سلاح اردوغان در انتخاب
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، برای پیروزی در انتخابات محلی در این کشور از دو سلاح استفاده می‌کند. یکی از این سلاح‌ها، پرونده ارگنکون است و دیگری فاجعه‌ای است که در غزه به وقوع پیوست.
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، برای پیروزی در انتخابات محلی در این کشور از دو سلاح استفاده می کند. یکی از این سلاح ها، پرونده ارگنکون است و دیگری فاجعه ای است که در غزه به وقوع پیوست.
پرونده ارگنکون
اوایل تابستان گذشته بود که اعلام شد دستگاه قضایی ترکیه علیه ۸۶ نفری که مظنون به براندازی دولت رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه هستند، اقامه دعوا کرده است. این افراد عضو گروه ناسیونالیست افراطی ارگنکون هستند. در آن زمان آیکوت چنگیز انگین، دادستان کل، در استانبول اعلام کرد که این شکایت به اتهام تشکیل یک گروه تروریستی مسلح برای کودتا علیه دولت ترکیه طرح شده است. در دادخواست برای افراد اصلی گروه یادشده، تقاضای حبس ابد شده بود. دستگیری اعضای گروه ارگنکون ، شکایت محافل راست در ترکیه علیه حزب حاکم – عدالت و توسعه (AKP) - را در پی داشت. کمالیست‌ها این حزب را متهم می‌کنند که در تلاش است ترکیه را به کشوری اسلامی تبدیل کند. ارگنکون نام تشکیلاتی است که در ترکیه از آن به عنوان دولت زیرین یاد می‌شود.
یک گروه ناسیونالیست افراطی که در ساختار نظامی و سیاسی این کشور – هم‌چون ارتش، پلیس و دستگاه قضایی رخنه کرده و بر ضد هر عاملی که ترکیه و ترکیت را به خطر بیاندازد، اقدام نظامی می‌کنند. اعضای این گروه ۸۰ نفر هستند که در میان آنها نام چهار ژنرال سابق ارتش ترکیه و بسیاری از وکیلان برجسته این کشور نیز به چشم می‌خورد. از جمله اتهاماتی که به اعضای ارگنکون وارد شده، متوجه ژنرال سنر اروئیگور و ژنرال هورسیت تولون است.
این دو متهم به برنامه‌ریزی چندین مورد کودتا هستند. در یک مورد از براندازی‌های نظامی بنا بود در ابتدای ماه ژوئیه گذشته راهپیماهایی در بیش از ۴۰ شهر ترکیه سازماندهی شوند که بنا بود برخی از این راهپیمایی‌ها با برنامه قبلی به خشونت کشیده شوند. حمله به مردم عادی و بر هم ریختن نظم شهرها هم از جمله برنامه‌های دیده شده در جریان تظاهرات‌ها بودند.
یکی از اعضای دستگیر شده این گروه که خود هم وکیل است، سال ها بود از برخی چهره های ترک، به دلیل خدشه دار کردن ترکیت انتقاد می کرد. در میان این افراد می توان از اورهان پاموک و الیف شفق، نویسنده، و هارنت دینک، روزنامه نگار ارمنی تبار نام برد که سال گذشته کشته شد. گفته می شود که علاوه بر قتل دینک، در ترور سانتورو، کشیش ایتالیایی، و سه کارمند از یک انتشارات پروتستانی در مالاتیا هم ردپایی از گروه ارگنکون دیده می شود.
این گروه همچنین متهم است که حملهای علیه پاموک، دارنده نوبل ادبی ترکیه را نیز در برنامه داشت. هنگامی که به آندرآ سانتوروی 61 ساله در مقابل کلیسای کاتولیک سن ماریا در شهر ترابزون در سواحل دریای سیاه در شمال شرقی ترکیه، شلیک شد، گفته می شد که ترور وی با انتشار کاریکاتورهای حضرت محمد در ارتباط بوده است. طرفداران دولت اردوغان تاکید داشته اند که ارتش این کشور به طور صریح هرگونه ارتباطی را با این شبکه تکذیب کرده است اما گروه های حقوق بشر خواستار بررسی روابط احتمالی بازداشت شدگان با نظامیان شاغل شده اند.
برخی از ناظران محاکمه اعضای محفل ارگنکون را گامی در راستای پاکسازی تشکیلات دولتی ترکیه از گرایشهای افراطی و پیشبرد دموکراسی در این کشور توصیف کرده اند. در مقابل، مخالفان دولت اردوغان وی را متهم ساخته اند که از این ماجرا برای بازداشت و حبس مخالفان خود و خدشه دار کردن حیثیت ارتش ترکیه، که قدرتمندترین منتقد حزب عدالت و توسعه محسوب می شود، بهره برداری کرده است.
