گفتمان یکدست ایران تنها یک منفذ عبور دارد
نویسنده خبر:
جواد ماه‌زاده
با تداوم بی‌اعتمادی‌های غرب به ایران و نارضایتی ایران از روند پرونده هسته‌ای، تحقق گفتگو میان ایران و آمریکا اگرچه در هاله‌ای از مه فرو رفته ولی همچنان به‌عنوان تنها راهبرد گشایش در این موضوع مورد توجه مسئولان ایران است.
با تداوم بی اعتمادی های غرب به ایران و نارضایتی ایران از روند پرونده هسته ای، تحقق گفتگو میان ایران و آمریکا اگرچه در هاله ای از مه فرو رفته ولی همچنان به عنوان تنها راهبرد گشایش در این موضوع مورد توجه مسئولان ایران است.
رييس مجلس شوراى اسلامى در گفتگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی، با تاکید بر لزوم تداوم مذاکرات در زمینه فعالیت های هسته ای ایران گفته است: با چارچوب هاى قبلى، مذاکرات مهمى نمى توان داشت.
وی در عین حال تاکید کرده است که اکنون شرايط هم براى غرب و هم براى ايران تغيير يافته و بايد از اين تغيير شرايط بهره جست.
مهم ترین تغییرات اثرگذار بر ایران، یکی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و سیگنال های نامطلوب بعد از آن و دیگری تصویب تفاهم نامه امنیتی بغداد - واشنگتن بوده است. غرب بعد از پشت سر گذاشتن انتخابات آمریکا و گذر از بحران های وخیم عراق با تثبیت حضور خود در خاورمیانه، حالا دوباره بیش از هر زمان دیگر متوجه ایران شده است.
در چنین شرایطی علی لاريجانى می گوید: به جد معتقدم مذاکرات مفيد است و مى توان تاکتيک هاى متناسب اتخاذ کرد. اگر غرب اين بار با شرايط متفاوت بيايد، حتما مى توان در اين چارچوب به توفيق ملموس برسيم و زمينه همکارى هاى بيشتر را فراهم کنيم.
رئیس مجلس که نشان داده همچنان نقش یک دیپلمات ارشد هسته ای را ایفا می کند، لازمه اين رويه را اتخاذ ادبیاتی متفاوت از سوی غرب دانسته و گفته است: لازمه این مسئله آن است که از ادبيات گذشته استفاده نشود و در چارچوب هاى ذهنى بسته گذشته حرکت نکرد.
به گفته لاریجانی، پرونده هسته اى ايران داراى يک متن اصلى و يک حاشيه است که بخشى مربوط به ايران و بخشى مربوط به طرف مقابل است.
وى در این باره گفته است: بخش مربوط به ايران آن است که تلاش کنيم، دانش هسته اى موجود را تثبيت کنيم و از آن به عنوان ظرفيت براى گسترش انرژى هسته اى کشور استفاده کنيم. در اين مسير نبايد خللی به وجود آيد و با آراستگى ديپلماسى گام هاى استوار برداريم و در اين مسير تزلزل نداشته باشيم.
رئیس مجلس موقعیت کنونی و سطح پیشرفت هسته ای ايران را خوب توصیف کرده و آورده است: بايد مراقب باشيم به دليل بعضى مناقشات سياسى اين مسير آسيب نبيند.
همان طور که لاریجانی نیز بیان کرده، پرونده هسته اى ايران از منظر غربى ها به خودى خود، مسئله نيست و غرب به مجموعه اى از موضوعات درباره نحوه حضور ايران در منطقه می اندیشد. آنچه روشن است ایران هسته ای زمانی برای غرب قابل تحمل خواهد بود که سیاست هایی موافق و متناسب با اصول پذیرفته شده نظام بین الملل در پیش بگیرد. چنانکه هند و کره شمالی و پاکستان و هر کشور دیگری در صورت ورود به چارچوب های مقبول جهانی، مشروعیت استفاده از انرژی هسته ای را کسب کرده و خواهند کرد.
تلاش ایران برای تقویت همگرایی های منطقه ای و ائتلاف با جبهه های شرق گرایی چون روسیه و چین و یا مخالف خوان های آمریکای لاتینی، مصداق مقاومت بر سر همین مسئله و بقا در چارچوب های پذیرفته شده خویش است.
لاریجانی معتقد است: جمهورى اسلامى ايران نه دنبال امپراتورى در جهان است و نه دنبال اين است که به کشورى تجاوز کند. ايران تئورى برادرى اسلامى و همگرايى منطقه اى را دنبال مى کند.
