افزایش همکاری‌ها، افزایش فشارها
بر اساس این رویکرد دو گانه دیپلماسی و تحریم بود که 1+5 مذاکرات را دنبال می کرد و شورای امنیت، امریکا و کشورهای اروپایی همزمان تحریم‌های مختلف در مورد ایران را بررسی و یا اجرایی می‌کردند...
به طور همزمان با آغاز بکار دولت باراک اوباما رئیس جمهور دموکرات ایالات متحده امریکا، سخن از افزایش احتمال همکاری واشنگتن و تهران در کنار تاکید قاطع دولت جدید بر افزایش فشارها – عمدتا اقتصادی- بر ایران به میان می آید، درست مشابه سخن گفتن همزمان از فرصت هایی که با نشستن اوباما در کاخ سفید برای روابط ایران و امریکا در حال شکل گیری است در کنار زمزمه هایی که هر نوع تغییر و تحول در روابط این دو کشور را نفی می کند.
حال که در آستانه نشست جدید نمایندگان 1+5 برای ادامه بررسی های صورت گرفته در مورد برنامه ها و فعالیت های جمهوری اسلامی ایران هستیم و تحلیل گران این نشست را به واسطه آنکه اولین گردهمایی گروه 1+5 پس از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در امریکاست؛ دارای اهمیت و تاثیرگذاری ویژه ای می دانند، باید به دنبال پاسخ این سوال باشیم که پس از تلاش های متعدد جامعه جهانی برای رسیدن به نقطه ای مورد توافق بر سر برنامه های هسته ای ایران که هنوز بی نتیجه مانده است، چگونه می توان به نتیجه بخش بودن همکاری با تهران بر سر منافع مشترک و یا تشدید تحریم ها و فشارهای اقتصادی امیدوار بود؟
نگاه مشخص امریکا در ماه های انتهایی کار دولت جرج بوش در مورد پرونده هسته ای ایران، کارآمدی رویکرد دو گانه دیپلماسی و تحریم بود، این همان رویکردی است که اوباما تا قبل از آمدن به کاخ سفید در مورد ایران همواره مورد تاکید قرار داده اما هنوز در کاخ سفید موضع مشخص اوباما در خصوص موضوع هسته ای تهران به بررسی نرسیده است.
بر اساس همین رویکرد دو گانه دیپلماسی و تحریم بود که 1+5 مذاکرات را دنبال می کرد و شورای امنیت، امریکا و کشورهای اروپایی همزمان تحریم های مختلف در مورد ایران را بررسی و یا اجرایی می کردند، تاکنون هر دو ابزار در مورد ایران به کار گرفته شده و حال که اوباما رسما فعالیت در کاخ سفید را آغاز کرده و روزهای پر کاری را سپری می کند، زمزمه هایی که پیشتر پیرامون توسعه همکاری های تهران و واشنگتن بر سر منافع مشترک دو کشور از گوشه و کنار و بطور غیر رسمی شنیده می شد، در مجاری رسمی دولت جدید ایالات متحده طنین انداز شده است.
روز جمعه، چهارم بهمن ماه دنیس بلر، گزینه باراک اوباما برای اداره شورای امنیت ملی امریکا گفت که معتقد است دستگاه‌های امنیتی این کشور باید در مورد منافع مشترک با رهبران مسلمان و دولت‌هایی نظیر ایران همکاری کنند. این گفته بلر در کنار سخنان اوباما در روز تحلیف که از احترام متقابل به کشورهای جهان اسلام و پیشگامی امریکا برای تحقق صلح و دوستی در جهان سخن گفته بود؛ مجموعه ای نوید بخش است که طرفداران این نظر را که آمدن اوباما فرصتی برای تغییر روابط تهران و واشنگتن است را خشنود سازد، اما به واقع چنین است؟
همانطور که در ابتدای این نوشتار گفته شد، سخن از فرصت بودن ریاست جمهوری اوباما همزمان با تاکید جدی دولت جدید امریکا بر افزایش فشارها نسبت به ایران مطرح می شود،تیموتی گایتنر که باراک اوباما او را نامزد هدایت وزارت خزانه داری امریکا کرده است از ادامه فشارهای مالی اعمال شده بر ایران در دوران جورج بوش برای منصرف کردن این کشور از آنچه "تعقیب سلاح های اتمی" و "حمایت از تروریسم" می خواند؛ سخن گفته است.
