اوباما و روسیه
زمانی که دیمتری مدودف، رییس جمهور روسیه و باراک اوباما، رییس جمهور تازه انتخاب شده امریکا در حاشیه اجلاس گروه 20 در واشنگتن در تاریه 15 نوامبر با یکدیگر ملاقات کردند، هر دو طرف می دانستند که گفت‌و‌گوی سختی پیش رو دارند.
زمانی که دیمتری مدودف، رییس جمهور روسیه و باراک اوباما، رییس جمهور تازه انتخاب شده امریکا در حاشیه اجلاس گروه 20 در واشنگتن در تاریه 15 نوامبر با یکدیگر ملاقات کردند، هر دو طرف می دانستند که گفت و گوی سختی پیش رو دارند.
رییس جمهور تازه انتخاب شده امریکا، سیاست خارجی دشواری را به ارث برده است و امکان این وجود ندارد که وی بتواند یک شبه کشور بزرگی مانند امریکا را متحول کند. تغییرات نیازمند زمان است. همه چیز به این بستگی دارد که در چه مدت زمانی اوباما می تواند دیدگاه واشنگتن نسبت به روسیه را تغییر دهد. امریکا مجبور است که چنین روندی را اتخاذ کند چراکه اروپا چنین کرده است و امریکا نمی تواند امید داشته باشد که بتواند چهره خود را بدون همراه بودن با جهان تغییر دهد.
گفته می شود که اوباما بهتر از جورج بوش عمل خواهد کرد چرا که بدتر کردن شرایط امری غیر ممکن است. جورج بوش به قدری نفرت انگیز است که در مقایسه با او حتی جان مککین هم گزینه بهتری به نظر می رسد. اما سیاست معقوله ای متفاوت است. گاهی یک سیاستمدار خوب بودن کافی نیست و حتی گاهی کافی نیست که یک سیاستمدار بدی باشی.
چند هفته پیش یعنی پیش از انتخابات ریاست جمهوری در امریکا همه این سوال را می پرسیدند که کدام کاندیدای ریاست جمهوری در امریکا برای روسیه بهتر است؟ هرچند این سوال بسیار سطحی است. آنچه که برای روسیه بهتر است این است که امریکا بتواند از موقعیت ها استفاده کند و درک درستی از حوادثی داشته باشد که در اطراف اتفاق می افتد. نه جورج بوش و نه کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا نتوانستند در مقابل روسیه سیاست های ابتدایی رونالد ریگان را داشته باشند. امریکا در مورد تحولات سریع جهان عقب ماند و به همین دلیل است که در حال حاضر باید بر سرعت خود بی افزاید تا بتواند به اروپا، آسیا و روسیه برسد.
اکنون واشنگتن باید نگرش خود را نسبت به روسیه تغییر دهد چرا که مسکو دیگر آن بره ای نیست که بوریس یلتسین رییس جمهورش بود، حتی امروز روسیه با سال های اولیه ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین قابل مقایسه نیست. روسیه کشور متفاوتی است. روسیه به دنبال بازسازی ایدئولوژی های آمرانه خود نیست، حتی برای به دست آوردن دوباره نفوذ خود در جهان تلاش نمی کند. روسیه به دنبال به دست آوردن یک رفاه اجتماعی و اقتصادی پویا و وزن ژئوپولیتیکى در جهان است.
روسیه با غرب کنار آمده است به امید یک درک متقابل و اکنون باید روند خود را تغییر دهد. اکنون توپ در زمین امریکا است. اکنون این واشنگتن است که باید با رفتارش مسکو را متقاعد کند. راه دیگری برای امریکا وجود ندارد.
روسیه امیدوار است که اوباما برنامه سپر دفاع موشکی خود را در لهستان و جمهوری چک ادامه نخواهد داد. مدودف اعلام کرد که اگر امریکا سپر دفاع موشکی خود را مستقر کند در پاسخ سپر دفاع موشکی اسکندر را در بندر کالینگراد مستقر خواهد کرد.
مسکو مخالف حمایت امریکا از دولت ها دست نشانده در مرزهای خود است. همسایگان روسیه باید این اجازه را داشته باشند که برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند.
روسیه از اوباما انتظار دارد که درک بهتری در سایر مسائل نیز داشته باشد. کاملا واضح است که امریکا قصد ندارد تاج ابرقدرتی خود را زمین بگذارد. اما با توجه به شرایط جهانی باید نفوذ خود را در جهان کاهش دهد و با اروپا، چین، هند و روسیه بر سر بسیاری از مسائل به توافق برسد.
مسکو و واشنگتن اجباری برای دوست داشتن و یا دوست نداشتن یکدیگر ندارند. اوباما امیدوار است که بتواند روابط دوجانبه بهتری با روسیه برقرار کند. بنابراین می تواند برای جایگزینی استار 1 که دسامبر سال دیگر معاهده آن به پایان می رسد با روسیه به توافق برسد.
اوباما همچنین باید بین همکاری با روسیه، ایران و کره شمالی و سایر موارد از یک طرف و استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا یکی را انتخاب کند. سناریویی نه چندان خوشایندی که وجود دارد، برقراری روابطی نه چندان دوستانه بین روسیه و امریکا است که عضویت گرجستان و اکراین در ناتو را نیز شامل می شود.
جنگ قفقاز حداقل یک تاثیر مثبت داشت و سبب شد تا مردم غرب این حرف مسکو را به خوبی بشنوند که گسترش ناتو تا مرزهای جنوبی روسیه تعادل روابط روسیه، اروپا، امریکا را برهم می زند. روسیه ساکاشویلی را سرجایش نشاند و با این حرکت به غرب یادآوری کرد که جهان تغییر کرده است و به کسی اجازه نمی دهد تا با دولت های دست نشانده آن را محاصره کند.
وقتی مدودف از حق امتیاز این کشور در کشورهای همسایه خود صحبت می کند دقیقا منظورش همین است. به طور واضح، وزارت امور خارجه امریکا درک درستی از این جمله مدودف ندارد. مطمئنا این خطرناک تر از روابط نزدیک بین امریکا و بریتانیا نخواهد بود.
به بیان دیگر معنای سخنان مدودف پیامی برای اوباما است که بسیار ساده است. آسیب رساندن به امنیت منطقه ای در مرزهای روسیه ( مانند عضویت گرجستان به ناتو و یا استقرار سپر دفاع موشکی) در ارتباط مستقیمی با استراتژی و امنیت جهانی است.
روسیه امیدوار است که آقای اوباما در سیاست خارجی جا پای جورج بوش نمی گذارد. اگر اوباما خواهان پیشرفت در روابط دوجانبه است باید تغییرات بنیادینی انجام دهد.
نظر شما :