تولد دوباره بعد از 9 ماه انتظار

هوگو چاوز صاحب سیاست خارجی موسوم به دیپلماسی نفتی است. کشورهای وابسته به نفت یا هر منبع زیرزمینی دیگر غالبا به لحاظ سیاست داخلی، سیستم هایی بسته و از جهت اقتصادی ساختارهایی مفسده آور و رانتی ایجاد می کنند و از آنجا که به منبعی لایزال متصل هستند، روی خوشی به مردم سالاری و ساختارهای دموکراتیک نشان نمی دهند.

نزدیک به نود درصد صادرات ونزوئلا متعلق به نفت و گاز است و در سه سال گذشته حدود پنجاه درصد کل تجارت این کشور نیز با ایالات متحده بوده است. مناسبات یا بهتر بگوییم احتیاج امریکا و امریکای لاتین به یکدیگر هم از نقطه نظر اقتصادی و هم از بعد استراتژیکی، احتیاجی دوسویه و متقابل بوده است.

بعد از اینکه باراک اوباما ادبیاتی تازه و متفاوت را وارد کاخ سفید کرد و دشمنان امریکا را ذوق زده کرد، ملاقاتی میان رهبران امریکا و امریکای لاتین در اجلاس ترینیداد صورت گرفت و کلید تجدید روابط میان شمالی ها و جنوبی ها زده شد.

هوگو چاوز ونزوئلایی در این اجلاس و در ديدار کوتاهی که با اوباما داشت به سوژه اصلی رسانه ها تبدیل شد. او کتابى را به رییس جمهور ایالات متحده هديه کرد که مضمونی ضد استعماری داشت و قدرت هاى بزرگ جهان را به دليل سياست هاى استثمارگرانه در آمريکاى لاتين مورد انتقاد قرار مى داد.

این کتاب هم کنایه بود و هم هدیه. کنایه ای به اینکه آنچه تا به حال در جریان بوده، همه اش ظلم و بی توجهی بوده و آنچه از این پس خواهد بود، مسیری دوطرفه و به دور از یکجانبه نگری است.   

خبر فرستادن مجدد سفیری از ونزوئلا به امریکا زمانی اعلام شد که اوباما از آغاز دورانی جدید در روابط با کوبا و آمریکای لاتین سخن گفت و جاذبه کلامش و مداراجویی نادرش مورد استقبال مقامات لاتینی حاضر در اجلاس ترینیداد قرار گرفت. بعد از آن بود که فیدل و رائول کاسترو هم به جمع مشتاقان پیوستند و خواهان پایان خصومت ها میان خود و قدرت اول جهان شدند و ترجیح دادند تا روی دیگر روزگار را هم ببینند.

سیاست هیچ گاه مطلق نبوده است؛ بویژه سیاست خارجی که با حیات دولت ها ارتباط وثیق دارد و بویژه آنکه یک سوی آن قدرت اول جهان باشد و سوی دیگرش جهان پایین دست. امتیاز پایین دستی های نفتی و گازی نه به قدرت مردمی و پایه های دموکراتیک و متحدان نیرومند، که به همین منابع خدادادی است که جاذبه و قدرتی فراتر از سایر مولفه ها در خود دارد.

بیش از دو ماه از دیدار اوباما و چاوز در حاشيه اجلاس ترینیداد می گذرد و جای انگشتان اوباما هنوز بر کف دستان چاوز نقش انداخته است. او حتی برای توصیف دیدارش با اوباما یک بیانیه رسمی صادر کرد. دفتر مطبوعاتى رئيس جمهورى ونزوئلا بعد از آن ديدار به نقل از چاوز اعلام کرد: "من هشت سال پيش هنگامى که بوش رياست جمهورى خود را آغاز کرد با وى نيز دست دادم، من مى‌خواهم دوست شما باشم."

حالا پس از 9 ماه تعليق روابط بين ونزوئلا و امريکا، هوگو چاوز سفير خود را به واشنگتن گسیل داشت تا ونزوئلا بیش از این منافعی را که از رهگذر ارتباط با امریکا کسب می کرد از کف نداده باشد.

سفیر دوست داشتنی آقای چاوز در واشنگتن برناردو آلوارز نام دارد که قرار است جهت بهبود روابط میان امریکا و ونزوئلا گام بردارد. امريکا هم به زودی پاتريک دادى را به کاراکاس باز‌می گرداند و مناسبات دو کشور وارد مرحله جدیدی می شود.

نکته دیگر اینکه که برناردو آلوارز بلافاصله پس از بازگشت به واشنگتن کار خود را شروع کرده و در اولین سخنش اعلام کرده است که ونزوئلا آماده افزايش همکارى‌هاى نفتى است.