سناريوى اسراييل براى سال هفتم اسد

در شرايطى که اخيراً در برخى محافل خبرى از احتمال بروز درگيرى ميان سوريه و اسراييل در تابستان جارى سخن به ميان آورده مى شد، ايهود اولمرت نخست وزير اسراييل سعى کرده با دعوت از بشار اسد رييس جمهور سوريه براى مذاکره، شرايط را به گونه اى معکوس جلوه دهد.

براى اولين بار در هفت سال گذشته، نخست وزيرى از اسراييل در گفتگو با يک شبکه عربى- يعنى العربيه- مستقيماً از بشار اسد رييس جمهور سوريه دعوت کرده که براى مذاکره با مقامات اسراييلى به بيت المقدس بيايد.

به رغم آنکه اين خبر با سرو صداى زيادى در رسانه هاى خاورميانه منتشر شد، بعيد به نظر مى رسد که اسد بخواهد پا جاى پاى انور سادات رييس جمهور سابق مصر بگذارد و با مذاکره با اسراييل به تمام کشورهاى عربى پشت کند؛ زيرا سادات هم که برخلاف تمايل بسيارى از اعراب در سال 1977 ميلادى براى مذاکره به بيت المقدس رفته بود سرنوشت خوبى نداشت.

به گفته اولمرت" اسراييل آماده مذاکره با سوريه است اما بشار اسد اصرار دارد که فقط با آمريکا مذاکره کند."

به نوشته روزنامه ديلى استار، اين اظهارات نخست وزير اسراييل در حالى مطرح مى شود که اخيراً تنشها در بلنديهاى جولان بالا گرفته و بى ثباتى موجود در منطقه و ميان اسراييل و سوريه ، از سال 1973 ميلادى تاکنون بى سابقه بوده است.

نکته جالب در خصوص دعوت اولمرت شايد اين باشد که آمريکا تمايلى به مذاکره با سوريه نشان نمى دهد و ترجيح مى دهد به سياست بى اعتنايى به سوريه بسنده کند. آمريکا براى در پيش گرفتن چنين سياستى مدعى شده که سوريه در امور داخلى لبنان و حتى عراق دخالت مى کند و به همين جهت نمى توان سوريه را طرف مطمئنى براى مذاکره به شمار آورد.

از سوى ديگر، بشار اسد هم وارد هفتمين سال رياست جمهورى خود شده و اسراييل هم تلاش دارد که در همين زمان، پاسخى براى پيشنهاد مذاکره از سوريه بگيرد و تکليف سياستهاى آينده خود در مورد اين کشور را به همين ترتيب روشن کند.

اما شرط سوريه مبنى بر لزوم مذاکره با آمريکا همچنان به قوت خود باقى است و روزنامه هاآرتص هم در همين خصوص به گفته هاى يکى از منابع نزديک به بشار اسد اشاره کرده که بر مبناى آن، "بدون حضور آمريکا، مذاکره اى در کار نخواهد بود."

پيشنهاد اولمرت براى مذاکره با سوريه از جهتى ديگر هم داراى اهميت است. با وجود آنکه سوريه و اسراييل در حال حاضر هم مناسبات خاصى با يکديگر ندارند؛ اما اسراييل حکومت فعلى سوريه را به خوبى در سالهاى اخير شناخته و به همين جهت هم علاقه اى به تغيير رژيم اين کشور ندارد. اما مهمترين متحد اسراييل- يعنى آمريکا- بارها از لزوم تغيير رژيم سوريه سخن به ميان آورده است!

از سوى ديگر، نخست وزير اسراييل در گفتگوى خود با شبکه خبرى العربيه هيچ اشاره اى به بلنديهاى جولان- يعنى مهمترين اختلاف تل آويو و دمشق- نکرده و اين مساله هم بر مناسبات احتمالى اسراييل و سوريه در آينده تاثير زيادى خواهد داشت.

 بلنديهاى جولان در جريان جنگ شش روزه اعراب و اسراييل در سال 1976 ميلادى توسط اسراييل اشغال شده و به نظر نمى رسد که در شرايط فعلى، هيچ يک از طرفين قصد داشته باشند که از موضع قبلى خود در مورد اين منطقه کوتاه بيايند.

نکته جالب در خصوص بلنديهاى جولان اين است که اسراييل و سوريه هر دو در سالهاى اخير اختلافات خود در اين خصوص را به صورت مستقيم مطرح نمى کردند و درواقع کشور همسايه – يعنى لبنان- را در محل نمايش و بروز اختلافات خود قرار داده بودند.

به گفته کارشناسان، به نفع هيچ يک از طرفين نيست که بحث درخصوص بلنديهاى جولان را بار ديگر مطرح کنند. مواجهه مستقيم نظامى بر سر بلنديهاى جولان باعث خواهد شد که سوريه دچار آسيب زيادى شود؛‌و اين اصلاً به سود حکومت بشار اسد نيست.

از سوى ديگر، اگر جنگى واقعى بين دو طرف در بگيرد و حمله هوايى اسراييل آغاز شود، سوريه وادار خواهد شد که علاوه بر استفاده از تجهيزات نظامى متعارف، از موشکهاى زمين به زمين هم براى حمله به اسراييل استفاده کند و در عين حال، با حمايت از گروههاى فلسطينى ساکن در لبنان، دردسرهاى جدى براى اسراييل درست کند.

ادعاى ديگرى که اخيرا در اين خصوص در برخى روزنامه هاى اسراييلى مطرح شده اين است که سوريه قصد دارد رويکرد جديدى را در خصوص همکارى اش با حزب الله لبنان، جنبش حماس در فلسطين و نيز ايران در پيش بگيرد.

روزنامه معاريو در همين راستا به اظهاراتى از مايکل ويليامز نماينده مخصوص سازمان ملل متحد براى امور خاورميانه اشاره کرده اما مقامات تل آويو هنوز اين فرضيه را تاييد نکرده اند.

به هر صورت، اگر اسراييل تلاش زيادى براى مذاکره با سوريه صورت دهد، واشنگتن قطعاً وارد صحنه مى شود و شرايط جديدى بر خاورميانه حاکم خواهد شد که شايد تبعات آن- بخصوص با توجه به قدرت گرفتن گروههاى شبه نظامى در منطقه- اصلاً به سود اسراييل نباشد.