کارکرد تجمعات گروهی مقابل سفارتخانه‌ها

زمانی که وزارت امور خارجه همچون سال های گذشته از پلیس می خواهد تا از تعرض های احتمالی به سفارتخانه‌ها در تهران جلوگیری کند، این پیام به سفرا و دولت های متبوعشان منتقل می شود که متحصنان و معترضان، جزو بدنه ملت اند و گفتمان خشمگینانه آنان برخاسته از اراده دولت ایران نیست.

حسن قشقاوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران 19 آذر از نیروی انتظامی خواست به صورت جدی‌تر از هر گونه تظاهرات و تجمعات بدون مجوز رسمی و تعرضات احتمالی به سفارتخانه‌ها جلوگیری کند.

در سال های گذشته ساختمان بعضی از سفارتخانه های خارجی به دلیل آنچه توهین یا کوتاهی دولت کشورشان در قبال مقدسات اسلامی و حمایت از حقوق مسلمین عنوان می شد، مورد حمله گروه های تندرو دانشجویی و سیاسی قرار گرفته بود.

همچنین در جریان طرح پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل و صدور قطعنامه علیه ایران، گروه های نزدیک به جریان دولت با برپایی چند تظاهرات در مقابل سفارت انگلیس، خواستار اخراج سفیر این کشور از تهران شدند. در آن زمان انگلیس نسبت به ایران موضعی روشن و مخالف را در دستور کار داشت. این تظاهرات که تصاویر آن روی خروجی خبرگزاری های رسمی نیز بازتاب گسترده ای داشت، با خشونت هایی همراه بود اما نیروهای پلیس با افزایش نیروهای ضد شورش و برقراری منع عبور و مرور در خیابان های منتهی به سفارت از گسترش خشونت ها جلوگیری کرد.

در آن زمان این نکته که رسانه های ایرانی و بویژه خبرگزاری های رسمی کشور، اخبار مربوط به آن – و همچنین تجمع سفارت دانمارک – را بطور وسیع پوشش دادند و عکس ها و گزارش های مختلفی را منتشر کردند، این شائبه را در ذهن دولت های خارجی به وجود آورد که اگرچه دستگاه های انتظامی ایران از تعمیق حادثه جلوگیری کرده اند ولی بازتاب گسترده آن در رسانه هایی که معمولا از مخابره رویدادهای مغایر با سیاست های نظام منع می شوند، حاکی از نزدیکی نگاه معترضان به دیدگاه های رسمی دولت این کشور است.

بی تردید برپایی تجمع های اعتراضی نه تنها در مقابل سفارتخانه ها که در مورد اصناف و دانشگاه ها و سایر مراکز داخلی منوط به کسب مجوز است و بدون هماهنگی با نهادهای امنیتی و وزارت کشور میسر نیست. عموم مجوزها نیز در اختیار تشکل ها و جمعیت های شناسنامه دار و نزدیک به جریان های رسمی قرار می گیرد. البته برپایی هر تظاهرات و تجمعی با ورود افرادی از بیرون و خارج از چارچوب پیش بینی شده همراه است و همین مسئله امکان بروز اتفاقاتی دیگر را هم به وجود می آورد.

اما شکل گیری این تظاهرات در زمانی که کشور به همصدایی مردم و گروه های غیر دولتی احتیاج دارد به دولت برای افزایش قدرت چانه زنی یاری می رساند. فشار وارده بر ایران در هفته های گذشته، تنگنای هسته ای و همچنین همنوایی برخی کشورهای قدرتمند عربی با دشمنان ایران باعث شده تا کشور ما نیز فضایی پرفشار و اعتراضی را نسبت به مخالفان در پیش بگیرد.

در چنین شرایطی گروه های سیاسی و دانشجویی همسو با سیاست های رسمی ایران با درک حساسیت های داخلی و منطقه ای و با سازماندهی توسط برخی دستگاه ها اقدام به برپایی تجمعاتی کردند که بار دیگر تصاویر مخابره شده از آن، از شدت اعتراضات و خشم معترضان نسبت به دولت هایی چون مصر و عربستان حکایت داشت.

این اقدامات به طور حتم اهرمی برای فشار بر دولت های فوق و عاملی جهت اطلاع آنان از دیدگاه های رسمی و غیر رسمی داخل کشور در قبال تحولات بین المللی و سمت گیری کشورهای اسلامی است. حسن قشقاوی ضمن تاکید بر امنیت دیپلماتیک نمایندگی های خارجی در ایران به اهتمام وزارت خارجه به مسائل امت اسلامی و تامین منافع ملی در تنظیم روابط خارجی کشور اشاره کرده و گفته است: وزارت خارجه همواره سعی نموده است در جهت همکاری هرچه بیشتر کشورهای اسلامی در کمک به مردم مظلوم فلسطین و محکومیت تجاوزات و جنایات رژیم صهیونیستی در غزه اقدامات لازم را معمول دارد.

از سوی دیگر تاکید وزارت خارجه بر حفظ امنیت سفارتخانه ها به معنی محافظت از قواعد دیپلماتیک و غیر دولتی نمایاندن اعتراضات مردمی است. سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به حقوق دیپلماتیک سفارتخانه های مقیم تهران گفته است: نیروی انتظامی باید به صورت جدی، از هرگونه تظاهرات و تجمعات بدون مجوز رسمی و تعرضات احتمالی به سفارتخانه ها جلوگیری به عمل آورد.

درواقع با وجود برپایی تجمعاتی از سوی دانشجویان و طلاب مقابل سفارت عربستان و دفتر حافظ منافع مصر در تهران، همچنان قواعد دیپلماسی رعایت شده و بر اراده سیاسی جمهوری اسلامی ایران در خصوص حفظ و تنظیم مناسبات با کشورهای اسلامی به ویژه کشورهای همسایه تاکید شده است.