حالا زمان مذاکره آمريکا با حماس است
گزارشى از يک ديدار با خالد مشعل
حدود يک ساعت بعد از سخنرانى اوباما در قاهره در نيمه‌هاى مصاحبه‌ام با خالد مشعل متوجه شدم که رهبر حماس مردم اسرائيل و سران اين رژيم را «اسرائيلى» خطاب مى‌کند. اين برايم خيلى عجيب بود، چون عموما مبارزان براى توصيف اسرائيلى‌ها واژه «صهيونيست» را به کار مى‌برند. مثلا چند روز بعد از سخنرانى اوباما، محمود احمدى‌نژاد رئيس‌جمهور ايران در يک مناظره انتخاباتى گفت «من دوست ندارم آنها را اسرائيلى خطاب کنم. رهبران آنها آنقدر کثيف هستند که اگر خود را در پاک‌ترين آب‌ها بشويند همچنان آلوده‌اند.» (نقل به مضمون)
از مشعل پرسيدم که آيا اسرائيل خطاب کردن اين رژيم به معناى به رسميت شناختن غيررسمى آنهاست؟ او جواب داد: «اين طور نتيجه‌گيرى نکنيد... بگذاريد فلسطينى‌ها دولت مستقل‌شان را تشکيل بدهند... بعد مى‌توان از آنها پرسيد که چه کسى را به رسميت مى‌شناسند و چه کسى را به رسميت نمى‌شناسند.»
به هر حال چون مشعل اين سخنان را در نشستى خصوصى گفته – برخلاف ديدگاه‌هاى رسمى حماس – هنوز معلوم نيست بايد آن را جدى گرفت يا نه. در مورد معناى اين تغيير لحن ديدگاه‌هاى متفاوتى وجود دارد. ممکن است پس از حمله اخير اسرائيل به غزه بعضى از رهبران فلسطينى به اين نتيجه رسيده باشند که بايد به نوعى مماشات با اسرائيل پناه ببرند. شايد هم مشعل حالا که بنيامين نتانياهوى افراط‌گرا در اسرائيل به قدرت رسيده مى‌خواهد جهان را متوجه تفاوت‌هاى دو طرف ماجرا بکند. دليل تغيير لحن مشعل هر چه باشد يک نکته کاملا مشخص است: بى‌ميلى غرب در مذاکره با حماس عقلانى نيست و بايد به پايان برسد.
ما در طبقه دوم دفتر حماس در محله‌اى آرام در دمشق ملاقات کرديم. مشعل که مردى خوش‌تيپ و آرام با موهايى جوگندمى است، زير پرچم‌هاى فلسطين و حماس نشسته بود. در مورد واکنش او به سخنرانى اوباما پرسيدم. مشعل نسبت به سخنان رئيس‌جمهورى آمريکا مشکوک بود. او با اينکه به لحن تازه اوباما اذعان دارد اما مى‌گويد که بايد ديد دولت آمريکا براى توقف شهرک‌سازى‌ها بر رژيم اسرائيل فشار مى‌آورد يا نه. (چون اين شهرک‌ها در مناطق اشغالى و در خاک فلسطين ساخته مى‌شوند.) مشعل گفت: «آمريکا در فشار آوردن بر کشورها در سراسر جهان پرسابقه‌اند. چرا فقط در اين مورد خاص آمريکا بر اين رژيم فشار نمى‌آورد و دخالت نمى‌کند؟»
از مشعل در مورد گام‌هايى که او مى‌خواهد به سمت صلح بردارد مى‌پرسم، مى‌گويد: «ابتکار صلح را بايد حزبى بدهد که منابعى در اختيار داشته باشد. ما منابعى در اختيار نداريم. همه چيز را از ما گرفته‌اند.» او پيشنهاد قبلى خود را تکرار مى‌کند: مذاکره با اسرائيل بر اساس اصل عقب‌نشينى آنها به آن سوى مرزهاى پيش از جنگ 1967. در مورد به رسميت شناختن رسمى اسرائيل از او مى‌پرسم. او جواب مى‌دهد: «چه کسى بيشتر به اين به رسميت شناختن نياز دارد؟ اسرائيل که زرادخانه اتمى دارد، قدرتى بزرگ است و همه منابع را در اختيار دارد... يا مردم فلسطين؟ بايد به قربانى توجه کرد يا صياد؟ به سرکوب‌کننده يا سرکوب شونده.» از مشعل درباره حملات حماس به غيرنظاميان اسرائيلى مى‌پرسم و او اين مساله را دفاع فلسطنيان از خود توصيف مى‌کند.
