تولدتان مبارک آقاى ماندلا

18 ژوئيه برابر است با هشتادونهمين سالروز تولد "نلسون ماندلا" اسطوره‌ آفريقا  است ماندلا با گذراندن 27 سال در زندان، مشهورترين چهره مبارزه عليه آپارتايد يا همان تبعيض نژادى در جهان است و به همين دليل جايزه صلح نوبل را نيز از آن خود کرده است.

نلسون روليهلا هلا ماندلا در 18 ژوئيه 1918 در روستاى کوچک قونو در منطقه امتاتاى آفريقاى جنوبى به دنيا آمد. وى اولين عضو خانواده‌اش بود که در سن هفت سالگى به مدرسه رفت.  به دليل دشوارى تلفظ نام بومى ماندلا، معلم وى که يک متديست بود نام يک دريادار انگليسى بنام «‌هوراتيو نلسون» را براى وى برگزيد.

وقتى روليهلاهلا 9 ساله بود پدرش بر اثر بيمارى سل درگذشت. از آنجا که پدر وى عضو هيات مشاورين سلطنتى بود و تقدير چنين بود که وى سمت پدرش را به ارث ببرد، ماندلا در سال 1937 عازم هليدتاون و کالج متديست‌ها در فورت بيوفورت شد.

ماندلا پس از ورود به دانشگاه با اليور تامبو آشنا شد. ماندلا و تامبو پس از اين آشنايى به دو دوست و دو همکار هميشگى تبديل شدند. ماندلا پس از سال اول حضور در دانشگاه وارد يک شوراى نمايندگى دانشجويى مخالف سياست‌هاى دانشگاه شد و به همين دليل از وى خواسته شد تا فورت بيو فورت را ترک کند.

اندکى پس از ترک کالج ماندلا عازم ژوهانسبورگ شد. وى پس از ورود به اين شهر ابتدا به عنوان يک نگهبان معدن و سپس به عنوان يک کارمند در يک شرکت حقوقى مشغول به کار شد.

درحالى که ماندلا در اين شرکت کار مى‌کرد مدرک ليسانس خود را به طريق مکاتبه‌يى از دانشگاه آفريقاى جنوبى گرفت و سپس مطالعات حقوقى خود را در دانشگاه ويت واترس راند آغاز کرد. در اين زمان ماندلا در شهر اسکندر (شمال ژوهانسبورگ)‌ استفاده مى‌کرد.

پس از پيروزى حزب ملى تحت سلطه‌ آفريکانس زبان‌ها (شاخه‌يى از زبان هلندى رايج در آفريقاى جنوبى) در انتخابات سال 1948 که سياست تبعيض‌ نژادى داشتند، ماندلا در مبارزات مخالفت جويانه‌ کنگره ملى آفريقا (ANC) در سال 1952 و کنگره خلق در سال 1955 نقش برجسته‌اى داشت. تصوب منشور آزادى در کنگره خلق باعث تهيه برنامه‌ى اساسى ضد آپارتايد شد.

در اين دوره زمانى ماندلاو همکار وى اليور تامبو اداره‌ى شرکت حقوقى «‌ماندلا و تامبو» را برعهده داشتند که به بسيارى از سياهپوستان که نماينده‌ى قانونى نداشتند مشاوره حقوقى کم هزينه مى‌دادند.

رويکرد ماندلا تحت تاثير ماهاتما گاندى (‌که الهام بخش وى بود) و نسل‌هاى موفق فعالان ضد آپارتايد در آفريقاى جنوبى قرار داشت.

ماندلا که در ابتدا به مبارزات دسته جمعى غير خشونت‌آميز متعهد بود،در پنجم دسامبر 1956 به همراه 150 تن ديگر دستگير و به خيانت به کشور متهم شد. محاکمه‌ى ماراتن گونه‌ وى و همراهانش از سال 1956 تا سال 1961 ادامه پيدا کرد و در نهايت تمام ‌آن‌ها تبرئه شدند.

 کنگره ملى آفريقا (ANC) در فاصله سال‌هاى 59-1952 به دليل ظهور يک گروه تازه از فعالان سياهپوست (آفريکانيست‌ها) که خواستار اقدامات قاطعانه‌تر عليه حزب ملى حاکم بودند، دچار تفرقه و اختلاف شد.

 آلبرتو لوتولى، اليور تامبو و والتر سيسولو رهبران ANC نه تنها احساس مى‌کردند که روند حرکتى اين وقايع بيش از حد سريع است بلکه رهبرى آن‌ها به چالش کشيده شده است.

