چرا تا این اندازه مهم هستيم؟

انتخابات ایران یکی از مهمترین انتخابات‌ خاورمیانه است. در منطقه‌ای که پروسه انتخابات آزاد و دموکراتیک به ندرت اتفاق می‌افتد و مردم آن در حسرت رای دادن آزاد هستند، انتخابات ایران یکی از مهمترین انتخابات نسبتا آزاد و دموکراتیک خاورمیانه محسوب می‌شود. انتخاباتی که ماحصل یک انقلاب بزرگ است که بر اساس آن یک نظام استبدادی به پادشاهی محمد رضا پهلوی سرنگون شد و برای نخستین بار یک نظام کاملا انتخاباتی و تحت نظارت مستقیم مردم جایگزین شد.

اما گویا انتخابات ایران در 22 خرداد 1388 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. شیوه تبلیغاتی قبل از انتخابات و فضای دموکراتیک نسبتا بازی که تمام نامزدهای حاضر در آن رو در روی هم می‌نشستند و مناظره‌ای سراسر انتقادی از یکدیگر می‌کردند، اتفاقی تا آن اندازه نادر در خاورمیانه بود که رسانه‌های مهم جهان را برای پوشش دادن فضای انتخاباتی ایران تا قبل از 22 خرداد تحریک ‌کرد. در این میان رسانه‌های عربی که دموکراسی و آزادی بیان رویایی یک‌صد ساله برایشان دارد، بیشتر از رسانه‌های غیر عرب به فضای پیش از انتخابات ایران توجه نشان دادند. شبکه الجزیره مناظره‌های انتخاباتی را به طور زنده پخش می‌کرد و دیگر شبکه‌های عربی نظیر العربیه، الحره و بی‌بی‌سی عربی نیز به طور خلاصه و گزیده گزیده در برنامه‌های مختلف خبری و تحلیلیشان آنها را منعکس می‌کردند. کما این که روزی دست کم یک گزارش تفصیلی از حال و هوای انتخاباتی ایران در روزهای قبل از انتخابات را در دستور کار داشتند و کارشناسان مختلف را می‌نشاندند تا درباره ایران و فضای انتخاباتی جاری در آن به بحث و تبادل نظر بپردازند.

روز انتخابات نیز خبرنگاران خارجی در سراسر ایران گزارش تهیه می‌کردند. شبکه الجزیره در تهران استودیو ویژه راه‌اندازی کرد و به طور هم‌زمان و مستقیم از تهران، تبریز، اصفهان و اهواز گزارش تهیه می‌کرد و فضای انتخابات را در هنگام رای دادن مردم به جهانیان و مخاطبان مخابره می‌کرد. در این میان حال و هوای انتخابات در شهرهایی مانند قم و مشهد را نیز پوشش می‌داد.

همین فضا را شبکه العربیه نیز داشت که در مقایسه با حجم پوشش دادن رای‌گیری مردم ایران بسیار وسیع عمل کرد و از بامداد روز جمعه 22 خرداد تا حداقل روز بعد از انتخابات گزارش‌های لحظه به لحظه مخابره می‌کرد. پوشش خبری رسانه‌های عربی به اندازه‌ای گسترده بود که اگر بخواهیم از بالا نگاه کنیم به خوبی می‌بینیم که میزان پوشش دادن انتخابات ایران در حد و اندازه یک کشور عربی طراز اول و حتی فراتر از آن بود. کما این که از لحاظ کیفی و کمی مشاهده می‌کنیم که پوشش خبری انتخابات ایران از انتخابات لبنان به عنوان یکی از دموکراتیک‌ترین کشورهای عربی فراتر بود و نسبت به انتخابات ریاست جمهوری مصر نیز بسیار بالاتر و گسترده‌تر عمل شد.