مشعل تاکنون آشکارا هيچ پيشنهاد يا امتيازى به اوباما نداده است. او در واقع مشکلات ديگرى جز صلح با اسرائيل دارد. غزه که تحت کنترل جنبش حماس است در آستانه فاجعه انسانى است. اسرائيل غزه را در محاصره کامل قرار داده و مايحتاج اساسى به مردم نمى‌رسد. با وجود درخواست‌هاى هيلارى کلينتون وزيرخارجه ايالات‌متحده مردم غزه هنوز سرمايه و منابع کافى براى بازسازى شهر جنگ زده‌شان را به دست نياورده‌اند. (البته خود آمريکايى‌ها دولت فلسطين به رهبرى حماس را تحت تحريم قرار داده‌اند.) به علاوه درگيرى با فتح همچنان ادامه دارد. پس از درگيرى‌هاى خونين ميان دو طرف حالا گروه فتح کنترل کرانه غربى را در دست دارد و حماس در غزه حکومت مى‌کند و پس از چند ماه آرامش در طول هفته‌هاى اخير درگيرى‌هايى ميان طرفين به وجود آمده است. بدون ترديد پيش از آنکه گفت‌وگوها ميان اسرائيلى‌ها و فلسطينيان آغاز شود بايد فلسطينيان با هم به توافق برسند.
تا وقتى شرايط کنونى ادامه پيدا کند و غرب حماس را به رسميت نشاسد، حماس حاضر به مذاکره يا معامله نيست. به همين خاطر با تداوم شرايط فعلى، هر چقدر هم اوباما حرف بزند، دستيابى به صلح ممکن است. تا زمانى که آمريکا با هر دو طرف مذاکره نکند ميانجيگران نمى‌توانند دست به کارى بزنند. حالا زمان مذاکره با حماس است. ترديد نکنيد.
منبع: روزنامه اعتماد ملی
از مشعل پرسيدم که آيا اسرائيل خطاب کردن اين رژيم به معناى به رسميت شناختن غيررسمى آنهاست؟ او جواب داد: «اين طور نتيجه‌گيرى نکنيد... بگذاريد فلسطينى‌ها دولت مستقل‌شان را تشکيل بدهند... بعد مى‌توان از آنها پرسيد که چه کسى را به رسميت مى‌شناسند و چه کسى را به رسميت نمى‌شناسند.»
به هر حال چون مشعل اين سخنان را در نشستى خصوصى گفته – برخلاف ديدگاه‌هاى رسمى حماس – هنوز معلوم نيست بايد آن را جدى گرفت يا نه. در مورد معناى اين تغيير لحن ديدگاه‌هاى متفاوتى وجود دارد. ممکن است پس از حمله اخير اسرائيل به غزه بعضى از رهبران فلسطينى به اين نتيجه رسيده باشند که بايد به نوعى مماشات با اسرائيل پناه ببرند. شايد هم مشعل حالا که بنيامين نتانياهوى افراط‌گرا در اسرائيل به قدرت رسيده مى‌خواهد جهان را متوجه تفاوت‌هاى دو طرف ماجرا بکند. دليل تغيير لحن مشعل هر چه باشد يک نکته کاملا مشخص است: بى‌ميلى غرب در مذاکره با حماس عقلانى نيست و بايد به پايان برسد.
