رجوع به تک تک کشورهای عربی پیرامون نام خلیج فارس

گفتاری از دکتر محمدعلی مهتدی، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل جهان عرب برای دیپلماسی ایرانی:

مسئله تغییر نام خلیج فارس و نهادن نام مجعول خلیج عربی به جای آن در اوایل دهه 60 میلادی صورت گرفت. این کار را نخستین بار جمال عبد الناصر رئیس جمهور مصر و عبد الخالد حسونه دبیر کل وقت اتحادیه عرب انجام دادند.

این اقدام به عنوان اعتراضی در برابر سیاست های شاه ایران نسبت به پیمان سنتو (بغداد) و سیاست های حمایتی او از اسرائیل و مخالفت با جناح انقلابی جهان عرب بود. اشتباهی بود که جمال عبدالناصر مرتکب شد و تصور کرد که با تغییر نام خلیج فارس می توانند سیاستی را تغییر دهند در حالی که مسئله نام خلیج فارس ربطی به سیاست های پهلوی دوم نداشت ضمن آنکه در کلیه  کتب درسی و تاریخی کشورهای عربی نیز تا آن زمان خلیج فارس مطرح بود.

حتی در فرهنگ عربی المنجد خلیج فارس دیده می شد و شخص جمال عبدالناصر نیز پیش از سال 1964 در نطق ها و سخنرانی هایش نام خلیج فارس را بکار می برد و این شعار وی خطاب به جهان عرب معروف است که " عند المحیط الاطلسی الی خلیج الفارسی": از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس.

 از زمان اشتباه عبدالناصر در تغییر نام خلیج فارس، نام جدید وارد کتب درسی و تاریخی جهان عرب شد و اکنون نسل کنونی در کشورهای عربی نمی داند که نام اصلی این دریا، خلیج فارس است نه خلیج عربی، بر این اساس در میان نسل فعلی جهان عرب این تصور ایجاد شده است که ایران به دنبال تغییر نام این خلیج از عربی به فارسی است.

نام تاریخی و حقیقی خلیج فارس باید با آگاهی دادن به نسل امروز جهان عرب و تبلیغات جای خود را پیدا کند، نسل امروز این کشورها با مراجعه به کتب فرانسوی و انگلیسی نیز می تواند نام اصلی را جستجو کند.

عربستان و نام خلیج فارس
نکته دیگری که در ارتباط با تغییر نام خلیج فارس مطرح است حقی است که عربستان سعودی در این باره برای خود قائل است؛ این کشور حق ندارد به نیابت و یا به نام کشورهای عربی در این مورد اظهار نظر کند، اکنون بسیاری از کشورهای عربی مانند لبنان، عمان و برخی دیگر بحثی در ارتباط با نام خلیج فارس ندارد و در بسیاری از موارد این نام را بکار می برند اما این عربستان سعودی است که به تنهایی منادی نام خلیج عربی است. این کشور نماینده کشورهای عربی نیست و اگر قصد دارد به عنوان مثال در بازی های همبستگی کشورهای اسلامی شرکت نکند مربوط به خودش است اما حق ندارد از جانب دیگر کشورهای اسلامی تغییر نام خلیج فارس را پیش شرط حضور کشورهای عربی در این بازی ها کند.

به نظر می رسد که اصرار پادشاهی سعودی بر تغییر نام خلیج فارس در چهارچوب حملات تبلیغاتی است که اخیرا مصر و عربستان و دیگر کشورهای به اصطلاح میانه روی جهان عرب - که حامی سیاست های امریکا در منطقه هستند- به ایران آغاز کرده اند.

این کشورها قصد دارند از مسئله نام خلیج فارس به عنوان یک بهانه برای تبلغاتی منفی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند، به نظر می رسد که ایران در برابر این حرکات منفی تبلیغاتی می تواند به طور جداگانه موضع هر یک از کشورهای عربی را در ارتباط با نام خلیج فارس جویا شود.
 
در هر حال نمی توان عربستان سعودی را نماینده تام الاختیار کلیه کشورهای عربی دانست، حال باید دید که عربستان سعودی به چه دلیل خود را نماینده کشورهای عربی می داند و به نمایندگی از آنها خواهان تغییر نام خلیج فارس و بکاربردن نام خلیج عربی است.

 با این حال نکته حائز اهمیت آن است که ایران به هیچ عنوان نمی تواند از بکارگیری نام خلیج فارس خودداری کند.