علیه افراد ارگنکون، شکایتی ۲۴۵۵ صفحه‌ای تنظیم شده است که با توجه به حساسیت موضوع نمی‌توان تاریخ دقیقی برای صدور حکم متهمان تعیین کرد. سازمان مدافعان حقوق بشر بر این عقیده است که این محاکمه می‌تواند زوایای تاریک نقش دوگانه ارتش ترکیه را در این کشور روشن کند. در حال حاضر به نظر می رسد که دولت رجب اردوغان از این مسئله به عنوان سلاحی برای پیروزی در انتخابات محلی در این کشور استفاده می کند.
پرونده غزه
در سیاست خارجی نیز دولت رجب اردوغان با آغاز بحران غزه توانست هم در بعد داخلی و هم در بعد خارجی از این مسئله امتیازهای لازم را برای خود به دست آورد. در این مقاله در صدد نیستیم تا به ابعاد خارجی این بحران و امتیازهایی که ترکیه توانست از آن بگیرد بپردازیم و تنها به ابعاد داخلی، سیاست های اتخاذی دولت اردوغان در مقابل بحران غزه می پردازیم. در بحران غزه مردم ترکیه برای اولین بار توانستند حمایت های خود را از مردم غزه بدون داشتن محدودیت های پیشین ابراز کنند.
حضور در تظاهرات میلیونی نشان دهنده این واقعیت است که دولت این کشور به خواست ها و افکار مردم بیش از دولت های پیشین نزدیک است. این بدان معنا نیست که در دولت های پیشین اجازه شرکت در این نشست ها و تظاهرات وجود نداشت، بلکه همواره این گونه حمایت ها به صورت محدود و بدون پوشش خبری کامل انجام می شد. اما در حال حاضر رسانه های ترکیه نیز بدون محدودیت به پوشش خبری بحران غزه پرداختند.
عامل دیگری که در افکار عمومی ترکیه تاثیر بسزایی داشت، تشکیل نشست همسران سران کشورهای خاورمیانه به میزبانی امینه اردوغان، همسر رجب طیب اردوغان بود. هرچند این نشست، بسیار نمادین بود اما توانست در ابعاد داخلی تاثیرات بسیاری بر روی افکار عمومی ترکیه داشته باشد.
افکار عمومی در ترکیه به عنوان کشوری مسلمان، همواره خواهان حمایت از فلسطین است و رابطه این کشور با اسراییل را نمی پسندد. هرچند علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد که قطع رابطه با اسراییل به نفع منافع ملی ترکیه نیست، اما انتقادهای دیگر سران این کشور از عملکرد اسراییل و اتخاذ موضعی سرسختانه در مقابل تجاوزهای اسراییل توانست به خوبی در افکار عمومی تاثیرات مثبت نگرش به حزب عدالت و توسعه داشته باشد.
رجب طیب اردوغان در حالی از این دو سلاح استفاده می کند که مشکلات داخلی و خارجی عمده ای گریبانگیر کشور ترکیه است. فقر، بیکاری و گرانی در حدی است مردم را در شرایط بسیار بحرانی قرار داده است.
با توجه به بحران اقتصادی جهانی که گریبانگیر ترکیه نیز شده است این مسائل پررنگ تر از گذشته خود را نشان می دهد. ترکیه به عنوان کشوری که بدون داشتن منابع غنی انرژی و با تکیه بر اقتصاد آزاد توانسته است در دو دهه اخیر از اقتصاد پویایی برخوردار شود در حال حاضر با مشکلات عمده اقتصادی رو به رو شده است.
از طرف دیگر مشکلات حزب کارگران کرد در مرزهای این کشور با شمال عراق به عنوان یک مشکل خارجی ضعف ترکیه را در این مسئله نشان می دهد که همچنان که نتوانسته است با کردهای هموطن خود به تفاهم کامل برسد، نتوانسته است از تاثیرات حزب کارگران کرد در داخل مرزهای خود بکاهد و از راه دیپلماتیک این مسئله را حل کند.
برخی بر این باورند که در شرایط کنونی دولت با استفاده از پرونده ارگنکون و بحران غزه سعی می کند تا توجه مردم را به مسائل دیگری متمرکز کند و از این طریق بتواند رای لازم برای پیروزی در انتخابات محلی که مقدمه ای برای انتخابات دوره بعدی پارلمان در ترکیه است فراهم کند.
