شاعر حماسى فلسطين از کودکى تا مرگ

"از آنجا آمده‌ام با کوله بار خاطراتم،
با بار فانی هستی‌ام، و مادرم
و خانه‌ای با هزار روزنه،
و برادران و رفقا
و زندانم
با پنجره‌ای سرد"

محمود درويش شاعر فلسطينى الاصل در 13 مارس 1941، در دهکده‌اى از فلسطين به نام "بروه" متولد شد. 

با به آتش کشيده شدن اين دهکده توسط اسرائيل، درويش شش ساله به همراه خانواده راهى لبنان شد و مراحل پيشرفت را در اين کشور تاريخى و باستانى طى کرد.

محمود درويش، از چهارده سالگى با خاطره اى تلخ از دوران کودکى بر باد رفته توسط اسرائيلى ها، مبارزه را آغاز کرد و در شهر حيفا به زندان افتاد.

او پا به پاى مبارزه در فکر ادامه تحصيل بود و براى همين براى تحصيل ابتدا راهى مسکو و سپس قاهره شد.

محمود درويش چند سال عضو کميته اجرايى سازمان آزادى بخش فلسطين بود. او  همچنين رئيس اتحاديه نويسندگان فلسطينى و بنيان‌گذار يکى از مهمترين فصل‌نامه‌هاى ادبى و مدرن جهان عرب به نام "الکرمل" بود که مجموعه اى از بهترين هاى آثار ادبى دنياى عرب شناخته مى شود. وى به همراه "ژاک دريدا"، "پى‌ير بورديو"، پارلمان بين‌المللى نويسندگان را تاسيس کردند.

اين اقدامات محمود درويش براى هميشه نام او را به‌عنوان شاعر فلسطينى و عاشق شعر و ادب بومى، که نگاهى عميق به جهان پيرامون خود نيز داشته، به يادگار گذاشت.

درويش اولين مجموعه شعر خود را در سال 1970 با عنوان "گنجشک‌هاى بى‌بال" منتشر کرد و "برگ‌هاى زيتون"  دومين مجموعه شعر درويش، نام وى را در جامعه ادبى و شاعران هم عصر خود بلند آوازه کرد، از آن پس محمود درويش شاعر نام آشنايى در شعر فلسطين و جهان عرب شد.

  او تاکنون بيست و دو مجموعه شعر از خود بجا گذاشته که مى توان به ترتيب سال انتشار به آنها اشاره کرد: برگ‌هاى زيتون (1964)؛ عاشقى از فلسطين (1966)؛ آخرشب (1967)؛ دلدار من از خواب خود برمى‌خيزد (1970)؛ گنجشک‌ها در الجليل مى‌ميرند (1970)؛؛ دوستت مى‌دارم، يا دوستت نمى‌دارم(1972)؛ اقدام شماره7 (1974)؛ آنک تصوير او و اينک انتحار عاشق (1975)؛ جشن‌ها (1976)؛ ستايش سايه بلند (1983)؛ محاصره‌اى براى مدايح دريا (1984)؛ آن ترانه است، آن ترانه است (1986)؛ سرخ گلى کمتر (1986)؛ تراژدى نرگس، کمدى نقره (1989)؛ آنچه را مى‌خواهم مى‌بينم (1990)؛ يازده ستاره (1992)؛ چرا اسب را تنها گذاشتى؟ (1996)؛ سرير زن غريبه (1995)؛ ديوارنگاره (2000)؛ حالتى از شهربندان (2002)؛ بر کرده خود پوزش مخواه(200)؛ چون شکوفه بادام يا دورتر (2005).

چند مجموعه نثر نيز او منتشر شده است که از بين آنها، يادداشت‌هاى روزانه اندوه عادى (1976) و حافظه‌اى براى فراموشى 1987) ، برجستگى ويژه اى دارند.

شايد بتوان غناى شعر و کلام دروشى را در همدم بودن او با درد و رنج و آوارگى جستجو کرد چراکه اين شاعر بلند آوازه از کودکى تا مرگ همواره در آوارگى به سر برد و هرگز آرامشى بلند مدت را تجربه نکرد که مانع درک واقعى او از اوضاع زمانه و مردم روزگارش باشد.

درويش را صداى دردهاى فلسطينيان و رنج مقاومت مى دانند. نقطه تمرکز درويش در اشعار و نوشته هايش، ويرانى و درد و اندوه و بدبختى مردم فلسطين بود و اين تمرکز از او  شاعرى مردمى ساخته بود.

بسيارى معتقدند که ماندگارى نام و شعر درويش علاوه بر تمرکز کلام او بر مردم و دردها و دغدغه هايشان، ناشى از ارتباط تنگاتنگ آثار وى با مقاومت مردم فلسطين است و تا آنجا که مقاومت زنده باشد، شعر و کلام درويش نيز زنده خواهد ماند.

محمود درويش در نوشته ها و نطق‌های اواخر عمر خود بيش از گذشته نام ملت فلسطین را بکار مى گرفت . او در اواخر عمر، به روایت قصه فلسطینیان دربند می‌پرداخت. "من با بمب گذاری و با عملیات جوانانی که به قیمت مرگ خود، فنای دشمنشان را می‌بینند موافق نیستم اما همه ما باید علت و انگیزه‌ای که این جوانان را به این کار وامی‌دارد درک کنیم. باید بزرگی رنج و دردی که یک جوان را به مرگ دردناک و ناگوار اینچنینی راضی می‌کند واقف باشیم. به گمان من عملیات استشهادی عملی برخاسته از عصیان و برای گذر از تنگناهای موجود است".

سرانجام محمود درويش شاعر عاشق وطن و مردم، در روز يکشنبه، بيست مرداد ماه در سن 67 سالگى بر اثر حمله قلبى، درگذشت و فلسطين و فلسطينيان را در عزا و ماتم فرو برد.

پيرو اعلام خبر درگذشت درويش، محمود عباس رئيس دولت خودگردان فلسطين دستور داد هواپيمايى به امريکا براى آوردن پيکر محمود درويش به فلسطين فرستاده شود.  همچنين در فلسطين سه روز عزاى عمومى اعلام شد.

 نيکولا سارکوزى رئيس‌جمهور فرانسه در پيام تسليتى که به مناسبت درگذشت محمود درويش براى مردم فلسطين ارسال کرد، اين شعر برجسته را نظاره‌گر و بازيگر زمان خود دانسته و صلج‌طلبى او را ستودنى توصيف کرد.

پيکر "محمود درويش" شاعر مبارز فلسطينى پس از انتقال به فلسطين، روز سه‌شنبه بيست و دوم مرداد  ماه  طى مراسمى باشکوهى در رام‌الله به خاک سپرده مى‌شود.

 پس از مرگ عرفات در سال 2004، مراسم درگذشت "درويش" اولين مراسم رسمى‌اى خواهد بود که دولت خودگردان فلسطين عهده‌دار برگزارى آن خواهد شد.

"امروز اين جرس ها مرا به هيچ ديدارى و هيچ وداعى نمى برند

 اين جرس هاوقت مرا اعلام نمى کنند، وقت من از پرتو خورشيد است".