همه نفت ونزوئلا

دولت ونزوئلا از آغاز فعالیت خود برای در اختیار گرفتن کنترل پروژه‌های خدمات نفتی شرکت‌های خصوصی شامل گروه شرکت‌های ویلیامز آمریکا خبر داد. این در حالی است که هوگو چاوز، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در حال افزایش کنترل خود بر صنعت نفت این کشور است.

هوگو چاوز پس از پيروزى در رفراندوم ماه فوريه سال جارى با قدرت بيشترى طرح‌هاى ملى شدن صنايع در ونزوئلا را به اجرا گذاشته است.

شرکت‌های خدمات نفتی میلیاردها دلار از شرکت دولتی نفت ونزوئلا طلبکار هستند ولی این شرکت می‌گوید کاهش بهای نفت به این معنی است که آنها بهای زیادی را برای عرضه خدمات درخواست می‌کنند.

این اقدام دولت در پی ماه‌ها بحث و گفت‌وگو میان شرکت ملی نفت ونزوئلا (پی.دی.وی.اس.ای) و پیمانکاران نفتی درباره میلیاردها دلار بدهکاری‌های پرداخت نشده‌ای بود که تاکنون بر روی هم انباشته شده است. این مسئله در حالی روی داد که کاهش بهای نفت در سال 2008 میلادی این شرکت را تحت فشار بسیار زیادی به خاطر پایین آمدن میزان جریان نقدی قرار داد.

بر پایه این گزارش، پارلمان ونزوئلا روز پنج شنبه گذشته (17 اردیبهشت) قانونی را تصویب کرد که به موجب آن اجازه می‌داد کنترل گروهی ازشرکت‌های ارائه دهنده خدمات در اختیار دولت قرار بگیرد که این مسئله باعث نگرانی شرکت های بزرگ ارائه دهنده خدمات نفتی شده است.

مخالفان این طرح نگران 858/7 میلیارد دلار بدهکاری دولت به این شرکت‌های خصوصی هستند.

اين اولين اولين بارى نيست که دولت ونزوئلا طرح‌هايى را به منظور ملى کردن صنايع مرتبط با بخش انرژى مطرح مى‌کند، در سال 2007 نيز تعدادى از کمپانى‌هاى خارجى که در بخش انرژى فعاليت مى‌کردند ملى اعلام شدند.

با اين حال تا کنون ملى شدن صنعت نفت ونزوئلا محدود به بخش توليدات و استخراج بوده است. اما با اجراى لايحه اخير دولت در مجلس ملى ونزوئلا بخش بيشترى از صنعت نفت اين کشور تحت نظارت دولت قرار خواهد گرفت.

رئیس‌جمهور سوسیالیست ونزوئلا اعلام کرد که این حرکت می‌تواند شرکت‌های نفتی کشور را آزاد کند و آنها را از خطر سرمایه‌داری نجات دهد. وی همچنین خاطر نشان کرد که این مسئله می‌تواند رفاه عمومی را به مردم بازگرداند.

این اقدام 8 هزار نیروی کار شرکت‌های خصوصی و تاسیسات آنها از جمله صدها کشتی و یدک‌کش و چندین بندر را در اختیار دولت قرار می‌دهد.
چاوز معتقد است که این اقدام موجب کاهش هزینه های 700 میلیارد دلاری برای کشور خواهد شد و توسعه را به همراه خواهد داشت.
اما محققان معتقدند که واقعیت چیز دیگری است. با این اقدام هوگو چاوز ناگهان کنترل حدود 60 شرکت داخلی و خارجی را برعهده گرفت.

تاکنون آمار دقیقی از کسانی که با این اقدام چاوز به جرگه بیکاران ونزوئلایی اضافه خواهد شد در دست نیست اما وضعیت 35 هزار نفری که در این شرکت‌ها به فعالیت مشغول بودند هنوز نامشخص است. اتحادیه کارگری هم هشدار داد که احتمال اخراج برخی از کارگران این شرکت‌ها وجود دارد. رئیس اتحادیه کارگری می‌گوید که تنها 8 هزار نفر از این تعداد دوباره جذب خواهند شد و هنوز معلوم نیست 22 هزار کارگر دیگر چه خواهند شد.

