجراى طرح‌هاى به اصطلاح صلح خاورميانه تاکيد کرده بود.

آمريکا تلاش دارد تا طرح سازش اعراب با اسرائيل را اجرايى کند، در حالى که طرح‌هاى متعددى براى اين امر ارائه کرده است. در شرايطى که محافل رسانه‌اى آمريکا و اسرائيل از اختلاف ميان تل‌آويو و واشنگتن خبر داده‌اند، سفر ميچل به منطقه مى‌تواند نوعى هماهنگى ميان طرفين در قبال تحولات منطقه باشد.

از مسائل مطرح در طرح‌هاى آمريکا براى صلح خاورميانه، رويکرد سوريه و لبنان است. آمريکا که حضور در خاورميانه و اجراى به اصطلاح صلح خاورميانه را از طرح‌هاى خود قرار داده، سوريه و لبنان را بازيگران مهمى و براى طرح‌هاى خاورميانه‌اى خود ضرورى مى‌داند.

 بررسى پرونده افغانستان و پاکستان با محوريت همکارى اعراب با طرح به اصطلاح مبارزه با تروريسم آمريکا، پرونده ايران، احياى جايگاه آمريکا در جهان اسلام از ديگر اهداف سفر ميچل به خاورميانه است.

در جمع بندى کلى از سفر ميچل به منطقه مى‌توان گفت که وى با هدف احياى جايگاه آمريکا در منطقه به نام اجراى صلح خاورميانه که اساس آن را سازش اعراب با اسرائيل تشکيل مى‌دهد، به خاورميانه سفر کرده است. با اين وجود بايد توجه داشت که عدم پذيرش دولت قانونى حماس و ناديده گرفتن جنايت‌هاى صهيونيست‌ها در غزه و توسعه طلبى صهيونيست‌ها در بيت‌المقدس، ابهامات بسيارى در صداقت آمريکا و همچنين سفر ميچل در قبال مسئله فلسطين ايجاد مى‌کند.

اما آیا میچل می تواند در خاورمیانه آن گونه که باید از نشست خود با بزرگان عرب نتیجه بگیرد یا این که دوباره حامل همان پیام پیشین اعراب به تل آویو و واشنگتن خواهد بود؟

جرج ميچل نماينده ويژه ايالات متحده در خاورميانه که در يک سفر ديپلماتيک به خاورميانه سفر کرده است يکشنبه در آخرين توقف خود در منطقه وارد مصر شد. ميچل با حسنی مبارک رئيس‌جمهوری مصر ملاقات و گفت‌وگو کرد. اين سفر به در خواست خود حسنى مبارک انجام داده شده است. جرج ميچل پيش از آن در توقفی در اسرائيل با يهود باراک وزير‌دفاع آن کشور به گفت‌وگو نشست.

جرج ميچل در سفر ديپلماتيک خود در دمشق نيز با بشار اسد ملاقات و گفت‌وگو کرد و مذاکرات خود با رئيس‌جمهوری سوريه را بی‌پرده و مثبت خواند.

نماينده ويژه ايالات متحده آمريکا در خاورميانه پس از ملاقات با حسنی مبارک دگرباره عازم اسرائيل شد. ميچل همچنين با شيمون پرز رئيس‌جمهوری اسرائيل ملاقات کرد. سپس ميچل به منظور ملاقات با محمود عباس رئيس تشکيلات خودمختار فلسطينيان و صائب عريقات مذاکره کننده ارشد فلسطينی به کرانه غربی رود اردن سفرخواهد کرد. قرار است همچنين، جرج ميچل با نتانياهو نخست وزير اسرائيل ديدار داشته باشد.

 اگر از کارشناسان سیاسی در واشنگتن پرسیده شود، چه چیز سیاست خارجی باراک اوباما را از دولت پیشین آمريکا، یعنی دولت جرج بوش، متمایز می‌کند، قطعا دو پاسخ شنیده خواهد شد: اول، در موضعگیری نسبت به روسیه و کشورهای آسیایی، در گرجستان، عراق و افغانستان و همینطور در ارتباط با ایران که با توضيحاتى در سیاست خارجی آمريکا همراه خواهد بود. دوم، در خاورمیانه و در مقابل اسرائیل و فلسطینیان که سیاست خارجی آمريکا کمترین تغییرات را در پی خواهد داشت.

اوباما در مصاحبه با شبکه تلویزیونی عربی الجزیره، مسلمانان و از جمله فلسطینیان را با این کلمات مورد خطاب قرار داد: وظیفه من در قبال جهان اسلام این است که بگویم، آمريکایی‌ها دشمن شما نیستند. ما گاهی اشتباهاتی انجام داده‌ایم و ما هم کامل نیستیم. اما آنچه مشخص است، ما به عنوان مستعمره‌گر به‌دنیا نیامده‌ایم. من باید بگویم هیچ دلیل منطقی وجود ندارد که ما نتوانیم دوباره مانند بیست و یا سی‌سال پیش همان احترام متقابل و همکاری پیشین را بایکدیگر داشته باشیم. در عین حال نه گفتار، بلکه اعمال من باید معیار سنجش قرار گیرد.

این نواهای جدیدی هستند که در دوران حکومت هشت ساله جرج بوش از سوی آمريکا شنیده نمی‌شد. در ماه‌ها و سال‌های آینده انتظارهای زیادی در پیش روی جرج میچل، فرستاده ویژه اوباما در منطقه خاورمیانه قرار دارند. وی که در حل درگیری‌ها میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها در ایرلندشمالی موفق بود، درباره وظیفه جدید خود می‌گوید: اختلاف‌ها بوجود می‌آیند، هدایت می‌شوند، به وسیله انسان‌ها حفظ می‌گردند و تنها توسط انسان‌ها می توانند حل شوند. من در ایرلند شمالی شاهد آن بودم. اگرچه باید بگویم، مدت‌ها تحقق این امر به طول انجامید.

همچنین قرار است در هفته جاری جیمز جونز، مشاور امنیت ملی اوباما و دنیس راس فرستاده ویژه آمريکا در کشورهای خلیج فارس نیز در هفته جاری به خاورمیانه سفر کنند.