پیروزی اردوغان در داووس

اپیزود اول: غزه اول ژانویه 2009
جنگ در غزه آغاز شده است. تمام توجه جهان به سوی خاورمیانه معطوف است. کشورهای عربی سکوت کرده اند و شرایط روز به روز بحرانی تر می شود. ترکیه به عنوان یکی از معدود کشورهای مسلمان که روابط دیپلماتیک با اسراییل دارد، موضعی سرسختانه در مقابل فجایع غزه اتخاذ می کند. تظاهرات خیابانی، سفرهای مقامات این کشور به مصر و سوریه و گمانه زنی در خصوص آینده روابط ترکیه و اسراییل آغاز می شود. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر، عبدالله گل، رییس جمهور و علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه هر کدام اسراییل را متهم می کنند.

اپیزود دوم: داووس 29 ژانویه 2009
درگیری لفظی میان رجب طیب اردوغان و شیمون پرز باعث می شود تا اردوغان جلسه را ترک کند و اعلام کند که هرگز دیگر در اجلاس داووس شرکت نخواهد کرد. اردوغان به یک قهرمان تبدیل می شود. پوسترهای وی به سرعت در غزه به چاپ می رسند. وی در کشورش با استقبال گرم مردم رو به رو می شود و همه حتی مخالفانش به نوعی وی را تحسین می کنند.

اپیزود سوم: ترکیه، 29 مارس 2009
انتخابات محلی در ترکیه برگزار شده است. حزب عدالت و توسعه در آرامش کامل است. آنها مدت ها پیش پیروزی در این انتخابات را برای خود تضمین شده رقم زده اند. نتایج اعلام می شود و حزب رجب طیب اردوغان خود را برای پیروزی در یک انتخابات پارلمانی دیگر آماده می کند.
 

آنچه روز پنجشنبه در اجلاس داووس اتفاق افتاد، توانست حزب عدالت و توسعه را قدرتمندتر از گذشته به سمت پیروزی در انتخاباتی دیگر در صحنه رقابت های سیاسی ترکیه که امروز چندان نیز پررنگ نیست ببرد.

درگیری لفظی بین رجب اردوغان و شیمون پرز، رییس جمهور اسراییل و پس از آن خروج اردوغان از جلسه اقدامی نمادین برای اعلام اعتراض بر جنایات اسراییل بود که توانست اردوغان را به یک قهرمان در میان تمام آزاداندیشان جهان تبدیل کند.

اما این دست زدن ها به زودی ساکت خواهند شد و در میان دو مسئله باقی می ماند که می تواند در بعد سیاست خارجی بر روی ترکیه تاثیر گذار باشد. در بعد داخلی مسئله کاملا مشخص است و آن امتیازی دیگر برای پیروزی در انتخابات محلی است اما در بعد سیاست خارجی باید ابتدا به این دو سوال پاسخ داد که آیا اردوغان جدال خود با شیمون پرز را ادامه خواهد داد؟ و آیا این مسئله در حد یک جدال لفظی باقی خواهد ماند یا اردوغان در روابط ترکیه با اسراییل نیز تجدید نظر خواهد کرد؟

به نظر نمی رسد که رجب طیب اردوغان بخواهد به سوالات مطرح شده جواب مثبت بدهد. اردوغان می داند که یکی از مهم ترین بن بست های پیش رو در سیاست خارجی کشورش، مسئله قتل عام ارامنه است. وی همچنین می داند که با تصویب لایحه قتل عام ارامنه در کنگره امریکا با مشکلات جدی تری در روابط خود با دنیای غرب به ویژه اتحادیه اروپا مواجه خواهد شد. در امریکا این لابی های اسراییلی هستند که هرگاه این پرونده مطرح می شود با نفوذ خود مانع از تصویب آن می شوند. مسلما اردوغان نمی خواهد که این پایگاه خود را در کنگره امریکا از دست بدهد و یک تنه به جنگ ارامنه ای برود که لابی های بسیار پرنفوذی در امریکا دارند.

از طرف دیگر روابط ترکیه و اسراییل یک روابط استراتژیک است که یکی از پایه های اصلی آن را روابط نظامی و امنیتی تشکیل می دهد، این روابط حتی در زمان جنگ لبنان از بین نرفته است و به نظر نمی رسد که اردوغان بخواهد در چنین شرایطی بحرانی آن را از بین ببرد.

ارتش ترکیه نیز روز گذشته ضمن اعلام حمایت خود از رفتار اردوغان خاطر نشان کرد که قطع روابط با اسراییل به نفع منافع ملی ترکیه نخواهد بود.

بنابراین به نظر نمی رسد که رجب طیب اردوغان بخواهد جدال با شیمون پرز را ادامه دهد و یا حتی در روابط ترکیه با اسراییل تجدید نظر کند. وی این نکته را می داند که تنها در این صورت می تواند همچنان مورد تشویق واقع شود.