بدون شک دولت اردوغان در چنین مسائلی موفق تر از دولت های قبل وارد میدان عمل شده است و ادامه راه را برای خود هموارتر کرده است. هیچ دور از ذهن نیست که حزب عدالت و توسعه بتواند پیروز میدان انتخابات محلی باشد و راه را برای به دست آوردن ریاست سوم دور پارلمان و همچنین دولت برای خود هموار کند.
پرونده ارگنکون
اوایل تابستان گذشته بود که اعلام شد دستگاه قضایی ترکیه علیه ۸۶ نفری که مظنون به براندازی دولت رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه هستند، اقامه دعوا کرده است. این افراد عضو گروه ناسیونالیست افراطی ارگنکون هستند. در آن زمان آیکوت چنگیز انگین، دادستان کل، در استانبول اعلام کرد که این شکایت به اتهام تشکیل یک گروه تروریستی مسلح برای کودتا علیه دولت ترکیه طرح شده است. در دادخواست برای افراد اصلی گروه یادشده، تقاضای حبس ابد شده بود. دستگیری اعضای گروه ارگنکون ، شکایت محافل راست در ترکیه علیه حزب حاکم – عدالت و توسعه (AKP) - را در پی داشت. کمالیست‌ها این حزب را متهم می‌کنند که در تلاش است ترکیه را به کشوری اسلامی تبدیل کند. ارگنکون نام تشکیلاتی است که در ترکیه از آن به عنوان دولت زیرین یاد می‌شود.
یک گروه ناسیونالیست افراطی که در ساختار نظامی و سیاسی این کشور – هم‌چون ارتش، پلیس و دستگاه قضایی رخنه کرده و بر ضد هر عاملی که ترکیه و ترکیت را به خطر بیاندازد، اقدام نظامی می‌کنند. اعضای این گروه ۸۰ نفر هستند که در میان آنها نام چهار ژنرال سابق ارتش ترکیه و بسیاری از وکیلان برجسته این کشور نیز به چشم می‌خورد. از جمله اتهاماتی که به اعضای ارگنکون وارد شده، متوجه ژنرال سنر اروئیگور و ژنرال هورسیت تولون است.
این دو متهم به برنامه‌ریزی چندین مورد کودتا هستند. در یک مورد از براندازی‌های نظامی بنا بود در ابتدای ماه ژوئیه گذشته راهپیماهایی در بیش از ۴۰ شهر ترکیه سازماندهی شوند که بنا بود برخی از این راهپیمایی‌ها با برنامه قبلی به خشونت کشیده شوند. حمله به مردم عادی و بر هم ریختن نظم شهرها هم از جمله برنامه‌های دیده شده در جریان تظاهرات‌ها بودند.
یکی از اعضای دستگیر شده این گروه که خود هم وکیل است، سال ها بود از برخی چهره های ترک، به دلیل خدشه دار کردن ترکیت انتقاد می کرد. در میان این افراد می توان از اورهان پاموک و الیف شفق، نویسنده، و هارنت دینک، روزنامه نگار ارمنی تبار نام برد که سال گذشته کشته شد. گفته می شود که علاوه بر قتل دینک، در ترور سانتورو، کشیش ایتالیایی، و سه کارمند از یک انتشارات پروتستانی در مالاتیا هم ردپایی از گروه ارگنکون دیده می شود.
این گروه همچنین متهم است که حملهای علیه پاموک، دارنده نوبل ادبی ترکیه را نیز در برنامه داشت. هنگامی که به آندرآ سانتوروی 61 ساله در مقابل کلیسای کاتولیک سن ماریا در شهر ترابزون در سواحل دریای سیاه در شمال شرقی ترکیه، شلیک شد، گفته می شد که ترور وی با انتشار کاریکاتورهای حضرت محمد در ارتباط بوده است. طرفداران دولت اردوغان تاکید داشته اند که ارتش این کشور به طور صریح هرگونه ارتباطی را با این شبکه تکذیب کرده است اما گروه های حقوق بشر خواستار بررسی روابط احتمالی بازداشت شدگان با نظامیان شاغل شده اند.
برخی از ناظران محاکمه اعضای محفل ارگنکون را گامی در راستای پاکسازی تشکیلات دولتی ترکیه از گرایشهای افراطی و پیشبرد دموکراسی در این کشور توصیف کرده اند. در مقابل، مخالفان دولت اردوغان وی را متهم ساخته اند که از این ماجرا برای بازداشت و حبس مخالفان خود و خدشه دار کردن حیثیت ارتش ترکیه، که قدرتمندترین منتقد حزب عدالت و توسعه محسوب می شود، بهره برداری کرده است.