ما در طبقه دوم دفتر حماس در محله‌اى آرام در دمشق ملاقات کرديم. مشعل که مردى خوش‌تيپ و آرام با موهايى جوگندمى است، زير پرچم‌هاى فلسطين و حماس نشسته بود. در مورد واکنش او به سخنرانى اوباما پرسيدم. مشعل نسبت به سخنان رئيس‌جمهورى آمريکا مشکوک بود. او با اينکه به لحن تازه اوباما اذعان دارد اما مى‌گويد که بايد ديد دولت آمريکا براى توقف شهرک‌سازى‌ها بر رژيم اسرائيل فشار مى‌آورد يا نه. (چون اين شهرک‌ها در مناطق اشغالى و در خاک فلسطين ساخته مى‌شوند.) مشعل گفت: «آمريکا در فشار آوردن بر کشورها در سراسر جهان پرسابقه‌اند. چرا فقط در اين مورد خاص آمريکا بر اين رژيم فشار نمى‌آورد و دخالت نمى‌کند؟»
از مشعل در مورد گام‌هايى که او مى‌خواهد به سمت صلح بردارد مى‌پرسم، مى‌گويد: «ابتکار صلح را بايد حزبى بدهد که منابعى در اختيار داشته باشد. ما منابعى در اختيار نداريم. همه چيز را از ما گرفته‌اند.» او پيشنهاد قبلى خود را تکرار مى‌کند: مذاکره با اسرائيل بر اساس اصل عقب‌نشينى آنها به آن سوى مرزهاى پيش از جنگ 1967. در مورد به رسميت شناختن رسمى اسرائيل از او مى‌پرسم. او جواب مى‌دهد: «چه کسى بيشتر به اين به رسميت شناختن نياز دارد؟ اسرائيل که زرادخانه اتمى دارد، قدرتى بزرگ است و همه منابع را در اختيار دارد... يا مردم فلسطين؟ بايد به قربانى توجه کرد يا صياد؟ به سرکوب‌کننده يا سرکوب شونده.» از مشعل درباره حملات حماس به غيرنظاميان اسرائيلى مى‌پرسم و او اين مساله را دفاع فلسطنيان از خود توصيف مى‌کند.
مشعل تاکنون آشکارا هيچ پيشنهاد يا امتيازى به اوباما نداده است. او در واقع مشکلات ديگرى جز صلح با اسرائيل دارد. غزه که تحت کنترل جنبش حماس است در آستانه فاجعه انسانى است. اسرائيل غزه را در محاصره کامل قرار داده و مايحتاج اساسى به مردم نمى‌رسد. با وجود درخواست‌هاى هيلارى کلينتون وزيرخارجه ايالات‌متحده مردم غزه هنوز سرمايه و منابع کافى براى بازسازى شهر جنگ زده‌شان را به دست نياورده‌اند. (البته خود آمريکايى‌ها دولت فلسطين به رهبرى حماس را تحت تحريم قرار داده‌اند.) به علاوه درگيرى با فتح همچنان ادامه دارد. پس از درگيرى‌هاى خونين ميان دو طرف حالا گروه فتح کنترل کرانه غربى را در دست دارد و حماس در غزه حکومت مى‌کند و پس از چند ماه آرامش در طول هفته‌هاى اخير درگيرى‌هايى ميان طرفين به وجود آمده است. بدون ترديد پيش از آنکه گفت‌وگوها ميان اسرائيلى‌ها و فلسطينيان آغاز شود بايد فلسطينيان با هم به توافق برسند.
تا وقتى شرايط کنونى ادامه پيدا کند و غرب حماس را به رسميت نشاسد، حماس حاضر به مذاکره يا معامله نيست. به همين خاطر با تداوم شرايط فعلى، هر چقدر هم اوباما حرف بزند، دستيابى به صلح ممکن است. تا زمانى که آمريکا با هر دو طرف مذاکره نکند ميانجيگران نمى‌توانند دست به کارى بزنند. حالا زمان مذاکره با حماس است. ترديد نکنيد.
منبع: روزنامه اعتماد ملی
نظر شما :