این در حالی است که در وبسایت کاخ سفید در قابل یک بیانیه سیاست های جدید واشنگتن در قبال ایران چنین تشریح شده است" باراک اوباما از دیپلماسی سخت، مستقیم و بدون پیش شرط در قبال ایران حمایت می کند." در ادامه این بیانیه آمده"اوباما و بایدن (معاون اوباما) گزینه ای در اختیار رژیم ایران می گذارند. اگر ایران برنامه هسته ای خود و حمایت از تروریسم را رها کند، ما مشوق هایی مانند عضویت در سازمان تجارت جهانی، سرمایه گذاری اقتصادی، و حرکت در جهت عادی سازی روابط دیپلماتیک، ارائه می کنیم.
اگر ایران به رفتار دردسرآفرین خود ادامه دهد، ما فشار اقتصادی و انزوای سیاسی را تشدید خواهیم کرد." به این ترتیب کاملا مشخص است که همکاری با ایران در نظر مقامات دولت جدید امریکا تنها بر سر منافعی است که گرچه مشترک خوانده می شود اما نفع مستقیم آن متوجه واشنگتن است ضمن آنکه در مقطع کنونی سخن از همکاری بر سر منافع مشترک می تواند دلیلی بر مصالحه جویی دولت جدید ایالات متحده امریکا تعبیر شود. درست در همین جا است که گفته خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معنا پیدا می کند که بعد از مراسم تحلیف باراک اوباما، طی نامه‌ای به وی نوشت" بی‌اعتمادی میان طرفین گفت‌وگو یکی از مهم‌ترین دلایل ناتوانی در تعامل با برنامه هسته‌یی ایران است".
تا زمانی که طرف های ذی نفوذ در موضوع هسته ای ایران یعنی تهران و غرب با اعتماد به نیات یکدیگر بر سر میز مذاکره حاضر نشوند، همچنان باید شاهد در بن بست ماندن گفت و گو ها و مسئله ای به نام برنامه هسته ای ایران بود. با این حال اکنون نیز باید به نتیجه گفت و گوهای ماه فوریه در خصوص برنامه هسته ای ایران چشم دوخت، به گفته يوری فدوتوف، سفير روسيه در بريتانيا، نمايندگان سياسی 1+5 قرار است در اوايل فوريه در برلين ديدار کنند. این دیدار با توجه به اینکه اولین نشست سال جدید میلادی و نخستین گردهمایی این گروه مذاکره کننده پس از روی کار امدن دولتی جدید در امریکاست، شایان توجه بوده و تحلیل گران را برای ارزیابی تصمیمات حاضرین این نشست و بررسی دامه تاثیرات ناشی از آن در انتظار گذاشته است. شاید پس از این نشست و در سایه نگاه متفاوت دولت اوباما به واقعیت های جهان امروز بتوان پاسخ این سوال را گرفت که افزایش فشارها در کنار افزایش همکاری ها تا چه اندازه در مورد ایران نتیجه خواهد داد؟
حال که در آستانه نشست جدید نمایندگان 1+5 برای ادامه بررسی های صورت گرفته در مورد برنامه ها و فعالیت های جمهوری اسلامی ایران هستیم و تحلیل گران این نشست را به واسطه آنکه اولین گردهمایی گروه 1+5 پس از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در امریکاست؛ دارای اهمیت و تاثیرگذاری ویژه ای می دانند، باید به دنبال پاسخ این سوال باشیم که پس از تلاش های متعدد جامعه جهانی برای رسیدن به نقطه ای مورد توافق بر سر برنامه های هسته ای ایران که هنوز بی نتیجه مانده است، چگونه می توان به نتیجه بخش بودن همکاری با تهران بر سر منافع مشترک و یا تشدید تحریم ها و فشارهای اقتصادی امیدوار بود؟
نگاه مشخص امریکا در ماه های انتهایی کار دولت جرج بوش در مورد پرونده هسته ای ایران، کارآمدی رویکرد دو گانه دیپلماسی و تحریم بود، این همان رویکردی است که اوباما تا قبل از آمدن به کاخ سفید در مورد ایران همواره مورد تاکید قرار داده اما هنوز در کاخ سفید موضع مشخص اوباما در خصوص موضوع هسته ای تهران به بررسی نرسیده است.
بر اساس همین رویکرد دو گانه دیپلماسی و تحریم بود که 1+5 مذاکرات را دنبال می کرد و شورای امنیت، امریکا و کشورهای اروپایی همزمان تحریم های مختلف در مورد ایران را بررسی و یا اجرایی می کردند، تاکنون هر دو ابزار در مورد ایران به کار گرفته شده و حال که اوباما رسما فعالیت در کاخ سفید را آغاز کرده و روزهای پر کاری را سپری می کند، زمزمه هایی که پیشتر پیرامون توسعه همکاری های تهران و واشنگتن بر سر منافع مشترک دو کشور از گوشه و کنار و بطور غیر رسمی شنیده می شد، در مجاری رسمی دولت جدید ایالات متحده طنین انداز شده است.
