سالگرد جنگ اول خليج فارس
خبرگزارى دانشجويان ايران (ايسنا) در گزارشى به سالروز جنگ اول خليج فارس که به دنبال حمله صدام حسين به کويت صورت گرفت، پرداخته است.
بيش از 100 هزار سرباز عراقى با حمايت 700 دستگاه تانک ارتش اين کشور در ساعات اوليه دوم آگوست 1990 به کويت حمله کردند.
دوم آگوست، مصادف است با سالگرد حمله نظامى ارتش عراق به کويت که از آن به عنوان "جنگ خليج فارس" ياد مى‌شود.
پايان جنگ عراق عليه ايران همراه بود با بروز تنشى جدى در روابط عراق با کويت.
دليل حمله عراق به کويت بدهى 30 ميليارد دلارى عراق و تلاش صدام براى بازسازى اقتصاد عراق بود که در جنگ تحميلى عليه ايران نابود شده بود.
صدام معتقد بود چون جنگ عليه ايران به سود کشورهاى عربى حوزه خليج فارس بود، دول عربى بايد بدهى 30 ميليارد دلارى عراق را ببخشند؛ کويت زير بار نرفت و اين امر همراه با سابقه‌ى درگيرى‌هاى ارضى، تشنج با کويت را تا حد جنگ و حمله‌ى نظامى بالا برد.
صدام که در پى جمع‌آورى پول براى ساخت مجدد عراق بود، به کشورهاى صادرکنند‌ه نفت فشار آورد تا کمى از توليد خود بکاهند تا قيمت نفت بالاتر رود. کويت از کاهش توليد نفت سر باز زد.
اين کشور همچنين پيشگام کشورهاى مخالف کاهش توليد نفت در اوپک شد. کويت مقادير زيادى نفت استخراج مى‌کرد تا بهاى نفت را پايين نگه دارد، در حالى که عراق براى بازپرداخت بدهى‌هاى خود نياز به فروش نفت به قيمت بالا داشت.
در همين زمان بود که صدام مخالفت خود را با خطوط مرزى عراق-کويت نشان داد. دليل او اين بود که اين وضعيت باعث جدايى عراق از دريا مى‌شود. ملى‌گرايان عراقى نيز دست‌کم به مدت نيم قرن بر اين نکته پافشارى مى‌کردند که کويت از ديرباز بخش لاينفک عراق بوده و تنها زمانى موجوديت مستقلى پيدا کرده که امپرياليست‌هاى بريتانيايى اراده کرده‌اند.
ذخاير نفتى کويت نيز خود باعث افزايش تنش در منطقه بود. اين ذخاير تقريبا با ذخاير نفت عراق برابر بودند.
در زمان حمله ارتش عراق به کويت، جنگنده‌هاى عراقى اهداف مورد نظرشان را در پايتخت کويت مورد هدف قرار دادند و نيروهاى ويژه‌ى عراقى در وزارت دفاع و کاخ امير کويت مستقر شدند. جاده‌ها در کويت مسدود شده بود و غارت اموال عمومى اين کشور ثروتمند به امرى متداول تبديل شد.
حمله عراق به کويت باعث صدور محکوميت‌هاى گسترده و قاطع از طرف رهبران جهان شد.
شوراى امنيت سازمان ملل در جلسه‌ى فوق‌العاده‌اى خواستار خروج فورى و بدون قيد و شرط نيروهاى عراقى از کويت شد.
اين در حالى بود که مقامات عراق هشدار داده بودند اگر هر کشورى قصد داشته باشد حمله‌ى عراق به کويت را به چالش بکشاند، کويت را به قبرستان تبديل خواهند کرد.
مارگارت تاچر، نخست وزير وقت انگليس حمله‌ى ارتش عراق به کويت را غير قابل قبول توصيف کرد.
جورج بوش پدر، رييس جمهور آن زمان آمريکا نيز اين حمله را محکوم و آن را يک اقدام تهاجمى آشکار از طرف عراق توصيف کرد.
اين در حالى است که گزارش‌هايى وجود دارد مبنى بر اينکه آمريکا از حمله عراق به کويت اطلاع داشته و با عدم مخالفت خود با اين حمله به نوعى به آن چراغ سبز نيز نشان داده است.
صدام در تاريخ 25 ژوئيه 1990 (نزديک به يک هفته قبل از حمله) طى يک ملاقات اضطرارى با آوريل گلاسپى، سفير آمريکا در عراق تمايل خود را براى ادامه گفت‌وگوها با کويت بر سر اختلافات موجود ابراز داشته بود. دولت آمريکا در اين ميان اعلام کرده بود که آنها نسبت به اختلافات مرزى عراق و کويت بى‌طرف مى‌مانند و خود را وارد ماجرا نخواهند کرد.
در زمان اين حمله کويت خواستار کمک‌هاى بين‌المللى به اين کشور شد اما در آن برهه‌ى زمانى پيشنهاد اقدامى نظامى از طرف غرب عليه عراق وجود نداشت.
حمله به کويت توسط عراق و اقدام پس از آن آمريکا و متحدانش عليه عراق که با نام "جنگ خليج فارس" شناخته شده است، يک مناقشه بزرگ ميان کشور عراق و کويت بود که باعث شد کويت هفت ماه توسط نيروهاى عراقى تصرف شود و اين امر باعث دخالت مستقيم نظامى توسط نيروهاى تحت امر آمريکا شد.