در این جا پرسشی که به وجود می‌آید، این است که چرا ایران تا این اندازه برای کشورهای جهان و در این مطلب به طور ویژه برای کشورهای عربی اهمیت دارد؟ چرا شبکه‌های مختلف عربی به ویژه العربیه حتی تا به امروز که نزدیک به 16 روز از برگزاری انتخابات 22 خرداد می‌گذرد انتخابات ریاست جمهوری ایران را لحظه به لحظه دنبال می‌کنند و هر شب حداقل یک ساعت میزگرد و مصاحبه برای آن ترتیب می‌دهند؟ در ایران چه چیزی وجود دارد که این قدر برای رسانه‌های عربی اهمیت دارد؟

باید این حقیقت را بپذیریم پس از انقلاب اسلامی، ایران به یک الگوی بزرگ و مهم برای کشورهای دیکتاتوری و استبدادزده منطقه به ویژه کشورهای عربی تبدیل شد. فارغ از این که انقلاب اسلامی تا چه اندازه مورد استقبال دولت‌های عربی قرار گرفت، انقلاب اسلامی برای جوامع عربی الگویی تمام عیار در حد یک مدینه فاضله شد.

با انتخابات دوم خرداد 76 اعتبار ایران به عنوان یک کشور دموکراتیک و مدافع آزادی در منطقه دو چندان شد. شور و شوقی که پس از آن انتخابات برگزار شد جوامع عربی را به تکاپو انداخت و ایران را بلور درخشان کشورهای خاورمیانه کرد. وجود این ویژگی که مردم قادرند خود در یک انتخابات سراسری شرکت کرده و روسای قوای مجریه را مطابق با آنچه خود می‌پسندند، انتخاب کنند یا تغییر دهند برای مردم عرب بسیار مهم و چشمگیر بود. مردمی که همانند خودشان مسلمان هستند و به بسیاری از باورهای دینی آنها اعتقاد دارند و می‌توانند به اختیار خود رئیس جمهوری تعیین کنند، برای مردم خاورمیانه بسیار دلپذیر بود. آقای خاتمی همان قدر که در ایران محبوبیت کسب کرد در میان کشورهای عربی نیز صاحب اعتبار و محبوبیت شد، به ویژه در میان فرهنگیان و روشنفکران که او را فردی هم‌مسلک خود می‌دیدند که توانسته با انتخاب قاطبه مردم رئیس جمهوری کشورش شود.

انتخابات شگفتی‌ساز 84 نیز برای اعراب بسیار جذاب بود. انتخاباتی که در آن محمود احمدی نژاد چهره‌ای نه چندان معروف در سطح جهانی و در حالی که کمترین شانس را برای پیروزی در انتخابات از سوی رسانه‌ها و منابع نظرسنجی داشت، رئیس جمهور شد و در آن تاریخ شگفتی‌ساز تاریخ انتخابات ایران شد. تاثیر وی بر افکار عمومی عربی به اندازه‌ای بود که ایمن نور، رقیب جدی لیبرال حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر در انتخابات سال 2006 گفت، من همانند احمدی‌نژاد شگفتی ساز انتخابات مصر خواهم شد.

این بار نیز چنین اتفاقی افتاده است. انتخابات ایران در جوامع عربی که میزان دموکراسی و آزادی بیان در آن حداقل است، بسیار چشمگیر است. هر تصمیم و هر اتفاقی که در ایران می‌افتد در کشورهای عربی تاثیری مستقیم و شگرف می‌گذارد. به ویژه بر جامعه عربی. جامعه‌ای که از استبداد هیات حاکمه به شدت رنجور است و به دنبال الگویی است تا به نوعی التیامی بر دردهایش باشد. مردم کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر، بحرین، عمان، یمن، لیبی، تونس، مغرب، الجزایر و ... اخبار ایران را به طور کامل و لحظه به لحظه تعقیب می‌کنند، چرا که از تحولات ایران است که نفس می‌گیرند و در خود کورسوی امیدی می‌یابند.

تحولات ایران چه قبل از انتخابات و مناظره‌های آن، چه در روز انتخابات و حضور 40 میلیونی مردم پای صندوق‌های رای و چه تحولات پس از آن که می‌تواند تنها در جوامع در حال توسعه و دموکراتیکی رخ دهد که از حداقل رشد سیاسی و اجتماعی برخوردار باشد، برای مردم کشورهای استبدادی آن قدر جذابیت دارد که مردم کشورهای عرب را پای تلویزیون‌هایشان میخکوب کند و کاری کند آرزوهای مدنی شان را در فضای انتخاباتی ایران، انتخابات ایران و تجمعات و تحولات پس از آن بیابند. چه بسا در یکی از انتخابات آتی کشورهای عربی که معمولا نتایج آن از قبل از برگزاری انتخابات مشخص است، شاهد اتفاقاتی باشیم که با اتفاقات امروزه ایران بسیار شبیه باشد.