 اين مسئله باعث شد که آن‌ها موضع خود را از طريق اتحاد با احزاب کوچک سفيدپوستان، دو رگه‌ها و سرخپوستان، تقويت کنند تا نشان دهند که جذابيت و گيرايى آن‌ها بيشتر است.

ماندلا مبادرت به جنگ مسلحانه را به عنوان آخرين چاره‌ خود توصيف مى‌کند ولى سرکوب و خشونت روز افزون از سوى دولت وى را متقاعد کرد که سال‌ها اعتراض مسالمت‌آميز به آپارتايد هيچ دستاوردى در پى نداشته و موفق نبوده است. ماندلا بعدها اذعان کرد که ANC در مبارزه خود عليه آپارتايد حقوق بشر را نقض کرده است.

در پنجم اوت 1962 ماندلا پس از 17 ماه تحت تعقيب بودن دستگير و در ژوهانسبورگ زندانى شد. گفته مى‌شود که دستگيرى ماندلا به دليل گزارش سازمان جاسوسى آمريکا (سيا) به پليس آفريقاى جنوبى در مورد مخفيگاه ماندلا، محقق شده است.

 سه روز پس از دستگيرى اتهامات رهبرى اعتصاب کارگران در سال 1961 و ترک غير قانونى کشور، در يک دادگاه براى وى قرائت شدند. ماندلا در 25 اکتبر 1962 به پنج سال حبس محکوم شد. اما در 11 ژوئن 1964 ‌دو سال بعد يک حکم در خصوص حضور وى در کنگره‌ ملى آفريقا ANC حاصل شد.

در حالى که ماندلا در بازداشت بود پليس در تاريخ 11 ژوئن 1963 رهبران برجسته ى ANC را در ريوونيا ( شمال ژوهانسبورگ) دستگير کرد. پس از اين دستگيرى ماندلا نيز به دستگير شدگان اضافه شد و در دادگاه ريووينا، ماندلا به همراه ديگر دستگير شدگان به خرابکارى و جرايمى معادل خيانت به کشور که اثبات شان براى دولت آسان تر بود، متهم شدند.

اين اتهام شامل توطئه چينى براى يک حمله خارجى به آفريقاى جنوبى بود. ماندلا اتهام اول خود يعنى خرابکارى را پذيرفت و اتهام دوم خود را رد کرد.

ماندلا در آغاز دفاعيات خود در جلسه‌ محاکمه‌ 20 آوريل 1964 در دادگاه عالى پرتوريا به طور شفاف دلايل ANC براى انتخاب اعمال خشونت به عنوان يک تاکتيک را تشريح کرد. در سخنان وى مشخص شد که چه طور ANC سال‌ها ( تا زمان قتل عام شارپويل) براى مقاومت در برابر آپارتايد از روش‌هاى مسالمت‌آميز استفاده کرده است. 

ماندلا سخنان خود در دادگاه عالى پرتوريا را با اين جملات به پايان رساند.  "در طول زندگى‌ام، خود را وقف مبارزه‌ مردم آفريقا کرده‌ام. من عليه سلطه‌ طلبى سفيدها و سياه‌ها جنگيده‌ام.

ماندلا در نهايت به حبس ابد محکوم شد و روانه زندانى در جزيره روبن شد. در اين جزيره وى و ديگر زندانيان مجبور به کار طاقت فرسا در يک معدن سنگ آهک بودند.

زندانيان براساس نژادشان از هم جدا مى‌شدند و در اين بين سياهان پست‌ترين شرايط را داشتند. ماندلا در زندگى‌نامه‌ خود تشريح مى‌کند که چه طور به عنوان پايين‌ترين طبقه زندان، هر شش ماه مجاز به داشتن تنها يک ملاقات و يک نامه بوده است. ماندلا در طول دوران حبس 27 ساله‌ خود، تنها سه بار همسرش را ملاقات کرد.

در سال 1985 پي. وى بوتا، رييس‌جمهور وقت آفريقا جنوبى به ماندلا پيشنهاد کرد که در صورتى که وى از مبارزه‌ مسلحانه صرف نظر کند، وى را آزاد مى‌کند. اما وزراى آفريقاى جنوبى سعى کردند که رييس جمهور را از اين تصميم منصرف کنند و به وى گفتند که ماندلا هرگز مبارزه‌ مسلحانه‌ سازمان خود را فداى آزادى شخصى‌اش نخواهد کرد.