اهميت اين جنگ از آن جهت درخور تامل بوده است که برخى از تحليلگران سياسى وقوع آن را به عنوان يکى از نقاط عطف تداوم حضور نظاميان ساير کشورهاى جهان از جمله آمريکا در خليج فارس براى سال‌هاى متمادى ذکر کرده‌اند.
آن‌چه که بديهى است اين است که خليج فارس، جداى از منابع سرشار اقتصادى‌اش، همواره به عنوان عرصه‌ى سياسى مناسب و ارزشمند براى بسيارى از کشورهاى اروپايى و غربى از جمله آمريکا بوده تا فرصتى براى به نمايش گذاشتن قدرت سياسى‌شان داشته باشند.
طى حمله دوم آگوست 1990 به کويت ظرف دو روز جنگ شديد اکثر نيروهاى مسلح کويت يا توسط گارد رياست جمهورى صدام از پاى درآمدند و يا به عربستان گريختند.
در ساعات اوليه دوم آگوست چهار لشگر از گارد رياست جمهورى صدام و يگان‌هاى نيروهاى امنيتى عراق يک حمله‌ى گسترده را عليه شهر کويت ترتيب دادند.
تهاجم عراق به کويت با تحريم‌هاى اقتصادى سازمان ملل عليه عراق همراه بود و دخالت نظامى بين‌المللى در ژانويه 1991 آغاز شد که باعث پيروزى‌هاى گسترده براى نيروهاى ائتلافى شد، به طوريکه اين نيروها توانستند با کمترين تلفات نيروهاى عراقى را از کويت خارج کنند.
همچنين در همين جنگ بود که عراق موشک‌هايى را عليه اهدافى در عربستان و اسراييل شليک کرد.
اقدامات نيروهاى ائتلافى در زمان عمليات "طوفان صحرا" در 17 ژانويه 1991 آغاز شد و 34 کشور نيروهايى را به منطقه اعزام کردند.
اين در حالى بود که چند ساعت پس از حمله عراق به کويت، مقامات آمريکايى از شوراى امنيت سازمان ملل درخواست کردند که نشستى فوق‌العاده در مورد اين حمله برگزار کند.
شوراى امنيت سازمان ملل نيز در قطعنامه 660 ضمن محکوم کردن حمله عراق به کويت خواستار خروج فورى نيروهاى عراقى از اين کشور شد.
در سوم آگوست نيز اتحاديه عرب قطعنامه‌اى را در اين اتحاديه تصويب کرد.
در قطعنامه‌ى اتحاديه عرب حل اين مناقشه در اين اتحاديه خواسته شد و نسبت به دخالت نيروهاى خارجى در اين مناقشه هشدار داده شد.
در ششم آگوست سازمان ملل در قطعنامه 661 تحريم‌هاى اقتصادى را عليه عراق اعمال کرد.
پس از اين قطعنامه شوراى امنيت سازمان ملل و اتحاديه عرب قطعنامه‌هايى درباره‌ى مناقشه‌ى حمله عراق به کويت صادر کردند. يکى از مهمترين اين قطعنامه‌ها، قطعنامه‌ى 678 بود که در 29 نوامبر 1990 صادر شد که در آن ضرب‌الاجل 15 ژانويه 1991 را براى خروج نيروهاى عراقى از کويت تعيين شد.
بسيارى از کشورهاى جهان از جمله آمريکا، استراليا، انگليس، فرانسه، آلمان، ايتاليا، کره جنوبى، اسپانيا و حتى يونان، افغانستان و مراکش نيز نظاميانشان را به اين جنگ اعزام کردند. آمريکا خود به تنهايى نزديک به 700 هزار نظامى به منطقه اعزام کرد و اين در حالى بود که ساير کشورهاى شرکت کننده در اين جنگ تنها 160 هزار نظامى به اين منطقه اعزام کردند که به تنهايى 24 درصد از کل نيروهاى موجود در خليج فارس را تشکيل مى‌دادند.
اهميتى که اين جنگ براى کشورهاى شرکت کننده در آن داشت، آنها را واداشت تا پيش از آغاز آن، متعهد شوند تا هزينه‌هاى هنگفتى را در اين خصوص صرف کنند؛ از جمله از سوى کويت، عربستان و ساير کشورهاى حوزه‌ى خليج فارس و آلمان و ژاپن که در مجموع نزديک به 70 ميليارد دلار در اين جنگ هزينه شد.
پس از پايان جنگ خليج فارس بسيارى از کشورها درخصوص تعديل نيروهايشان در اين منطقه، تصميم گرفتند؛ با اين حال آمريکا همواره بر حضور نظاميانش در اين منطقه‌ى استراتژيک تاکيد داشته است به طورى که تا پيش از اوت سال 2003، اين کشور بيش از 60 هزار نظامى ويژه در منطقه‌ى خليج فارس مستقر کرده بود.
همچنين در زمان همين جنگ بود که بوش پدر نظريه‌ى "نظم نوين جهانى" خويش را مطرح کرد: "موضوع، تنها يک کشور کوچک نيست، هدف ما يک عقيد‌ه تازه است- يک نظم نوين جهانى، نظمى که در آن کشورهاى مختلف تحت يک جنبش گردهم آمده تا به آرزوهاى جهانى بشريت دست يابند." نظريه‌اى که از آن پس بهانه‌اى شد براى حضور طولانى مدت آمريکا در خاورميانه و وقايعى که از آن تاريخ در اين منطقه به وقوع پيوسته است.
نظر شما :