علیه افراد ارگنکون، شکایتی ۲۴۵۵ صفحه‌ای تنظیم شده است که با توجه به حساسیت موضوع نمی‌توان تاریخ دقیقی برای صدور حکم متهمان تعیین کرد. سازمان مدافعان حقوق بشر بر این عقیده است که این محاکمه می‌تواند زوایای تاریک نقش دوگانه ارتش ترکیه را در این کشور روشن کند. در حال حاضر به نظر می رسد که دولت رجب اردوغان از این مسئله به عنوان سلاحی برای پیروزی در انتخابات محلی در این کشور استفاده می کند.
پرونده غزه
در سیاست خارجی نیز دولت رجب اردوغان با آغاز بحران غزه توانست هم در بعد داخلی و هم در بعد خارجی از این مسئله امتیازهای لازم را برای خود به دست آورد. در این مقاله در صدد نیستیم تا به ابعاد خارجی این بحران و امتیازهایی که ترکیه توانست از آن بگیرد بپردازیم و تنها به ابعاد داخلی، سیاست های اتخاذی دولت اردوغان در مقابل بحران غزه می پردازیم. در بحران غزه مردم ترکیه برای اولین بار توانستند حمایت های خود را از مردم غزه بدون داشتن محدودیت های پیشین ابراز کنند.
حضور در تظاهرات میلیونی نشان دهنده این واقعیت است که دولت این کشور به خواست ها و افکار مردم بیش از دولت های پیشین نزدیک است. این بدان معنا نیست که در دولت های پیشین اجازه شرکت در این نشست ها و تظاهرات وجود نداشت، بلکه همواره این گونه حمایت ها به صورت محدود و بدون پوشش خبری کامل انجام می شد. اما در حال حاضر رسانه های ترکیه نیز بدون محدودیت به پوشش خبری بحران غزه پرداختند.
عامل دیگری که در افکار عمومی ترکیه تاثیر بسزایی داشت، تشکیل نشست همسران سران کشورهای خاورمیانه به میزبانی امینه اردوغان، همسر رجب طیب اردوغان بود. هرچند این نشست، بسیار نمادین بود اما توانست در ابعاد داخلی تاثیرات بسیاری بر روی افکار عمومی ترکیه داشته باشد.
افکار عمومی در ترکیه به عنوان کشوری مسلمان، همواره خواهان حمایت از فلسطین است و رابطه این کشور با اسراییل را نمی پسندد. هرچند علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد که قطع رابطه با اسراییل به نفع منافع ملی ترکیه نیست، اما انتقادهای دیگر سران این کشور از عملکرد اسراییل و اتخاذ موضعی سرسختانه در مقابل تجاوزهای اسراییل توانست به خوبی در افکار عمومی تاثیرات مثبت نگرش به حزب عدالت و توسعه داشته باشد.
رجب طیب اردوغان در حالی از این دو سلاح استفاده می کند که مشکلات داخلی و خارجی عمده ای گریبانگیر کشور ترکیه است. فقر، بیکاری و گرانی در حدی است مردم را در شرایط بسیار بحرانی قرار داده است.
با توجه به بحران اقتصادی جهانی که گریبانگیر ترکیه نیز شده است این مسائل پررنگ تر از گذشته خود را نشان می دهد. ترکیه به عنوان کشوری که بدون داشتن منابع غنی انرژی و با تکیه بر اقتصاد آزاد توانسته است در دو دهه اخیر از اقتصاد پویایی برخوردار شود در حال حاضر با مشکلات عمده اقتصادی رو به رو شده است.
از طرف دیگر مشکلات حزب کارگران کرد در مرزهای این کشور با شمال عراق به عنوان یک مشکل خارجی ضعف ترکیه را در این مسئله نشان می دهد که همچنان که نتوانسته است با کردهای هموطن خود به تفاهم کامل برسد، نتوانسته است از تاثیرات حزب کارگران کرد در داخل مرزهای خود بکاهد و از راه دیپلماتیک این مسئله را حل کند.
برخی بر این باورند که در شرایط کنونی دولت با استفاده از پرونده ارگنکون و بحران غزه سعی می کند تا توجه مردم را به مسائل دیگری متمرکز کند و از این طریق بتواند رای لازم برای پیروزی در انتخابات محلی که مقدمه ای برای انتخابات دوره بعدی پارلمان در ترکیه است فراهم کند.
بدون شک دولت اردوغان در چنین مسائلی موفق تر از دولت های قبل وارد میدان عمل شده است و ادامه راه را برای خود هموارتر کرده است. هیچ دور از ذهن نیست که حزب عدالت و توسعه بتواند پیروز میدان انتخابات محلی باشد و راه را برای به دست آوردن ریاست سوم دور پارلمان و همچنین دولت برای خود هموار کند.
نظر شما :