چگونه رفتار احترام آمیزی با ایران داشته باشیم؟

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا در اولین گفت و گوی خود با خبرنگاران در تاریخ 27 ژانویه، تکرار کرد که باراک اوباما، رییس جمهور امریکا تصمیم دارد تا روش های مختلف را برای برقراری ارتباط با ایران مورد بررسی قرار دهد. باراک اوباما نیز اعلام کرد که امریکا خواهان گفت و گوی مستقیم با ایران است، وی همچنین تاکید کرد که با زبان احترام با ایران صحبت خواهیم کرد.

همگی ما می دانیم که معنای احترام چیست، اما این را هم باید بدانیم که این چه معنایی برای ایران دارد اگر که بتوانیم با موفقیت مذاکره کنیم.

به عنوان پیش زمینه، ما باید به این درک برسیم که ایرانی ها نسبت به فرهنگ باستانی خود و تجربه طولانی خود در روابط بین الملل احساس غرور می کنند. در تقابل با قدرت های خارجی، رهبران ایرانی و دیپلمات های این کشور انتظار احترام از طرف مقابل را دارند. بنابراین زمانی که ایران با امریکا صحبت می کند انتظار احترام دارد، اما منظور ایران از این احترام چیست؟ این احترام معانی متفاوتی دارد.

اول از همه، احترام به معنای این است که مذاکره کنندگان امریکایی باید حس استقلال ایران را به رسمیت بشناسند. مردم ایران تجاوز، سلطه، حضور و مداخله خارجی را طی سده های مختلف تاریخ تجربه کرده اند و به خاطر دارند. بخشی از هدف انقلاب ایران کوتاه کردن دست امریکا پس از 25 سال بود. در قانون اساسی ایران آمده است استقلال سیاسی ایران و تمامیت ارضی و تاکید کرده است که ایران تسلط خارجی را نمی پذیرد و بر کشورهای دیگر تسلط نخواهد داشت.

معنای دوم احترام این است که امریکا باید بداند که ایران نقش مهم استراتژیکی دارد و یکی از بازیکنان اصلی صحنه خاورمیانه، به خصوص منطقه خلیج فارس، است که خاورمیانه را به آسیای مرکزی و آسیای جنوبی منصل می کند، است. ایران همچنین تاثیری بیشتر از سایر کشورهای منطقه در عراق دارد، جایی که می تواند به امریکا کمک کند تا شرایط را به یک مرحله با ثبات برساند و در افغانستان می تواند به امریکا کمک کند تا علیه طالبان و القاعده بجنگد.

ایرانی ها همچنین بر این باورند که یک قرن پیش از آنکه سیا دولت دموکرات محمود مصدق را در سال 1953 ساقط کرد، امریکا قهرمان ملی گرایی ایران بود. و در واقع چنین بود. به عنوان مثال امریکا به ایران کمک کرد تا طی جنگ جهانی دوم از سلطه شوروی آزاد شود. اما از زمان انقلاب ایران در سال 1979، امریکا به عنوان تنها قربانی ایران معرفی شد.

ایرانی ها از تحریم های ناگفته اقتصادی و دیپلماتیک امریکا، طرفداری از رژیم صدام حسین علیه ایران در جنگ ایران و عراق، مورد حمله قرار دادن هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس که موجب کشته شدن 290 تن شد، اعلام اینکه ایران بزرگترین حامی تروریست است، تهدید نظامی ایران در خصوص تسهیلات هسته ای ایران در نطنر و همکاری در عملیات های مخفی علیه ایران از امریکا آزرده شده است.

چهارم، معنی احترام این است که امریکا باید به صورت آشکارا در مورد آنچه که امریکا، و دوستان و هم پیمانان امریکا علیه ایران انجام داده اند ابراز همدردی کند. باراک اوباما گفته است که از مادرش آموخته که بتواند خود را جای دیگران بگذارد. چنین چیزی برای ایرانی ها مانند یک نغمه خوش آهنگ است. ایرانی ها در زمان بیل کلینتون در آوریل سال 1999 که اعلام کرده بود ایران مورد سو استفاده بسیاری از کشورهای غربی واقع شده است بسیار شادی کرده بودند. او همچنین گفته بود که بعضی مواقع خیلی مهم است که به مردم بگوییم که شما حق دارید که از دست امریکا عصبانی باشید چرا که 50 یا 60 یا 100 یا 150 سال پیش امریکا و یا هم پیمانان این کشور، کشور شما و یا فرهنگ شما را مورد آزار قرار داده اند.

پنجمین و آخرین معنای احترام این است که به عنوان کشوری که قدرت بیشتری از ایران دارد، امریکا باید اولین گام را در راه برقراری ارتباط با این کشور بردارد. چنین عملی به طور کامل با روح امریکایی سازگاری دارد، همان طور که توماس جفرسون در 13 ژانویه سال 1806 در پیام خود به کنگره گفته بود که یک کشور با پایه گذاری یک شخصیت آزاد و بلند همت، می تواند احترام دیگران را به خود جلب کند و دوستانی پیدا کند.