آیا گره کره کورتر می شود؟

بازرسان سازمان ملل روز شنبه در حالی برای نظارت بر تعطیلی یکی از راکتورهای هسته ای کره شمالی وارد این کشور شدند که هنوز نمی توان چشم اندازی را برای عقب نشینی پیونگ یانگ از برنامه های  هسته ایش و همچنین همکاری کامل با سازمان ملل متصور بود.

کره شمالی بر اساس یک موافقت نامه خلع سلاح که در ماه فوریه امضا کرد، راکتور "یونگ بیون" را در ازای دریافت کمک های سوختی و همچنین برخورداری از روابط بهتر با جامعه بین الملل تعطیل خواهد کرد.

اکنون نخستین محموله نفتی که قرار بود براساس معامله خلع سلاح اتمی تحویل کره شمالی شود به این کشور رسیده و کشتی حامل نفت موسوم به "هان چانگ 9" با 6200 تن نفت سنگین سوختی وارد بندر "سونبانگ" شد.

این محموله سوختی بخشی از 50 هزار تن نفت سنگینی است که کره شمالی بر اساس قرارداد خود با گروه 6 متشکل از آمریکا، روسیه، چین، سازمان ملل و کره جنوبی دریافت خواهد کرد.

 بر اساس گفته مقامات کره جنوبی تحویل کامل این محموله به ارزش 22 میلیون دلار، 20 روز به طول خواهد انجامید. محموله مذکور قرار بود در ماه آوریل تحویل شود، اما نزاع بانکی میان آمریکا و کره شمالی بر سر اتهامات فعالیت مالی که واشنگتن به پیونگ یانگ نسبت داده بود، به تاخیر افتاد.

تحلیلگران منطقه ای گفته اند که ارسال نفت سنگین از نوع "بانکر سی" به کره شمالی می تواند این کشور را در تامین سوخت مورد نیاز خود برای تولید برق کمک کند. این نوع سوخت کم ارزش ترین نفت قابل استحصال از پالایشگاه های نفت به حساب می آید که می توان از آن برای تامین سوخت مورد نیاز خودروها و برخی از انواع هواپیماها نیز بهره برد.

اما با توجه به تکنولوژی نه چندان پیشرفته کره شمالی، محموله نفتی ارسالی به این کشور قابل پالایش به سوخت هواپیماها و یا سایر مصارف نظامی نیست.

کمبود انرژی در کره شمالی در پی توقف تحویل سالانه 500 هزار تن از این نوع سوخت از سوی آمریکا به این کشور در ژانویه 2003، شدت یافت.

 پیونگ یانگ تلاش کرد تا سوخت مورد نیاز برای تولید برق را از طریق چین تامین کند، اما هرگز نتوانست به میزانی که نیاز واقعی تاسیسات تولید برقش است، دست یابد.

کره شمالی در سال گذشته توانست تنها 524 تن نفت خام از چین وارد کند. این در حالی است که نیروگاههای تولید برق در کره شمالی سالانه به 700 هزار تن نفت برای تامین الکتریسته این کشور نیاز دارند.

بر اساس توافق ماه فوریه کره شمالی در صورت برملا کردن تمام فعالیت های هسته ایش و همچنین از کار انداختن تمام امکانات هسته ای موجود، می تواند یک محموله دیگر نفتی 950 هزار تنی را دریافت کند.

اگرچه کره شمالی برای تامین کامل سوخت مورد نیاز خود ناگزیربه تن دادن به برخی از شروط موجود است، اما می تواند در صورت لزوم همچنان به کمک چین امیدوار باشد.

اين کشور در شرايطى که بسيارى نسبت به آينده حل مساله هسته‌اى خوشبين شده‌اند، به آمريکا هشدار داده است در صورت ادامه رزمايش‌هاى نظامى مشترک با کره‌جنوبى، در خصوص توقف برنامه تسليحات هسته‌اى اقدام نخواهد کرد.

 بدین ترتیب در حالی که گمان می رود پیونگ یانگ در شرایط سخت اقتصادی موجود در کره شمالی به برخی از شرایط موجود گردن نهد، اما پیشرفت فعلی در بحران هسته ای این کشور را نمی توان گامی عمده در جهت حل این بحران در نظر گرفت.

بر اساس این رویکرد کره شمالی پیشتر هم در چنین مسیری قرار گرفته و با پذیرش اولیه برخی شرایط و ایجاد امیدواری به حل مسئله هسته ایش، در نهایت بر مطالبات خود پای فشرده و اوضاع را پیچیده تر کرده است.

با این حال برخی دیگر از تحلیل گران معتقدند حضور بازرسان سازمان ملل در کره شمالی که به دعوت این کشور صورت گرفت است را در واقع باید به نوعی اولین گام جدید پیونگ یانگ در تلاش برای مذاکره مستقیم با واشنگتن قلمداد کرد.

کره شمالی این بار به سراغ مسئله اصلی رفته و کاهش حضور نظامی آمریکا را در منطقه به عنوان پیش شرط همکاری های آینده با سازمان ملل مطرح کرده است.

 به نظر می رسد که در رویکرد جدید، کره شمالی از تاکتیک "سالامی" استفاده می کند. در این تاکتیک برشی از موارد مورد بحث انجام می گیرد و سپس شرایط برای حرکت از یک مرحله به مرحله ای دیگر مطرح می شود. پیونگ یانگ احتمالا از این طریق درصدد احیای روند مذاکرات مستقیم با آمریکا و خریدن زمان برای آن است.

بدین ترتیب باید انتظار داشت که کره شمالی علاوه بر نشان دادن حسن نیت در کاهش توان هسته ای خود، گفت و گوی مستقیم با آمریکا را مطرح کرده و  در عین حال همچنان در مذاکرات 6 جانبه حضور داشته باشد.

انجام چنین مهمی بسیار پیچیده و مشکل خواهد بود. بنابراین ممکن است ناکامی در حل هر یک از موارد آن به شکست کامل در مسیر حل بحران هسته ای شبه جزیره کره بینجامد.

به همین دلیل هنوز نمی توان پیشنهاد جدید کره شمالی به پذیرش بازرسان سازمان ملل را پیشرفتی در مسیر حل این بحران تلقی کرد و همچنان باید منتظر تحولات آینده ماند.