 اين در حاليست که ماندلا با صدور بيانيه‌اى از طريق دخترش، پيشنهاد آزادى مشروط را رد کرد و گفت ‌اين چگونه آزادى است که اين سازمان مردمى هنوز از فعاليت منع است. تنها مردان آزاد مى‌توانند مذاکره کنند. يک زندانى نمى‌تواند وارد مذاکره شود.

در دوران حبس ماندلا، فشار داخلى و بين‌المللى روى دولت آفريقاى جنوبى، با شعار معروف و جنجالى «‌نلسون ماندلا را آزاد کنيد»، افزايش يافت . در سال 1989 بوتا دچار سکته مغزى شد و فردريک ويليام دکلرک، به عنوان رييس‌جمهور جانشين وى شد.

ويليام دکلرک، رييس‌جمهور وقت آفريقاى جنوبى در دوم فوريه 1990 ممنوعيت فعاليت ANC و ديگر سازمان‌هاى مخالف آپارتايد را لغو و اعلام کرد که ماندلا به زودى از زندان آزاد خواهدشد. بدين ترتيب نلسون ماندلا پس از 27 سال حبس در 11 فوريه 1990 از زندان آزاد شد.

ماندلا در روز آزادى خود طى سخنانى براى ملت آفريقاى جنوبى متعهد شد که به صلح و آشتى با اقليت سفيد پوست کشور پايبند است. وى در عين حال تصريح کرد که مبارزه مسلحانه‌ى کنگره ملى آفريقا تمام نشده است.

ماندلا پس از آزادى از زندان به سمت رهبرى ANC بازگشت در سال‌هاى 94-1990 ، هدايت اين حزب در مذاکرات چند حزبى که به اولين انتخابات چند نژادى آفريقاى جنوبى منتهى شد را برعهده داشت.

در سال 1991، کنگره ملى آفريقا ANC اولين کنفرانس ملى خود در آفريقاى جنوبى ( پس از شروع مجدد فعاليت) را برگزار کرد و ماندلا به عنوان رييس اين سازمان انتخاب شد.

رهبرى ماندلا در طول مذاکرات و رابطه‌ وى با فردريک ويليام دکلرک باعث شد که اين دو در سال 1993 به طور مشترک برنده جايزه صلح نوبل شوند.

البته روابط ماندلا و دکلرک هرازگاهى به تيرگى مى‌گراييد، مخصوصا زمانى که ماندلا در سال 1991 طى سخنانى تند و آتشين، دکلرک را رييس‌جمهور يک رژيم غير مشروع، بى‌اعتبار و اقليت ناميد.

پس از قتل بويپاتونگ در ژوئن 1992 مذاکرات ماندلا مختل شد. زيرا ماندلا ANC را از گفت و گوها خارج کرد و دولت دکلرک را به دست داشتن در اين قتل عام متهم کرد.

اما در پى قتل عام "بيشو" در سپتامبر 1992 مذاکرات مجددا از سر گرفته شد، زيرا شبح تقابل خشونت آميز نشان مى‌داد که مذاکرات تنها راه پيش رو است.

پس از ترور کريس هانى يکى از رهبران بلند پايه ANC در آوريل 1993 ماندلا طى سخنانى براى ملت، خواستار خويشتن دارى و حفظ آرامش شد. اگر چه در آن زمان ماندلا هنوز رييس‌جمهور آفريقاى جنوبى نشده بود ولى مردم آفريقاى جنوبى وى را هنگام سخنرانى همانند رييس‌جمهور خود تصور مى‌کردند.

ماندلا در اين سخنان گفت امروز روى سخن من از اعماق وجود با تک تک مردم آفريقا جنوبى ( سياه و سفيد) است.يک مرد سفيدپوست پر از تعصب و نفرت به کشور ما آمده و اقدام آن چنان کثيفى را انجام داده که تمام کشور در آستانه‌ يک فاجعه قرار گرفته است.

ترور بى‌رحمانه‌ کريس‌ هانى، امواج تکان دهنده ا‌ى را در سرتاسر کشور و جهان فرستاده است. اکنون زمان آن است که تمام مردم آفريقاى جنوبى همگى در برابر هر کسى که قصد نابود کردن آنچه که هانى به خاطرش کشته شد را دارد، بايستند.

نلسون ماندلا در سال 1994 براى اولين بار به طور کاملا دموکراتيک به عنوان رييس‌جمهور آفريقاى جنوبى انتخاب شد و تا سال 1999 اين سمت را برعهده داشت. آقاى ماندلا در حال حاضر براى مبارزه با ويروس اچ اى وى فعاليت مى کند.