روز جمعه، چهارم بهمن ماه دنیس بلر، گزینه باراک اوباما برای اداره شورای امنیت ملی امریکا گفت که معتقد است دستگاه‌های امنیتی این کشور باید در مورد منافع مشترک با رهبران مسلمان و دولت‌هایی نظیر ایران همکاری کنند. این گفته بلر در کنار سخنان اوباما در روز تحلیف که از احترام متقابل به کشورهای جهان اسلام و پیشگامی امریکا برای تحقق صلح و دوستی در جهان سخن گفته بود؛ مجموعه ای نوید بخش است که طرفداران این نظر را که آمدن اوباما فرصتی برای تغییر روابط تهران و واشنگتن است را خشنود سازد، اما به واقع چنین است؟
همانطور که در ابتدای این نوشتار گفته شد، سخن از فرصت بودن ریاست جمهوری اوباما همزمان با تاکید جدی دولت جدید امریکا بر افزایش فشارها نسبت به ایران مطرح می شود،تیموتی گایتنر که باراک اوباما او را نامزد هدایت وزارت خزانه داری امریکا کرده است از ادامه فشارهای مالی اعمال شده بر ایران در دوران جورج بوش برای منصرف کردن این کشور از آنچه "تعقیب سلاح های اتمی" و "حمایت از تروریسم" می خواند؛ سخن گفته است.
این در حالی است که در وبسایت کاخ سفید در قابل یک بیانیه سیاست های جدید واشنگتن در قبال ایران چنین تشریح شده است" باراک اوباما از دیپلماسی سخت، مستقیم و بدون پیش شرط در قبال ایران حمایت می کند." در ادامه این بیانیه آمده"اوباما و بایدن (معاون اوباما) گزینه ای در اختیار رژیم ایران می گذارند. اگر ایران برنامه هسته ای خود و حمایت از تروریسم را رها کند، ما مشوق هایی مانند عضویت در سازمان تجارت جهانی، سرمایه گذاری اقتصادی، و حرکت در جهت عادی سازی روابط دیپلماتیک، ارائه می کنیم.
اگر ایران به رفتار دردسرآفرین خود ادامه دهد، ما فشار اقتصادی و انزوای سیاسی را تشدید خواهیم کرد." به این ترتیب کاملا مشخص است که همکاری با ایران در نظر مقامات دولت جدید امریکا تنها بر سر منافعی است که گرچه مشترک خوانده می شود اما نفع مستقیم آن متوجه واشنگتن است ضمن آنکه در مقطع کنونی سخن از همکاری بر سر منافع مشترک می تواند دلیلی بر مصالحه جویی دولت جدید ایالات متحده امریکا تعبیر شود. درست در همین جا است که گفته خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معنا پیدا می کند که بعد از مراسم تحلیف باراک اوباما، طی نامه‌ای به وی نوشت" بی‌اعتمادی میان طرفین گفت‌وگو یکی از مهم‌ترین دلایل ناتوانی در تعامل با برنامه هسته‌یی ایران است".
تا زمانی که طرف های ذی نفوذ در موضوع هسته ای ایران یعنی تهران و غرب با اعتماد به نیات یکدیگر بر سر میز مذاکره حاضر نشوند، همچنان باید شاهد در بن بست ماندن گفت و گو ها و مسئله ای به نام برنامه هسته ای ایران بود. با این حال اکنون نیز باید به نتیجه گفت و گوهای ماه فوریه در خصوص برنامه هسته ای ایران چشم دوخت، به گفته يوری فدوتوف، سفير روسيه در بريتانيا، نمايندگان سياسی 1+5 قرار است در اوايل فوريه در برلين ديدار کنند. این دیدار با توجه به اینکه اولین نشست سال جدید میلادی و نخستین گردهمایی این گروه مذاکره کننده پس از روی کار امدن دولتی جدید در امریکاست، شایان توجه بوده و تحلیل گران را برای ارزیابی تصمیمات حاضرین این نشست و بررسی دامه تاثیرات ناشی از آن در انتظار گذاشته است. شاید پس از این نشست و در سایه نگاه متفاوت دولت اوباما به واقعیت های جهان امروز بتوان پاسخ این سوال را گرفت که افزایش فشارها در کنار افزایش همکاری ها تا چه اندازه در مورد ایران نتیجه خواهد داد؟
نظر شما :