مشکل دیگری که این طرح به همراه دارد این است که بیرون رفتن حدود 60 شرکت خدمات نفتی احتمال کاهش تولید نفت در ونزوئلا را به همراه خواهد داشت، چراکه شرکت ملی نفت ونزوئلا ظرفیت کافی برای انجام تمام فعالیت هایی که این شرکت‌ها انجام می‌دادند را ندارد.

این حرکت در حالی انجام می شود که برخی از محققان بر این باورند که میزان صادرات نفت ونزوئلا برای اولین بار در 20 سال گذشته به زیر 2 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

از سوی دیگر احتمال دارد که دولت چاوز نتواند از عهده استخراج در میدان نفتی کارابوبو برآید، چرا که شرکت ملی نفت ونزوئلا ظرفیت و بودجه کافی برای انجام این کار را ندارد و ممکن است این پروژه تا مدت‌ها مسکوت بماند.

چاوز اول مارس 2007 بازپس گيرى و ملى کردن فعاليت هاى ميدان نفتى اورينوکو را اعلام کرد. اين منطقه يکى از بزرگترين ذخاير نفتى جهان را در خود جاى داده است. وى براى اين کار تظاهرات به راه انداخت و نظاميان را براى در اختيار گرفتن کنترل شرکت هاى نفتى در محل مستقر کرد، اگرچه ضرورتى نداشت: از طريق توافق هاى دوستانه با 11 شرکت از 13 شرکت چندمليتى که در منطقه فعاليت مى کردند، دستور تشکيل شرکت هاى مشترک که کشور ونزوئلا دست کم 51 درصد از سهام آن را در اختيار داشته باشد، صادر شد.

چاوز همچنان محبوبیت بالایی در ونزوئلا دارد و بخشی از این محبوبیت به دلیل هزینه کردن درآمدهای نفتی در برنامه‌های اجتماعی است.
این حرکت در حالی انجام می شود که برخی از محققان بر این باورند که میزان صادرات نفت ونزوئلا برای اولین بار در 20 سال گذشته به زیر 2 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
ونزوئلا ذخایر نفتی زیادی دارد و بزرگترین صادرکننده نفت خام در نیمکره غربی است.

هوگو چاوز با هدف بهبود وضعیت رفاهی مردمان کشورش و کاهش اختلاف شدید طبقاتی برنامه‌های مبتکرانه‌ای را در اقتصاد ونزوئلا به اجرا درآورده است. موفقیت این برنامه‌ها به تحول چشمگیری در زندگی جمعیت فقیر ونزوئلا منجر شده‌ و او را به صورت قهرمان ملی مردم آمریکای لاتین درآورده‌است. از اصلاحات چاوز در اقتصاد ونزوئلا می‌توان به این موارد اشاره کرد:
 -ملی کردن برخی از صنایع بزرگ و پربازده 
 -کاهش قدرت شرکت‌های چندملیتی و محدودیت در فعالیت‌های آن‌ها 
 -ساختن صدها هزار خانه ارزان قیمت در نقاط مختلف کشور و واگذاری آن‌ها به مردم 
 -مبادله پایاپای نفت مهمترین منبع درآمد ارزی ونزوئلا با محصولات و خدمات کشورهای وارد کننده نفت. به عنوان مثال ونزوئلا در ازای نفتی که در اختیار کوبا قرار می‌دهد، از پزشکان و معلمان کوبایی برای توسعه کشور استفاده می‌کند. 
 -افزایش روابط اقتصادی با ایالات متحده امریکا، به طوری که امریکا با اختلاف بسیار زیادی به مهمترین شریک تجاری این کشور تبدیل شده‌است.

از سوی دیگر نبود رقیب جدی برای چاوز در عرصه سیاسی سبب شده است وی بتواند سیاست‌های خود را بدون مخالفت‌های جدی اجرا کند.
در میان شکرت‌های بین‌المللی حاضر در ونزوئلا شرکت‌هاى امريکايى اکسون موبيل و کونوکو فيليپس از پذيرفتن نظام جديد امتناع و روند داورى در دادگاه هاى بين المللى را آغاز کردند.