نقدی بر سیاست خارجی دولت نهم

سخنان دو نامزد اصلاح طلب در نقد سیاست خارجی دولت نهم گویای وضعیت موجود جایگاه ایران در صحنه بین المللی است. اگر بخواهیم نقدی منصفانه از عملکرد دولت نهم در روابط خارجی در طول چهار سال گذشته داشته باشیم بی شک باید اقدامات عمده دولت نهم در زمینه سیاست خارجی که درابتکارات رییس دولت تجلی یافته و در طول 30 ساله جمهوری اسلامی ایران بی سابقه بوده است را مورد بررسی دقیق قرار داده و منافع و مضار آن را برای امنیت ملی و پرستیژ کشور در جهان مشخص نماییم.

 برداشتن گامهای نو و شجاعانه توسط دولتمردان در کلیه زمینه ها از جمله در حوزه سیاست خارجی امری مطلوب و در برخی موارد ضروری است. نکته مهم و حیاتی در این خصوص بررسی دقیق،کارشناسانه و غیراحساسی قبل ازانجام هر ابتکار است. در زمینه سیاست خارجی این موشکافی ها و ریز بینی ها دوچندان می شود زیرا در این وضعیت موضوع امنیت ملی به میان می آید که در صورت حاد شدن اوضاع می تواند تمامیت ارضی کشورها را نیز به مخاطره افکند. تاریخ معاصر جهان گواه این مدعاست که چگونه اقدامات نسنجیده برخی رهبران باعث به وجود آمدن جنگ ها شده است. در همسایگی ما، تصمیم عجولانه و نسنجیده صدام در تجاوز به ایران و کویت تبعات دردناکی را برای مردم آن کشورحتی تا امروز به همراه داشته است.

ابتکارات و حرکات جدید دولت نهم در حوزه سیاست خارجی را می توان به چند موضوع ذیل تقسیم کرد:

1- استفاده از ادبیات خارج از عرف دیپلماتیک. کاغذ پاره خواندن قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و بیان اینکه آن قدر قطعنامه بدهید تا قطعنامه دانتان پاره شود یک نمونه از این نوع گفتاراست. این که مقامات کشورها نسبت به نظام حاکم بر جهان انتقاد داشته و به صراحت این انتقادها را مطرح کنند از حقوق کشورهاست. اما بهره گیری از ادبیاتی خاص که در شان جمهوری اسلامی و فرهنگ غنی چند هزار ساله ایرانی-اسلامی ما نیست تنها به وجهه کشورمان خدشه وارد می کند.

 2- طرح موضوع هولوکاست که علاوه بر مستمسک قرار گرفتن برای مظلوم نمایی صهیونیست ها آثار بسیاری منفی برای کشورمان در بر داشته است. طرح چنین موضوعی که حتی از سوی گروه های فلسطینی نیز دنبال نمی شود تنها منجر به فشار بیشتر قدرت ها بر کشورمان شده است. بعد از گذشت چند سال از طرح اولیه این موضوع، هنوز منطق مطرح شدن این مبحث توسط رییس دولت نهم روشن نیست.

 3- شرکت در اجلاس های منطقه ای و بین المللی مانند اجلاس شورای همکاری خلیج فارس و دوربان 2 که به غیر از زیان نتیجه ای برای کشور به همراه نداشته است. البته این بدان معنا نیست که در اجلاس های بین المللی حضور نداشته باشیم. مشارکت فعال در مجامع بین المللی ضروری است. اما این امر بدیهی لزوما در همه مواقع صادق نیست. آیا برای ما افتخار است که در اجلاسی شرکت کنیم که نام ناقص خلیج فارس را یدک می کشد و قطعنامه ضد ایرانی در آن تصویب می شود؟ اگر شرکت ما در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس مثبت بود، چرا در اجلاس سال بعد از ما دعوت نشد و به جای آن وزیر خارجه دولت میزبان سخنان سخیف علیه کشورمان به کار برد؟ آیا برای ما مایه مباهات است که در اجلاس دوربان 2 شرکت کنیم تا به نماینده کشورمان و در حقیقت به تمامی مردم ایران توهین شود؟

 4- ارسال نامه برای روسای جمهور آمریکا که بی پاسخ مانده است. در حالی که پیش بینی عدم ارسال پاسخ از سوی آمریکایی ها کار چندان دشواری نبوده است، چرا دست به چنین کاری زده شد؟ علاوه بر این، اشتیاق رییس دولت نهم برای انجام مناظره و گفتگو با مقامات آمریکا که در چندین مصاحبه با خبرنگاران از جمله خبرنگاران آمریکایی عنوان شد نیز بی پاسخ مانده است.

5- طرح موضوع نقش ایران در مدیریت جهانی. در حالی که کشورمان با تحریم سازمان ملل روبروست و با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کند طرح چنین موضوعی در داخل و خارج     از کشور جدی گرفته نشده و از آن بیشتربه یک شعار تبلیغاتی تعبیر شده است.

 البته روشن است که در طول چند سال گذشته کارشناسان برجسته وزارت امور خارجه قدم های مثبتی را برای پیشبرد اهداف کشورمان برداشته اند. اما واقعیت این است که ابتکارات پنج گانه فوق الذکر که در منطقه و جهان با عکس العمل منفی بسیاری روبرو شده است کارهای مثبت انجام شده در زمینه سیاست خارجی را نیز تحت الشعاع خود قرار داده است.

 متانت در گفتار و رفتار و ذکاوت و تیزهوشی در برخورد با دیگران و بهانه به دست دشمنان ندادن از آموزه های دینی ماست. خطوط اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که توسط امام راحل و مقام معظم رهبری تعیین شده به ما می آموزد که از ماجرا جویی دوری جسته و در عین استوار بودن بر مواضع خود مرعوب قدرت ها نشده و دررفتار با حتی دشمنان خود از حریم اخلاق خارج نگشته و با ارائه منطقی قوی کار خود را به پیش ببریم. دولت نهم هنوز پاسخ روشنی به این که چگونه سیاست هایش در زمینه موارد پنج گانه با اصول عزت، حکمت و مصلحت سازگاری داشته نداده است.