حضور در ناتو برای فرانسه فایده­ای ندارد

نیکولا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه با اعلام تصمیم فرانسه برای عضویت کامل در ساختار ناتو گفت که زمان آن فرا رسیده که بعد از43  سال ما بار دیگر به عضویت ساختار نظامی ناتو در­آییم و بار دیگر با تمام اعضای این  سازمان متحد شویم.

این تصمیم دولت فرانسه با مخالفت حزب مخالف و حتی بعضی از احزاب محافظه‌کار دولت یعنی حزب UMP روبرو شده­است.

سارکوزی در حالی از این تصمیم سخن می­گوید که هنوز پارلمان کشور به تصمیم اتخاد شده رای نداده­است. هرچند اکثریت پارلمان را حزب UMP تشکیل می­دهد ولی در مورد این موضوع دوگانگی زیادی درون حزب وجود دارد.

به سال 1949 باز می­گردیم. فرانسه یکی از بنیانگذاران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است. ناتو پیمانی دفاعی است که دفاع مشترک در صورت هرگونه حمله­ای را تاکید می­کند. پس از چند سال، همپیمانان ناتو ساختار نظامی ناتو را با دستور دو تن از ژنرال­های امریکایی تکمیل کردند. این آغازی است برجنگ سرد و کنار گذاشتن روس­ها. زمانی که در سال 1958 شارل دوگل در فرانسه دوباره به قدرت رسید، تنش­ها افزایش پیدا کرد. در سال 1966، فرانسه تصمیم خود را گرفت: درحالی که به عنوان یک بازی­گر کلیدی همچنان در صحنه حضور داشت، استقلال دفاعی خود را اعلام کرد و از عضویت نظامی در ناتو کنار کشید. از آن دوره فرانسه سیاست خارجی خود را بر پایه گفت­و­گو ­گسترش داد. همین سیاست فرانسه بود که سبب شد در سال 2003 با جنگ عراق مخالفت کند.

اکنون فرانسه دوباره عضویت نظامی خود در ناتو را اعلام کرده­است، احسان نراقی در گفت­وگو با دیپلماسی ایرانی می­گوید این تصمیم برای نزدیکی بیشتر فرانسه با امریکا است. زمانی که شارل دوگل فرانسه را از عضویت نظامی در ناتو جدا کرد، می­خواست قدرت فائقه امریکا دیگر نفوذی در فرانسه نداشته باشد. می­خواست بگوید که ما خودمانیم و نمی­خواهیم برویم زیر بیرق امریکا. چراکه قسمت اصلی پیمان آتلانتیک امریکا است و تاکنون فرماندهان ناتو، افسران عالیرتبه امریکایی بودند. تسلیحات آن نیز بیشتر امریکایی است و امریکا بیش از هر کشور دیگری در تهیه مهمات و مخارج و تجهیرات آن نقش دارد. یعنی در آن دوره دوگل خود را از امریکا جدا کرد و نمی­خواست زیر منت امریکا باشد. فرانسه نمی­خواست در مسائل سیاسی به امریکا وابسته باشد و می­خواست مستقل عمل کند.

برخی معتقدند که سارکوزی قصد دارد از یک استقلال دفاعی منحصر به خود در ناتو استفاده کند. چنین اقدامی می­تواند سرآغاز سیاست­های مستقل دفاعی از طرف اروپا باشد. که البته برای اتحادیه اروپا نکته مثبتی به شمار می­رود.

پس از روی کارآمدن سارکوزی در فرانسه، وی سعی کرد تا بتواند نزدیکی بیشتری با امریکا داشته باشد. البته بیش از آنکه به سیاست­های کلی ایالات متحده علاقه­مند باشد، خواهان نزدیکی به سیاست­های پرتنش جورج بوش بود. در همان دوران نیز سارکوزی می­خواست نشان دهد که در صورتی که جورج بوش از صحنه سیاسی خارج شود، من حضور خواهم داشت. اکنون با روی کار آمدن دولت جدید در امریکا، فرانسه بازی جدیدی را برای خود طراحی کرده­است که عضویت نظامی در ناتو هرچند سمبلیک بخشی از آن است.

احسان نراقی می­گوید غیر از فرانسه اکثر کشورهای اروپایی در پیمان نظامی آتلانتیک حضور داشته و دارند. فرانسه خودش را از این مسئله کنار کشیده بود. البته اقدام اخیر فرانسه بیشتر اقدامی سمبلیک است. پیمان آتلانتیک جز خرج چیز دیگری ندارد. اکنون نیز ناتو حتی در کشورهای اروپای شرقی نیز ایستگاه درست کرده است. این حضور برای فرانسه فایده واقعی ندارد.

هرچند فرانسه در دوره ژاک شیراک (1995)عضو کامل پیمان ناتو شد و در مباحث نظامی از جمله در کوزوو و افغانمستان حضور پیدا کرد، اما این خواسته فرانسوی­ها نیست و در سیاست خارجی فرانسه، مبحثی است که به شدت مورد اختلاف نظر است. چراکه بنا به نظر مقامات فرانسه، عضویت در ناتو به معنی قرارگرفتن زیر چتر امریکاست که برای فرانسوی­های آزاد اندیش قابل درک نیست.

پیمان آتلاتیک شمالی ماه آینده طی مراسمی در فرانسه و آلمان 60 سالگی این پیمان را جشن می­گیرند و انتظار می­رود، باراک اوباما و سایر رهبران عضو ناتو در آن حضور داشته باشند.