وی با بیان اینکه "ما خودمان بايد طراحى براى صحنه بين الملل و منطقه اى داشته باشيم" بر تقویت هژمونی ایران در منطقه تاکید کرده و افزوده است: اینکه يک استراتژى همگرايى در صحنه بين المللى و منطقه اى بر مبناى تفکر اسلامى وجود داشته باشد، به معنى گوشه نشينى و عدم ارائه طرح نيست.
رييس مجلس شوراى اسلامى آنگاه بر ایستادگی فرهنگی و سیاسی ایران در قبال آنچه جهان گرایی و یکپارچگی عنوان می شود اشاره کرده و گفته است: غرب بپذيرد که فرهنگ آسيا و منطقه خاورميانه، اسلامى است و آنها مى توانند براى خودشان تصميم بگيرند و يا با موضوع حقوق بشر استفاده ابزارى نشود و به حقوق بشر بر اساس موازين اسلامى احترام بگذارند. در اين صورت مى توان به مفاهمه اميدوار بود.
او یک روز قبل از این اظهارات با اشاره به نامه نمايندگان کنگره آمريکا به مجلس شوراى اسلامى و با بيان اينکه نامه مودبانه اى از سوى کنگره آمريکا در خصوص مذاکرات پارلمانى ارسال شده، گفته بود: ما در حال مطالعه اين نامه هستيم و آن را رد نکرديم ولى هنوز پاسخ مثبتى هم نداديم. در حال بررسى نامه هستيم و علت تاخير در پاسخ به آن نيز انتخابات آمريکا بود.
به نظر می رسد وقتی لاریجانی از امیدواری نسبت به مفاهمه بین ایران و غرب سخن می گوید و در عین حال، تنها از انعطاف پذیری در جبهه مقابل استقبال می کند، پیش کشیدن موضوع بررسی نامه نمایندگان آمریکا امری منطقی و هوشمندانه باشد.
در همین حال حسین سبحانی نیا نايب رييس کميسيون امنيت ملى و سياست خارجى مجلس نیز از گفتگوهای ایرانی و آمریکایی استقبال کرده و گفته است: گروه‌هاى غيردولتى آمريکايى اخيرا براى مذاکره با ايران تحرکات بيشترى داشته‌اند که بايد ماهيت و وابستگی سیاسی آنها مشخص شود.
سبحانى‌نيا با بيان اينکه نفس اين کار منفى نيست، خاطرنشان کرده است: مذاکره با گروه‌هاى غيردولتى اگر براى تبيين ابهامات باشد، مى‌تواند مثبت ارزيابى شود.
او البته شروطی را هم برای طرف آمریکایی معین کرده و افزوده است: آمريکا براى اثبات صداقت خود بايد دارايى‌هاى بلوکه شده ايران را بازگرداند و با در نظرگرفتن حقوق ملت ايران، از اعمال فشار و تحريم بر ايران خوددارى کند.
نايب رييس کميسيون امنيت ملى مجلس در حالی که از ادبیاتی یکسویه استفاده کرده، مذاکره و گفتگو را راه تبيين ابهامات و ابزارى پذيرفته شده در سطح جهان دانسته است.
در شرایطی که مقامات بلندپایه ایرانی از لزوم گفتگو با آمریکا با قید شرایط عادلانه صحبت می کنند و پایبندی بر عدالت و انعطاف پذیری را در طرف مقابل می جویند، سخنگوى وزارت امور خارجه ايران در تازه ترین اظهارنظر خود درباره آينده روابط آمريکا و ايران به شبکه خبرى پرس تي. وى گفته است: اين مسئله به آمريکا بستگى دارد. يکى از شرايط اوباما براى ايجاد روابط با ايران، توقف غنى سازى اورانيوم است که خود نشانه عدم تغيير ديدگاه واشنگتن در برخورد با تهران است.
وى با انتقاد از سخنان اوباما در موضع گيرى در برابر فعاليت‌هاى هسته‌اى صلح آميز ايران می افزاید: دوربين‌هايى وجود دارد که لحظه به لحظه از فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران فيلم تهيه مى‌کنند و اوباما بايد مواظب لغاتى که استفاده مى‌کند باشد.
به نظر می رسد با وجود تفاوت لهجه مسئولان دیپلماسی ایران، گفتمان یکدستی در کشور رایج است و همه متفق القول بر ایستادگی و عدم تغییر در سیاست های خود و ایجاد تغییر در سیاست های غرب اجماع دارند. درواقع نرمش و تغییر رفتار ایران منحصر به "اعلام نظر" درباره گفتگو است ولی از این اعلام نظر نرم خویانه تا تحقق گفتگو، مسیر پیش روی غرب چنان یکطرفه و ناهموار بوده که تاکنون حاضر به عبور از آن نشده است.
نظر شما :